درباره دفتر
هسته اولیه پایگاهها در قالب پایگاههای باستانشناسی همچون شوش، تخت جمشید، هگمتانه، سیلک و… حدود یک قرن پیش شکل گرفت. پس از اتمام جنگ تحمیلی گسترش پایگاهها در دهه ۷۰ آغاز شد. سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۶ با فعالیت هماهنگ و مستمر ۶۵ پایگاه در قالب ملی و جهانی سالهای رشد و شکوفایی پایگاهها به شمار میرود. تفکیک پایگاهها به صورت ملی و جهانی طی سالهای ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۱صورت گرفت و پس از آن در سال ۱۳۹۲ مورد بازنگری و ساماندهی مجدد قرار گرفت. در حال حاضر 98 پایگاه ملی و 26 پایگاه جهانی در قالب ۴۶ مکان در کشور در حیطه پژوهش، حفاظت، معرفی و مرمت به صورت چند رشتهای فعالیت دارند.
مأموریت
پایگاههای میراث جهانی و ملی در چهارچوب مدیریت یکپارچه و نظاممند با بهرهمندی از ظرفیتها و توان علمی و تخصصی، ضمن ارتقاء حفاظت و صیانت از اصالت، تمامیت و ارزشهای برجسته آثار فرهنگی- طبیعی پایگاهها، زمینهی ترویج و انتقال آن به نسلهای آینده را فراهم خواهد کرد.
اهداف کلان
حفاظت، مرمت و صیانت از آثار پایگاههای میراث ملی و جهانی منطبق با معیارهای بین المللی.
ایجاد ارتباط مستمر و شبکه داخلی بین پایگاهها در سطح ملی جهت انتقال تجربیات در زمینه معرفی و آموزش، شیوههای مشارکتهای درون و برون سازمانی، تدوین دستورالعملهای حفاظت و توسعه پایدار مشترک، فعالیتهای پژوهشی و اجرایی.
همسانسازی کیفی پایگاههای ثبت جهانی (علمی – پژوهشی، اجرایی، منظری، ساختار اداری، تجهیزات، زیرساختهای گردشگری)
تعامل با مراکز علمی، فرهنگی و آموزشی در سطح بینالمللی که بتواند فضای مناسبی جهت گذراندن دورههای تخصصی و مطالعات کاربردی را فراهم آورده و یا فرصتهای مطالعاتی در زمینه موضوعات مختلف حوزه پایگاهها را در مراکز علمی و فرهنگی فراهم آورد.
دستیابی به استانداردهای مناسب علمی و پژوهشی جهت الگوسازی در زمینه صیانت و حفاظت از ارزشهای تاریخی، فرهنگی و معرفی و آموزش نیروی انسانی، در حوزه میراث فرهنگی و سایر ارگانها و مجامع مرتبط با آن.
ایجاد، آمادهسازی و تکمیل زیرساختهای گردشگری پایگاه ها.
مشارکت مردمی در حفاظت و احیای ارزشهای برجسته آثار پایگاههای میراث جهانی و ملی و ارتقای مسئولیت اجتماعی جوامع محلی.
راهبردها
ایجاد ساختاری پویا و کارآمد برای مدیریت یکپارچه امور و فعالیتهای آثار شاخص میراث فرهنگی ایران.
ایجاد ساختار مشورتی و تصمیمگیری بر اساس خرد جمعی (شامل شورای تخصصی امور پایگاهها، هیات راهبردی و…) برای بهرهمندی از توان کارشناسی و علمی موجود کشور.
برنامهریزی جامعنگر در مورد موضوعات مدیریت حفاظت و انجام پژوهشهای مستمر در خصوص مکان یا موضوع ویژه تاریخی، فرهنگی و طبیعی واقع در حوزه هر یک از پایگاهها.
حفاظت، مرمت و احیاء میراث فرهنگیِ ملموس و ناملموس یا طبیعی واقع در محدوده عرصه و حریم پایگاهها مطابق ضوابط بینالمللی، همچنین ضوابطی که از سوی وزارت متبوع ارایه شده یا خواهد شد، متناسب با شرایط و نیازهای محل.
برنامهریزی، هدایت و حمایت جهت ایجاد و راهاندازی خدمات و امکانات گردشگری و توسعه و ترویج صنایع دستی محلی بر اساس ضوابط ملی و بینالمللی و متناسب با شرایط و نیازهای جوامع محلی.
تقویت ارتباط بین رشتههای مختلف میراث فرهنگی در زمینه پژوهش، حفاظت، مرمت، معرفی، صنایعدستی، گردشگری و… در خصوص موضوعات واقع در محدوده پایگاه.
تقویت ارتباطات اداری و قانونی با کلیه دستگاهها ونهادهای محلی و مردمی جهت حمایت از مکان ویژه تاریخی، فرهنگی و طبیعی و مشارکت دادن تمامی مسئولین محلی و متخصصین ذیربط.
توزیع جغرافیایی متوازن پایگاهها در راستای برقراری عدالت اجتماعی و توسعه اقتصادی در مناطق کمتر توسعه یافته به واسطه ارزشهای فرهنگی-تاریخی.
وظایف
دفتر امور پایگاهها موظف است تمامی امور مربوط به برنامه ریزی، نظارت و بازدیدهای دوره ای، بررسی گزارشهای عملکرد و برنامههای سالانه، برگزاری جلسات مشورتی از قبیل شوراها و کمیتههای فنی و سیاستگذاری در خصوص مسائل پژوهشی، فنی و اجرایی پایگاهها را به انجام رساند؛ همچنین در جهت ارتقاء کیفیت علمی و اجرایی اعضای ستادی دفتر پایگاهها و نیز نیروهای متخصص مستقر در هر یک از پایگاههای جهانی، منطبق با معیارها، ضوابط و استانداردهای تعیین شده از سوی یونسکو، فعالیتهایی از قبیل برگزاری همایش، کارگاههای آموزشی، نشستهای تخصصی و ایجاد ارتباطات درون سازمانی، برون سازمانی و همچنین بین المللی را طراحی، برنامه ریزی و اجرا نماید.
براساس رسالت وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری (در اجرای مواد ۲۹ و ۳۱ قانون مدیریت خدمات کشوری) و تبصره ۳ ماده ۵۷ قانون برنامه پنجم توسعه- مصوبه هیات محترم وزیران به شماره ۲۸۲۲۵/ت۴۶۷۷۳ه– مورخ ۱۷/۳/۱۳۹۱ مورد تأیید معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور، معاونت نوسازی و تحول اداری، دفتر امور ساختارهای نظام اداری؛ آذرماه ۱۳۹۱، وظایف دفتر امور پایگاهها در۲۰ بند به ترتیب زیر تهیه، تدوین و ابلاغ شده است:
سیاستگذاری و برنامهریزی بهمنظور تدوین برنامه اجرائی برای ایجاد هماهنگی در فعالیت پایگاه ها.
رسیدگی به مسایل و مشکلات پایگاهها و انجام اقدامات لازم برای رفع آنها با همکاری و هماهنگی واحدهای ذیربط.
فراهم آوردن زمینه لازم برای ارتباط هر چه بیشتر پایگاهها با مراکز علمی- تحقیقاتی و دانشگاهی.
انجام پیگیریهای لازم به منظور رعایت ضوابط و دستور العملهای ابلاغی از سوی معاونتهای تخصصی و حسن اجرای وظایف محوله به پایگاهها در راستای تحقق اهداف کلان سازمان.
مطالعه، بررسی و اقدام برای ایجاد و استقرار ساختار هیأت امنائی برای پایگاههای واجد شرایط لازم.
ایجاد هماهنگی و فراهم نمودن شرایط مناسب برای ارتباط مستمر پایگاهها.
تهیه و تدوین روشهای استاندارد جهت ارزیابی فعالیت پایگاهها.
برنامهریزی، نظارت و پیش بینی تمهیدات لازم برای تجهیز و پشتیبانی اداری، فنی و اجرائی پایگاههای کشور توسط واحدهای ذیربط.
برنامهریزی به منظور رفع موانع و مشکلات مستحدثه با هماهنگی معاونتهای تخصصی، سازمانهای استانی و پایگاهها.
تهیه و تنظیم و ارائه گزارشهای لازم از وضعیت فعالیتها و پیشرفت امور پایگاهها.
انجام هماهنگی و همکاری با واحدهای ذیربط در خصوص معرفی پایگاههای میراث فرهنگی کشور در سطح بینالمللی.
همکاری با دفتر ثبت آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی برای ثبت جهانی پایگاههای واجد شرایط.
تشکیل شورای برنامه ریزی و سیاستگذاری پایگاهها به طور ماهیانه و اداره دبیرخانه آن.
جمعبندی و تنظیم برنامههای سالیانه پژوهشی و اجرایی پایگاهها پس از تأیید معاونتهای تخصصی سازمان و ارائه به شورای برنامه ریزی و سیاستگذاری پایگاهها جهت تصویب.
پیگیری تخصیص اعتبارات ملی، استانی و سایر اعتبارات بر اساس برنامههای مصوب شورای برنامه ریزی و سیاستگذاری.
گزارش گیری از پایگاهها، جمعبندی و ارائه آن به رئیس سازمان و معاونتهای ذیربط بصورت دوره ای.
انجام هماهنگی با ریاست سازمان، معاونتهای تخصصی و مدیران استانی برای رفع موانع و مشکلات پیشروی پایگاهها.
برگزاری کارگاههای آموزشی و همایشهای علمی برای توسعه منابع انسانی پایگاهها.
فراهم نمودن تسهیلات لازم برای کمکهای فنی، مالی و کارشناسی به پایگاههای ملی و استانی.
انجام اقدامات، بررسیها ومعرفی پایگاهها در سطوح بینالمللی.