شعار سال جهش تولید
شعار سال جهش تولید
جستجو
گردشگری مجازی  /  بانک اطلاعاتی استان‌ها  /  جزئیات استان
صفحه اصلی

استان : خوزستان

  • معرفی استان
  • معرفی جاذبه های تاریخی-فرهنگی
  • معرفی جاذبه های طبیعی
  • آداب و رسوم
  • مشاهیر
  • صنایع دستی
  • سوغات
  • خدمات گردشگری

معرفی استان :

مساحت استان خوزستان: 64055 كيلومتر مربع جمعيت: 4274979 نفر (طبق سرشماري سال 1385) مركز استان: شهر اهواز( جمعيت 985614 نفر) استان خوزستان، درجنوب غربي ايران وشمال خليج فارس، بين 30 تا 33 درجه عرض شمالي و 47 تا 50 درجه طول شرقي از نصف النهار گرينويچ قرار گرفته است. اين استان از غرب با كشور عراق، از شمال با استان لرستان و ايلام، از شرق با استان هاي چهارمحال بختياري و كهگيلويه و بويراحمد و از جنوب با استان بو شهر و خليج فارس همسايه است. مركز اين استان، ‌شهرستان اهواز است اين استان داراي 23 شهرستان،51 بخش،127 دهستان و 54 شهر مي باشد.








آبادان، اندیمشک، اهواز، ایذه، امیدیه، باغملک، بندر ماهشهر، بهبهان، خرمشهر، دزفول، دشت آزادگان، رامهرمز، شادگان، شوش، شوشتر، مسجدسلیمان.
استان خوزستان که یکی از مهم ترین و با ارزش ترین مناطق ایران است. در جنوب باختری ایران واقع شده و از جاذبه های کم نظیر گردشگری در زمینه های طبیعی، تاریخی، معماری، اجتماعی و فرهنگی برخوردار است. سواحل زيبای خليج فارس در جنوب و كوه‌های بلند و برف‌گير در شمال و خاور جلگه‌ پست و گرم، چشم‌انداز و اقليم‌های متفاوتی در چهار سوی استان خوزستان فراهم آورده و یکی از زیباترین مناطق طبیعی ایران را رقم زده است. خوزستان یکی از باستانی ترین و تمدن خیزترین ناحیه های جهان بوده و جزو كهن ترين سرزمين های متمدن بشری محسوب می شود. هر یک از شهرستان های این استان در برگیرنده بناهای تاریخی و معماری شگفت آوری هستند که نمایان گر تمدن و هنر مردمان این سرزمین در گذشته های دور است. بناهای منحصر به فردی از دوره های مختلف تاریخی در این ناحیه باقی مانده که از با ارزش ترین میراث های تاریخی ایران و جهان به شمار می روند. چغازنبیل معروف ترین و مهم ترین اثر تاریخی– معماری این منطقه است که در شهرستان شوش ساخته شده است. زیگورات در قرن 13 پیش از میلاد به صورت معبدی مطبق ساخته شده که هم اکنون دو طبقه آن پا برجاست و به علت شگفتی اعجاب آور خود در سال 1979 میلادی از سوی سازمان یونسکو به عنوان میراث فرهنگی جهانی ثبت شد. اکروپل، آپادانا و شهر شاهی نیز هر یک بازمانده های شهرهای باستانی منطقه شوش هستند. آرامگاه دانیال نبی و قلعه های قدیمی نیز از مهم ترین آثار منطقه باستانی شوش اند که هر یک نمایان گر هنر و تاریخ درخشان این خطه در روزگار خود است. شهر قدیمی جندی شاپور (اولین مرکز دانشگاهی ایران) و پل ساسانی (با 14 دهانه ی اصلی و 12 دهانه ی فرعی) نیز از مهم ترین و قدیمی ترین آثار شهرستان دزفول در این استان به شمار می روند. آفتاب دل نشین، آب فراوان، خاک مرغوب و مردمانی سخت کوش سبب شده اند. این منطقه یکی از پرحاصل ترین نقاط ایران شده و لقب زرخيز را از آن خود نماید. سواحل زيبای خلیج فارس، باتلاق‌ها، نيزارها، جلگه‌های پست و گرم، اقليم متفاوت، تالاب ها و دریاچه های متعدد؛ تضاد آشكاری را در محدوده‌ استان خوزستان به وجودآورده و موجب غنا و تنوع چشم گير جاذبه های طبیعی در این منطقه شده است. همچنین خوزستان هستی و عظمت خود را به رودخانه های متعددی كه در این سرزمین جاری اند، مدیون است. جريان ۵ رودخانه بزرگ از جمله كارون، دز، كرخه در ميان اين سرزمين از سويي و قرارگيري سرزمين خوزستان در حاشيه خليج فارس از سوي ديگر، مناسب ترين موقعيت را براي خوزستان فراهم آورده است.کارون تنها رودخانه قابل کشتیرانی ایران، با جلوه های بالای جهانگردی به عنوان معروف ترین رودخانه در جغرافیا، ادبیات و تاریخ ایران در محدوده این استان جاری است. كرخه به عنوان یكی از چهار منطقه طبیعی كشور شناخته شده است كه از نظر زیست محیطی ارزش فراوانی دارد. بر اثر تنوع آب و هوا و نوع خاک، برخی از مناطق خوزستان را جنگل‌های تنک و بوته‌زار، درختچه‌ و درختان پوشانيده است. خليج فارس نیز با بيش از 200 نوع ماهی از نظر تنوع و ذخيره پروتئين از بهترين و كم نظيرترين ذخاير حيات وحش كشور به حساب می‌آيد. چشم انداز زندگی انواع پرندگان دریایی در سواحل، تالاب ها و بیشه زارهای این منطقه؛ مناظر بدیع و کم نظیری را به وجود آورده اند. در تالاب هاي هورالعظيم پرندگان و پستانداراني همچون مرغابي، غاز، پليكان، گراز، شغال، خرگوش و در تالاب ميانگران خوك وحشي، روباه، شغال، خرگوش، موش، انواع اردك، غاز، لك لك زيست مي كنند. منطقه حفاظت شده دز و كرخه، شيمبار، منگشت و هفت شهيدان و پناهگاه حيات وحش كرخه، دز، تالاب شادگان و منطقه شكار ممنوع كرائي از جمله مهم ترين زيستگاه هاي استان خوزستان محسوب مي شوند.
از زمان ورود اعراب به ایران اسلام دین اکثریت مردم خوزستان شد. تا قبل از قرن هشتم هجری مسلمانان به سنی، حنفی، شافعی و معتزلی تقسیم می‌شدند. در زمان سلطان محمد خدابنده تشیع در خوزستان رواج یافت و با قدرت گرفتن مشعشعیان و سپس صفویان شیعه مذهب اکثریت مردم خوزستان شد.

معرفی جاذبه های تاریخی-فرهنگی :

موزه آبادان

موزه آبادان یکی از موزه های کهن ایران است. این موزه در سال 1338 با مجموعه آثاری از دوره ما قبل تاریخ و آثاری از دوره های متأخر تا دوره قاجاریه و نیز آثاری از هنرمندان کارگاه های هنرهای سنتی افتتاح شد. در برپایی این موزه مرحوم علی هانیال مساعدت بسیار نمود. ساختمان موزه با الهام از معماری سنتی ایران شکل گرفته است. این ساختمان دارای گنبدی به ارتفاع 5.22 متر است که متأثر از گنبد مقبره دانیال نبی شوش است. موزه آبادان در یک طبقه و دارای یک تالار اصلی و دو تالار جنبی است. تالار اصلی، محل نمایش آثار دائمی موزه از جمله آثار بدست آمده از شوش(هزاره اول ق.م) و آثار دوره صفوی و قاجاری است. همچنین آثار مردم شناسی و پوشاک سنتی مردم خوزستان نیز در بخش دیگری از موزه به نمایش گذاشته شده است.

موزه جنگ خرمشهر

ساختمان اين موزه در سال ۱۳۰۹ساخته شد، و تا پایان جنگ به عنوان بخش اداری شركت نفت به کار می‌رفته است. در دوران هشت سال جنگ تحمیلی اين ساختمان به عنوان محل دیدبانی نيروهای عراقی مورد استفاده قرار گرفت. با بازسازی گوشه‌ای از ساختمان اداری شركت نفت، در سال ۷۵ اين مكان به عنوان مركز فرهنگی دفاع مقدس افتتاح شد. مساحت مركز فرهنگی دو هزار و ۴٠۰ متر مربع و دارای كتابخانه تخصصی دفاع مقدس با حدود سه هزار جلد كتاب، سالن نمايش فیلم، آرامگاه سه شهيد گمنام كه در نوروز سال 85 در اين مكان دفن شده‌اند، می‌‌باشد. با توجه به اينكه اين مركز محل دیدبانی دشمنان در دوران جنگ بوده است، دست نوشته‌های اشغالگران عراقی بر روی ديوارهای ساختمان به جای مانده است، كه يكی از دست نوشته‌ها، جمله" آمده‌ايم تا بمانيم " بوده است که در این مرکز، خودنمايی می‌كند. مرکز فرهنگی خرمشهر دارای چهار سالن مقاومت، اشغال، آزادسازی و بازسازی خرمشهر است. که در هر بخش گوشه‌هایی از حماسه آن دوران را نشان می‌دهد. همچنین در این مرکز فرهنگی، آثار به جامانده از سرداران شهید حماسه مقاومت خرمشهر همچون سید محمدعلی جهان‌آرا، بدالرضا موسوی، از فرماندهان سپاه خرمشهر و دیگر شهدای ارتش و سپاه و نیز ادوات نظامی آن دوران به نمایش گذاشته شده است. هر ساله بازديدكنندگان زيادی به ویژه در نوروز با توجه به حضور راهيان نور در خرمشهر، از اين مركز فرهنگی ديدن می‌‌كنند.

موزه بهبهان

ساخت موزه بهبهان از آذر 1382 با گرد آوری اشیای برای بخش مردم شناسی آغاز شد. پس از پنج ماه اشیای گوناگونی مانند ابزار کشاورزی، وسایل زینتی، پوشاک سنتی، ظروف به کمک مردم از شهر بهبهان و روستاهای پیرامون آن گردآوری شد. پس از ساخت مانکن‌ها و آماده سازی ساختمان، موزه بهبهان در سال 1384 در دو بخش باستان شناسی و مردم شناسی افتتاح گردید. موزه دارای یک تالار بزرگ و سه تالار کوچک می‌باشد. در تالار بزرگ گوشه‌هایی از زندگی، آداب و رسوم و حرفه های سنتی به نمایش گذاشته شده است، مانند مراسم عروسی، کشاورزی، عبابافی. در تالار دوم گوشه ای از یک خانه سنتی نشان داده شده است و در تالار سوم اشیای مردم شناسی و زیورآلات زنانه قرار دارد و آخرین تالار شامل نسخ خطی و سکه‌های مربوط به ادوار گوناگون و اشیایی از تمدن ایلام می‌باشد.

قلعه سلاسل شوشتر

قلعه سلاسل كه در اثر جنگهاي متمادي و حوادثي چون سيل و زلزله بكلي ويران شده است در خيابان شريعتي در بخش غربي شهر روي يك بلندي مشرف بر رودخانه شطيط در مركز تقسيم آب مجموعه آبشارهاي شوشتر قرار دارد. قلعه سلاسل دژي است بسيار بزرگ داراي حياط ها، سربازخانه ها، طويله ها، حمام ها، شبستان ها، برج ها، باغچه ها، قورخانه، نقاره خانه، آشپزخانه، قاپي هاي متعدد و حوض هاي بزرگ، حصار و خندق كه اكنون بيشتر آن ويران و ساختمانها بر هم ريخته شده است. شكل قلعه بيضي غير منظم و جايش بسيار با صفا روي قطعه سنگي مشرف بر رود كارون واقع شده است. در درون قلعه فضاهای مختلفی قرار داشته و اکنون شواهدی از این گونه فضاها از جمله دروازه ها، شوادون ها، بقایایی از ساختمان ها و حوضچه ها و تنبوشه های سفالی انتقال آب و باغچه ها موجود است. قلعه دارای استحکامات عالی و چندین طبقه بوده که دارای ابعاد گوناگون بوده و در ساخت آنها از ماسه سنگ، آجر و ساروج و خشت استفاده شده و حیاط های متعدد قلعه بوسیله قلوه سنگ فرش شده بود که اکنون بقایای از آنها نیز موجود است. شواهد نشان مي‌دهد كه زندگي بطور مداوم از دوران ساساني تا دوران معاصر در اين قلعه جريان داشته ‌است اما متون تاريخي آن را به دوران هخامنشي نسبت مي‌دهند. طبق اسناد تاریخی قلعه سلاسل دولت نشین بوده که بصورت محصور در دل خود فضاهای مختلفی را جای داده است. با توجه به موقعیت قرارگیری و وجود منابع آبی در آن، محلی مناسب برای مقاومت در برابر هجوم دشمنان بوده است. برخی می گویند در قرن چهارم هجری شخصی بنام سلاسل اقدام به مرمت این کهن دژ نموده است و نام او بر قلعه ماندگار شده است. این بنای تاریخی که به شماره 1117 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

قلعه شوش

در سال 1897 ميلادي"ژان ماري ژاك دومورگان" براي تحقيق و اكتشاف به شوش آمد و دولت فرانسه را متقاعد كرد محلي امن و مناسب براي هيات باستان شناسي فرانسه در شوش ايجاد كند. به همين منظور بلندترين نقطه تپه هاي شوش يعني اكروپل براي اين منظور انتخاب و قلعه اي با يك طرح قرون وسطايي اروپا بر فراز آن ساخته شد. ساختمان اين قلعه كه با نظارت حاج مصطفي دزفولي و با مصالح محلي از جمله خشت بنا شد، تا سال 1912 ميلادي به انجام رسيد. قلعه باستاني شوش از مصالح تپه باستاني شوش توسط باستان‌شناسان فرانسوي ساخته شده در ساختار اين بنا، آجر كتيبه‌هايي از كليه آثار باستاني در شهر شوش از جمله چغازنبيل ديده مي‌شود. اين قلعه بسيار زيبا يكي از منحصر به فردترين آثار تاريخي در ايران است كه با هنر‌مندي تمام روي تپه باستاني شوش و در كنار كاخ آكروپل ساخته شده است. پلان قلعه ذوزنقه شكل است كه قاعده كوچك آن در سمت شمال واقع شده است. دور تا دور آن را راهرويي احاطه كرده ورديف اتاقهايي به سمت حياط، برگرد آن قرار گرفته اند. بنا بر این گزارش، قلعه آكروپل يا شوش روى بلندترين نقطه شهر شوش بنا شده و شباهت بسيار زيادى به زندان باستيل فرانسه دارد. اين قلعه با استفاده از آجرهاى به دست آمده از كاخ داريوش و تعدادى از آجرهاى منقوش به خط ميخى چغازنبيل، به دست استادان دزفولى بنا شده است. تقسیم بندی کلی قلعه با دو حیاط و فضاهای پیرامون این حیاط شکل می گیرد. قلعه دارای سه ورودی است که یکی از آنها در حال حاضر مسدود می باشد.

حمام بکان

اين حمام متعلق به دوره ساسانی و مرتبط با شهر قديم ارجان است و در کنار رودخانه مارون در نزديکی روستای امام رضا واقع شده است. معماری اين بنا به صورت چهار ايوانی است که در حال حاضر به علت اينکه کف آن تا ارتفاع زيادی بر اثر ريزش سقفها و سنگهای کناره دره پر شده است، پلان آن کاملاً ديده نمي‏شود، يک قسمت مربع شکل مرکزی است که چهار ايوان در چهار جهت آن قرار داشته است. ايوانها که در روی چهار ستون قرار داشته‏اند با طاقهای جناقی به هم متصل شده و قسمت مرکزی سقف گنبدی شکل داشته که در حال حاضر ريخته است.

حمام کرناسیان

قدمت حمام کرناسیان دزفول به دوره زندیه بر می گردد. این حمام در شمالی ترین بخش بافت کهن دزفول (محله کرناسیان) قرار گرفته است. این محله در ابتدا محل زندگی عشایر کوههای کرناس (در شمال دزفول) بوده است. این حمام افزون بر کرناسیان به نام های حمام نور و حمام حاج نصیر نیز شناخته شده است. معمار این حمام، استاد معزی بوده است. این بنا با مساحت حدود 900 متر شامل دو بخش مردانه و زنانه بوده که هر کدام از فضاها، از دالان ورودی، سر بینه، گرمخانه و سرویس های بهداشتی، تشکیل شده است. میاندر راهروی ارتباطی بین فضای سرد (سربینه) و فضای گرم (گرمخانه) است که هم سبب جلوگیری از به هدر رفتن گرمای موجود در گرمخانه شده و هم از ورود مستقیم افراد به فضای بیرون و مواجه شدن با هوای سرد جلوگیری می کرده است. رفت و آمد در بخش زنانه برای ایجاد محدودیت، از پشت بام و از راه پلکان صورت می گرفته که ورودی آن در کوچه کنار (بخش خاوری) بوده است. فضای داخلی آن دارای پیچ و خم زیادتری نسبت به فضای مردانه بوده تا ورود افراد بیگانه (مردان) به بخش گرمخانه دشوارتر و با درنگ بیشتر انجام شود. این سازه یکی از حمام های بزرگ شهر به شما می رفته و مورد استفاده همگان بوده است. فضاهای بخش مردانه 600 متر مربع و بخش زنانه 300 متر مربع می باشد. سربینه ها شش ضلعی بوده و حجره هایی به صورت ایستاده بر هریک از دیوار ها برای رخت کن، ساخته شده است. در حجره ای که پس از دالان ورودی قرار گرفته است، یک آجر کف به صورت توخالی رها شده است تا از آن مانند یک قلک برای انداختن پول استفاده شود. در میانه سر بینه ها، برای شستشو پاها، پیش و پس از حمام، حوضی ساخته شده است. گفتنی است که شستن پاها پس از حمام برای سازگاری بدن انسان با محیط سرد و همچنین برای ایجاد شوک ناگهانی در پاها، تنگ شدن رگ ها و هدایت خون از پایین تنه به بالا تنه و جلوگیری از واریس، سودمند می باشد. سقف سربینه ها و گرمخانه، گنبدهای خاکی بود که در بالای آنها دریچه هایی برای استفاده از نور طبیعی و جریان هوا ساخته شده است که به وسیله پوششی به نام گلجار برای کنترل آمد و شد هوا مسدود شده است. در کنار دو بخش مردانه و زنانه، آتشدان ها و مخزن های آب سرد و گرم جای دارد که سوخت اصلی آنها در زمان ساخت حمام از فضولات چهار پایان و در سال های پس از آن نفت سیاه بوده است. آتشدان ها از راه گربه رو ها، هوای گرم را به سوی فضاهای درونی هدایت می کرده اند. گفتنی است گربه رو ها کانال هایی هستند که در زیر گرمخانه برای گرم کردن فضاهای درونی ایجاد شده است و عرض آنها در مقیاس انسانی به اندازه عرض شانه و بلندی آنها به اندازه یک نفر در حالت نشسته می باشد و این نحوه طراحی و ساخت، تمیز کردن این کانال ها را به صورت یک یا دو بار در سال ممکن می ساخته است. در تمامی دیوار ها، فضاهای درونی حمام آتشدان هایی برای ایجاد روشنایی طراحی شده است. به دلیل فاصله حمام تا رودخانه که حدود 50 متر است و اختلاف سطح که حدود 56 در فصل های گوناگون سال بوده است، سه چاه کنده شده که آب رودخانه را تا پشت چاه اصلی حمام (درب حمام) هدایت می نمودند و پس از آن به وسیله چهارپا (گاو) و چرخ چاه و ظرفی به نام مشک آب را بالا می کشیدند. پس از بالا آوردن آب، آن را در حوضچه ای کنار چاه که اصطلاحاً به حوض کر معروف بوده، می ریختند و از آنجا به وسیله کانالی به وطل هشت متر به داخل دو حوضچه پشت رمخانه منتقل و از راه لوله هایی به نام تنبوشه به داخل دو دیگ مسی بزرگ سرازیر می شده است. گاوچاه شامل دو دهلیز به شیب حدود 20 درجه و طول تقریبی هشت متر و با پوشش طاق آجری بوده که کارگر و چهارپا را از آفتاب و باران نگاه می داشته است تا برای فراهم آوردن آب مورد نیاز حمام در بیشتر ساعات روز به کار بپردازند. این سازه از سال های آغازین پس از انقلاب به صورت متروکه رها شد و در سال 1382 مرمت آن به دست سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری دژپل آغاز شده و طی این زمان مرمت بخش های دالان ورودی، سربینه ها، گرمخانه مردانه، آتشدان ها، پوشش سقف ها، بازسازی برخی دیوارها و یا جایگزینی آجر به جای مصالح فرسوده، کف سازی فضاهای درونی و بام، برق کشی، ساخت و نصب درب های چوبی برای فضاهای درونی و بیرونی، به اتمام رسید و در سال 1385 به موزه مردم شناسی دزفول بدل گردید. در فضاهای گوناگون حمام جلوه های گوناگونی از زندگی سنتی مردم دژپل به نمایش گذاشته شده است.
ردیف عنوان آدرس تلفن
1 بازارچه کارون کوي ابوذر(حصير اباد)خيابان کارون -
2 بازارچه عامري انتهاي خيابان آزادگان(عامري) -
3 بازارچه فرهنگشهر بلوار فرهنگ شهر 3353297
4 ميدان ميوه وتره بار الغدير جاده انديمشک قبل از پليس راه 3365421
5 بازارچه شهيد باهنر کوي ايثار بلوار معلم 2907444
6 بازارچه سعادت فاز 2 پادادشهر 5523614
7 بازارچه اتحاد رازي خيابان شريعتي بين رازي و مهران -

كاروانسرا و ساباط المعين التجار اهواز

اين كاروانسرا كنار پل سفيد و در بافت قديمي اهواز قرار گرفته است و در زماني كه كار كشتيراني تجاري در رود كارون از خرمشهر به اهواز و بالعكس رونق يافته، شخصي به نام معين التجار اين كاروانسرا و ساباط را بنا نمود. ناصرالدين شاه قاجار در سال 1306 هجري قمري به منظور پيشرفت كار بازرگاني، كارون جنوبي را كه از اهواز تا به دريا راه داشت براي كشتي راني بيگانگان آزاد ساخت. برادران لينچ كه بازرگاناني انگليسي بودند جزو نخستين كساني هستند كه كشتي هاي تجاري خويش را در قسمت جنوبي كارون به كارون به كار انداختند و در اين منطقه كه دهكده اي بيش نبود و قومي از اعراب به نام كعبيان در آن مي زيستند، مكان هايي براي اسكان كاركنان و غلامان خود ساختند. غلامان هندي با دستارهايي بر سر و لكاته هايي پيچيده به دور كمر، با جثه اي نحيف و پاهاي برهنه، صندوق ها و بسته هاي كشتي اربابان خود را بر كمرگاه سنگي ساحل بندر ناصري مي نشاندند تا بازرگانان شوشتري، دزفولي، اصفهاني و تجار ديگر شهرها كه هر كدام خانه يا كوشكي در آن منطقه پر رونق تجاري براي خود فراهم كرده بودند، آن كالا را بخرند و متاع خود را اگر انگليسي ها خريدار باشند، بفروش برسانند. با ورود كشتي ها برادران لينچ به كارون، بازار تجارت و داد و ستد خارجي آنقدر رونق گرفت كه شخصي به نام حاج معين التجار بازار و كاروانسرا در اين منطقه بنا ساخت و براي حمل كالاي كشتي در سوي كمره سنگي بندر ناصري خط آهن نصب كرد و يك واگن بر روي آن به راه انداخت.

كاروانسرای دهدز

كاروانسرای دهدز در شهر دهدز از توابع شهرستان ایذه در استان خوزستان، واقع شده و دارای نما و معماری بسیار زیبا و متعلق به دوره ایلخانی است.

كاروانسراي افضل

كاروانسراي افضل در ضلع غربي خيابان طالقاني که در دوره قاجاريه ساخته شده در گذشته مركز توزيع غله بوده است. اين كاروانسرا به سبك معماري سنتي بصورت دوره ساز بنا شده و شامل يك طبقه يا شبستان زير زمين مي باشد. مساحت كل بنا 1000 متر مربع و بخش آجري نوساز در ضلع جنوبي 350 متر است. كاروانسراي افضل يكي از سالم ترين كاروانسراهاي شوشتر بوده و تا حد زيادي از دخل و تصرفات مصون مانده است. سرای افضل، متعلق به خاندان افضل بوده است. کاروانسرا تا دوره پهلوی دوم به کار خود ادامه می داد اما به مرور زمان نقش تجاری خود را با توسعه راهها، گسترش و پیشرفت حمل و نقل و رونق اهواز به عنوان مرکز استان از دست داد. این مکان بعدها به عنوان انبار استفاده شد و در سالهای اخیر متروک مانده است. این مکان از جهت امکانات فضایی و موقعیت مکانی آن در بافت و نزدیکی آن به بازار شهر در شرایط مطلوبی بسر می برد. پلان معماری داخل کاروانسرا نیز شامل زیرزمین، همکف و نیم طبقه است. اتاق های همکف بر روی سکویی به ارتفاع 50 تا 70 سانتیمتر قرار دارند. بر بالای پنجره های زیر زمین از سنگ یک تکه تزئین شده استفاده می شود. استفاده ایوان و تارمه در این بنا بسیار معمول می باشد و در معماری تمام کاوانسرا ها از این ستون استفاده شده است. كاروانسراي افضل به شماره 7940 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.

کاروانسراهای دزفول

آثار ویرانه چند کاروانسرا در شهر دزفول وجود دارند که متعلق به دوره صفویه اند. کاروانسراهای افضل و قندی از جمله کاروانسراهایشهر دزفول هستند که مورد استفاده پیشه وران، انبارداران و بازرگانان دزفول اند.
در ايران و بالاخص استان خوزستان، پل بندها (شادروان) نيز همچون پل نقش حياتي ايفا كرده‌اند. پل‌بندهايي كه هخامنشيان بر تنگه‌ها و رودها بستند مانند بند سيوند كه گمان مي‌رود از دوران كوروش بزرگ باشد، به همان اندازه نقش پل را ايفا كرده‌اند. مهم‌ترين نمونه‌هاي اين پل بند،"شادروان" در شوشتر واقع است. پل شادوران در شوشتر مهم‌ترين نمونه و پل‌هاي خواجه و "الله‌وردي خان" نيز زيباترين نوع از اين پل‌ها محسوب مي‌شوند. اگرچه اثري از ساختمان‌ سالم پلي مربوط به دوران پيش از هخامنشيان پيدا نشده اما از پژوهش‌هاي باستان‌شناسان بر مي‌آيد كه در دو منطقه پل‌هايي پيش از اين دوره پل وجود داشته است. الواح به دست آمده از شوش مربوط به تمدن ايلام الواح بابل مربوط به تمدن‌هاي بين‌النهرين و نشانه‌هايي از دوره مادها گواه از آن دارد كه بر رودخانه كرخه و رودخانه‌هايي ديگر بنا شده است. براي ساخت پل روش‌هاي مختلفي در دوران باستان وجود داشته كه مطالعات درباره آن بسيار جالب است اما در زمين‌هاي سست پل‌هايي كه از زمان‌هاي پيش به جا مانده و بيشتر آنهايي هستند كه روي بستر سنگي رودخانه‌ها بنا شده‌اند كه پل ساساني دزفول كه روي مرج(زميني با كناره‌هاي سخت بلند) و شادروان شوشتر كه روي ماسه سنگ ساخته شده از آن جمله محسوب مي‌شوند. اما پراكندگي پل‌هاي زمان ساسانيان به ويژه در غرب و جنوب‌غربي ايران قابل توجه است. بدون ترديد پل بند شادورن شوشتر از نمونه‌هاي بارز معماري پل‌سازي در اين دوران محسوب مي‌شود. از ديگر پل‌هاي دوره ساساني موجود در خوزستان مي‌توان به پل‌ بندهاي "ميزان"،"گرگر" ،"نفس‌كش" و "شادروان" در شوشتر،"پل‌بندهاي"بالارود"،"اسيوكله" و پل‌هاي كرخه،"اوسور" و"دزفول" پل بند "حميديه" در اهواز، پل بند "ايذج" و پل‌هاي "سوسن"، "جوي‌بياره"، "منجنيق" و "شالو"، نزديك ايذه، پل "سفلي" خيرآبد در غرب روستاي علي چنگوئي و پل علياي خيرآباد در روستايي به همين نام در بهبهان اشاره كرد.

مسجد جامع شوشتر

مسجد جامع شوشتر که یکی از دیدنی ترین مساجد ایران است در این شهر قرار دارد و از کتیبه های آن چنین استنباط می شود که خلفای عباسی در زمان امام حسن عسگری (ع) به ساخت آن اقدام نموده و پس از آن تکمیل و ترمیم شده است. این مسجد با 54 ستون در ایوان و طاقهای موسوم به رومی تأثیر فرهنگ دیرینه ایران و معماری محلی منطقه را با سقفها، گچبری ها، کنده کاریها و مناره ها و آجرکاریهای پر نقش ملهم از فرهنگ اسلامی در قالبی ارزشمند و زیبا به منصه ظهور رسانده است. بنای این مسجد را به سال 254 هجری قمری در زمان خلافت عباسی نسبت می‌دهند ولی چندین بار که آخرین آن سال 1171 خورشیدی بود، تعمیر و مرمت گردید.

مسجد جامع دزفول

سبک معماری مسجد جامع دزفول به قرن سوم یا چهارم هجری (981- 1061 میلادی) خورشیدی تعمیر و مرمت شده است. ایوان شرقی مسجد از بناهای دوره ی صفویه است که به سال 1110 قمری بنا گردید. سر در و گلدسته های این مسجد مربوط به سده 12 هجری قمری است. معماری این بنا از اصول معماری کاخ ایوان و کرخه تقلید شده است. 1-اولين مسجد اهواز جديد درمحله عامري و نزديک بقعه علي بن مهزيار توسط آقاي شيخ نبهان عامري ساخته شد. 2-دومين مسجد به نام مسجد حاج رضا در سال 1314 ه-ق توسط فردي به نام آقاي حاج رضا شوشتري درخيابان کيوان شرقي ساخته شد. مسجد مذکور به شماره 7928 درفهرست آثارملي کشور به ثبت رسيده است. 3- سومين مسجد به نام مسجد حاج رييس در سال 1320 ه.ق توسط آقاي معين التجار بوشهري (حاج رييس) در محل تلاقي راه آهن معين التجار با خط آهن شرکت نفت ساخته شد و به همين دليل به آن مسجد سر سچه نيزمي گفتند. مسجد دردهه گذشته توسط آيت ا... شفيعي و جمعي از افراد خير بازسازي شده و به مسجد شفيعي تغيير نام داد. 4- مسجد آيت ا... بيگدلي معروف به مسجد توحيد واقع درتقاطع خيابان رضوي وخيابان آزادگان چهارمين مسجدي است که درسال 1325 ه.ق احداث شده است. 5- مسجد جامع پنجمين مسجدي است که در سال 1331 ه.ق ساخته شد و درسالهاي اخير بخش عمده آن ترميم و بازسازي شده است. 6- مسجد شيخ صدوق در کنار رودخانه کارون جنب بانک ملي شعبه ي مرکزي قرار دارد ششمين مسجد ساخته شده در اهواز جديد است که توسط فردي به نام حاج سيد احمد مرتضوي با همکاري مردم خير بناگرديد. مسجد مذکور در سال 1381 ه.ق بازسازي شد. 7-هفتمين مسجد را آيت ا... انصاري در سال 1338 ه.ق بنا نمود. 8-هشتمين مسجد را آيت ا... حاج سيد جعفر جزايري در سال 1341 ه.ق احداث و بين خيابان هاي امام خميني (ره) و شهيد صدر السادات (سيروس سابق)واقع شده است. مسجد مذکور اخيرا به همت آيت ا... حاج سيد محمد علي موسوي جزايري امام جمعه موقت اهواز توسعه يافته است. 9-نهمين مسجد مسجد چيت ساز مي باشد که در سال 1341 ه.ق ساخته شد. 10-دهمين مسجد توسط آقاي احمد حمادي در کوچه علوي واقع در انتهاي بازار عامري به سال 1350 ه.ق احداث شده است.

امامزاده سلطان ابراهیم

منطقه ای به وسعت 20 هزار هکتار مراتع سر سبز و کوهستانی و جنگلی است که دسترسی به آنجا از طرفین بخش سوسن در شمال شهر ایذه و یا از طریق رودخانه کارون و با قایق صورت می گیرد. بنای آرامگاه امامزاده سلطان ابراهیم در این منطقه و در روستای کارتا واقع است. این آرامگاه به نزدیکان امام موسی کاظم (ع) نسبت داده می شود. نزد مردم بختیاری از تقدس و احترام خاصی برخوردار است. سالانه هزاران نفر با زیارت این امامزاده، از مناظر دلفریب و بکر سواحل کارون و آبشارهای فراوان این منطقه لذت می برند.

بقعه براء بن ملک

بقعه براء بن مالک در شمال شهر و مقابل ویرانه‌هایی قلعه سلاسل واقع است. این بقعه قدیمی‌ترین مقبره اسلامی در شوشتر و شاید در ایران باشد. روایت شده است که وی از صحابه حضرت پیامبر (ص) بوده و هنگام فتح شوشتر در سال 17 یا 18 هجری قمری کشته شد. گنبد این بنا به سبک گنبد سازی دوره صفوی و کاشیها مربوط به دوران قاجار است.

آرامگاه یعقوب لیث

آرامگاه یعقوب لیث صفاری، در روستای شاه‌آباد در 10 کیلومتری دزفول، سمت راست جاده دزفول به شوشتر قرار دارد. در کنار این آرامگاه بازمانده‌های شهر جندی شاپور دیده می‌شود. یعقوب لیث صفاری، سر سلسله صفاریان بود که بر علیه ظلم و ستم خلفای عباس قیام نمود. این آرامگاه در میان اهالی به نام "شاهزاده ابوالقاسم" شناخته شده است.

مرقد علی‌ابن مهزیار اهوازی

علی‌ابن مهزیار اهوازی که در قرن سوم ه. ق می‌زیسته است، از فقها، محدثان و دانشمندان معروف شیعه و از اصحاب امام رضا(ع)، امام جواد(ع)، امام هادی(ع) و امام حسن عسکری (ع) بوده و احکام دینی را نزد آنها فرا گرفته و در برخی از مناطق، بخصوص در اهواز به عنوان نماینده ایشان بوده است. علی‌ابن مهزیار از مردم دورق (شادگان امروزی) بود که بعداً در اهواز ساکن شد. محل تولد ایشان منطقه هندیجان می‌باشد ولی با توجه به اینکه در قرن سوم هـ.ق هندیجان از توابع شهر دورق بود لذا او را اهل دورق معرفی کرده‌اند. پدر وی مذهب نصرانی داشت و سپس مسلمان شد و علی نیز به تبعیت از پدر در نوجوانی مسلمان گردید. براساس برخی روایات وی در زمان امام حسن عسکری(ع) وفات یافته است. بنابر روایات تاریخی هنگامی که مأمون خلیفه عباسی دستور داد تا امام رضا (ع) به عنوان ولیعهد او از مدینه عازم خراسان شود امام (ع) در مسیر حرکت خود در روز شانزدهم صفر سال 201 هـ.ق وارد اهواز شد و چند روزی در این شهر توقف نمود. بعداً در محل اقامت امام(ع) مسجدی به نام مسجدالرضا(ع) بنا گردید که علی‌ابن مهزیار وصیت کرد پس از مرگ او را در مسجد مذکور دفن کنند. در قسمت غربی بقعه وی و پیوسته به مقبره سالنی وجود دارد که احتمالاً همان مسجدی است که به آن اشاره شد.

امامزاده اباذر

بقعه امامزاده اباذر در 40 کيلومتری جنوب بهبهان در بخش زيدون سردشت واقع گرديده است که با توجه به نقاشيها و مشبک‏کاريها و گچبري‏های به کار رفته در آن به کار استادکاران شيرازی به روزگار زند واوايل دوره قاجار شباهت دارد، از معدود بناهای اين دوره است که به طور کامل تخريب و بازسازی نشده است. اين بنا که به صورت يک ايوان ساخته شده، در گذشته دو غرفه در طرفين ايوان سرتاسری داشته که دو گوشواره با روکاری آيينه کاری داشت. بر هر طرف ايوان پايه مناره و گلويی مناره با کاشيکاری و نقش يامحمد، ياعلي، يافاطمه، ياحسن و ياحسين باقی مانده است. ايوان ورودی با گچبري‏ها و طاقچه نماها و کاشي‏های سبز و سياه و سفيد و زرد که کاشيکاری دوره قاجاری است، تزيين شده بود که در چند سال اخير تخريب و بازسازی شده است. درون بقعه که زير گنبد شلجمی ‏قرار دارد مقرنس‏کاری و آيينه‏کاری نفيسی از دوره قاجار دارد. تفريحگاه احداث شده در محوطه امامزاده اباذر شامل فضای سبز ودرياچه مي‏باشد که محل مناسبی جهت استراحت و تفريح زائران محسوب مي‏گردد.

امامزاده عبدالله

این مقبره در فاصله 55 کیلومتری باغملک و در 20 کیلومتری شهر صیدون واقع است. بنای این امامزاده در کوه منگشت که بلندترین ارتفاعات شهرستان است قرار دارد. به روایتی سر مبارک آن حضرت در شهر شوشتر است که در بنای امامزاده عبداله شوشتر مدفون است. بدن مطهر آن حضرت نیز در بنای امامزاده عبداله فعلی به خاک سپرده شده است.

گورستان بیگانگان

در نزدیکی روستای زمان آباد، گورستان کارشناسان نفتی انگلیسی و آمریکایی واقع است. گورستان ارامنه نیز در محله نفتون قرار دارد.

كول فرح

در هفت كيلو‌متري جنوب شرق ايذه قرار دارد. در اين منطقه شش مجموعه نگاركند سنگي و صخره‌اي شناسايي شده است. كتيبه‌اي به خط عيلامي در ديواره شمالي تنگه، پيكره‌اي از فرمانرواي كول فرح و تعداد ديگري سنگ نگاره كه شامل گسترده‌ترين نگار كند صخره‌اي ايران نيز مي‌شود، در اين محوطه قرار گرفته‌اند. در تصوير سنگي اين نيايشگاه بيش از 400 نفر در حال نيايش ديده مي‌شوند. به گفته كارشناسان در اين تصاوير نخستين نگاه بشر به مذهب و آئين شكل گرفته است. حمل خدايان‌‌‌‌‌‌، قرباني كردن و اجراي موسيقي از ديگر صحنه‌هاي بكر اين سنگ ‌نگاره ‌هاست.

اشكفت سلمان

بزرگترين خط نوشته ميخي ايلام‌ نو نيايشگاه تاريشا يا اشكفت سلمان، بزرگترين خط نوشته ميخي ايلام‌ نو را در خود جا داده است. در اشكفت سلمان چهار نقش برجسته وجود دارد كه دو تاي آن داخل غار و دو تاي ديگر در خارج از غار ديده مي شود. بزرگ ترين نوشته خط ميخي از دوره ايلامي در اين غار موجود است كه از زمان شاهك عيلامي، شاه بومي آيا پيريا آياتم، به جاي مانده و همچنين براي نخستين بار حضور مصور زن، دوشادوش مرد در نقش برجسته هاي اين غار ديده شده است. در نقوش، «هوهين»، همسر و خواهر شاهك، در يك مراسم آييني شركت كرده و كاهن بزرگ در جلوي آنها به چشم مي خورد. اين نشانه ها مشخص مي كند اشكفت سلمان نيايشگاه «تاريشا» بوده و غار ديگري در كنار اين اشكفت در دوره ايلخاني به مكاني مقدس تبديل شده و رو به روي آن ساخت و سازه هاي مذهبي شكل گرفته است.

نقش‌برجسته خونگ‌اژدر

در 15 كيلومتري شمال ايذه و در شرق خونگ‌ اژدر قطعه سنگ بسيار عظيمي قرار دارد كه روي آن نقش مهرداد اول يا دوم اشكاني حجاري شده كه بر اسبي سوار است و كبوتري حلقه قدرت را همراه نامه‌اي به او تقديم مي‌كند و افرادي (ارواحي) به حضورش بار يافته‌اند. اين نقش برجسته به نقش "خونگ اژدل" يا "خونگ اژدر" معروف است.

برد(سنگ)نوشته

در راه ايذه به پيون پس از طي يك كيلومتر، در كف دره برد نبشته، قطعه سنگ نامنظمي به وسيله حجاران زبردستي حجاري شده و نقش‌هاي بسيار زنده و پرتحركي بر سطوح آنها حك شده است. نقش‌هاي اين سنگ‌نبشته عبارت از مرد بلند قدي با گيسوان گشاده و انبوه با كلاه‌گرد بي‌كنگره با شمشيري به دست است. در سمت راست اين نقش سواري حجاري شده است. در سمت چپ نيز نقش چند انسان ديگر به چشم مي‌خورد. اين نقوش امروزه با نام بردنبشته ايذه شناخته شده‌اند.

سنگ‌نوشته‌هاي هاني

در كناره شمال شرقي كوه‌هايي كه جلگه مال امير به آن‌ها محدود مي‌شود، مي‌‌توان كتيبه "هاني" را ديد. نقوش برجسته كتيبه به خط ایلامی است كه بيشتر آن‌ها به نام پادشاهاني به نام «هاني»، پسر «تاهي‌هي» موسوم است. هاني حاكم محلي ايذه بود كه در زمان عيلاميان به نام «آيامپير» يا «آياتم» مشهور شده است.

نقش‌برجسته كوباد

از كوه فره ايذه به طرف جاده دز و در جهت شرق آن گورستاني وجود دارد كه در نزديك آن قطعه سنگي به چشم مي‌خورد. روي اين صخره يك مربع مستطيل به طول و عرض تقريبي يك و نيم سه متر حجاري شده است. در اين لوح از سمت چپ پنج انسان ايستاده با لباس بلند و دو دست روي سينه حجاري شده‌اند. در مقابل اين پنج نفر نقش مردي يا زني بر سكو يا تختي نشسته است كه به سوي آن پنج نقش توجه دارد. لباس اين نقش هم چون ديگر نقش‌ها دامني بلند است. مردم ناحيه به اين نقش نام مكتب‌خانه يا مدرسه داده‌اند. اين نقش برجسته‌ها به نقوش "كوباد" ايذه معروف است.

آسیابهای باستانی سیکا

در جنوب پل گرگر در دو طرف رودخانه، ساختمانهایی وجود دارند که آب رودخانه را از بالا به درون چاههایی عمیقی روانه ساخته و در گذشته دور با این عمل به خرد کردن گندم و تهیه آرد می‌پرداختند. از این ساختمانها در هر طرف رودخانه شانزده بنا وجود دارد که با شیوه‌ معماری دوره ساسانی خود به "سی کا" معروفند. صنعت به کار رفته در ساختمان این بناها که استفاده مناسب از انرژی آب و گردش سنگهای سنگین آسیاب را در بردارند، بسیار دیدنی است.

آسیابهای رعنا

در غرب شهر دزفول در کنار رود دز در تمام عرض رودخانه آثار طاقهای متعدد و دیوارهایی از سنگ و ملات ساروج همراه با آثار یک بند قدیمی دیده می شود که در زبان مردم دزفول، بخشی از این مجموعه تأسیسات آبی به اسیوای رعنا معروف است. این آثار به رود بند نیز شهرت دارند.




خانه تیز نو

خانه تیز نو متعلق به دوره قاجاریه در محله قلعه جنب پل قدیم دزفول به شماره 2573 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. اين خانه تاریخی که پيكر اصلي آن متعلق به دوره صفويه است، تغييراتي در دوره قاجار و اوايل پهلوي در آن داده شده است. اين خانه در دوران جنگ دچار آسيب هاي جدي شده و شهرداري نيز در آن دخل و تصرفاتي انجام داده بود. در سال هاي اخير با توجه به تملك اين اثر از سوي اداره كل ميراث فرهنگي خوزستان، اقداماتي در خصوص مرمت و احياي بنا صورت گرفته بود. در سال 1381، با انجام مطالعات و تحقيقات جهت آسيب شناسي و آسيب نگاري اين بنا، اقداماتي انجام شد كه حذف الحاقات اضافه شده در دوره هاي مختلف از مهم ترين عمليات انجام شده در آن دوره محسوب مي شود. اين بنا در سال 1378 به ثبت در فهرست آثار ملي رسيده است و ساختار آن با آجر و خشت ساخته شده است. خانه تيز نو داراي سقف هايي با تير چوبي، طاق و قوس بوده و تزيينات آن عموما از آجر تشكيل شده است. خانه قاجاری تیز نو همچنین داراى فضاهايى از قبيل شوادان، هشتى و دو طبقه است. وجود ايوان رفيع در حياط از ويژگى هاى اين اثر است. اين بنا به شيوه معمارى اصفهانى ساخته شده و فضاى اصلى آن داراى دو فضاى اندرونى و بيرونى است كه در حال حاضر از هم مشاع شده اند. خانه تیز نو دارای چشم انداز مناسب به رودخانه دز است و در نزدیکی ساحل رودخانه قرار دارد.

خانه امین زاده

خانه تاریخی شوشتر(امين زاده) در دوران قاجارتوسط شخصي بنام امين زاده ساخته شده است. این خانه كه در سال 78 به شماره 2446 درفهرست آثار ملي به ثبت رسيده، يكي از بناهاي شاخص در بافت قديمي شوشتر است. خانه تاریخی شوشتر در قسمت"نعمت خانه" و محله كوره شوشتر واقع شده و سازه آن سنتي و ازمصالحي چون سنگ، آجر و گچ تشكيل شده است. اين بنا داراي تزيينات بسيار زيباي آجرو سنگ شامل گچبريهاي مشبك و حجاري بر پيشاني ايوانها در ضلع جنوبي، ستونهاي آجري تزييني در اطراف وروديها و در دو ضلع شرقي و غربي و خوون چيني‌هاي آجري كه تمام پيكره نماي خانه را در برگرفته است. خانه تاریخی امین زاده در چهار طبقه شامل شوادان، شبستان، همكف و طبقه اول است كه به روش دور ساز و ايوان مركزي شوادي ساخته شده است. سر در ورودی بنا با آجرکاریهای زیبا بعنوان نمادی از موقعیت اجتماعی صاحبخانه و نشانگر ذوق و سلیقه در کاربرد فنون معماری است، در دو طرف ورودی دو سکو قرار گرفته که به آنها خواجه نشین می گویند. تزئینات داخل بنا نیز ازنوع آجرکاری، گچبری مشبک و حجاری بر روی پیشانی ورودیها ، ایوانها در ضلع جنوبی، شبه ستونهای آجری تزئینی در اطراف ورودیها در دو ضلع شرقی و غربی و ایوانها و ورودیهای که بعداً مسدود شد، تشکیل شده است. بنابراین گزارش، خاكبرداري وآواربرداري از شوادان و مرمت جرز و طاق شبستان و شوادان، اجراي شناژ بتني، حذف الحاقات ناهمگون، تراشيدن و برداشتن اندود فرسوده، شمع كوبي عناصر آسيب ديده همچون هشتي و ايوانها از جمله اقداماتي بوده كه در اين بنا صورت پذيرفته است.

محوطه باستانی شمی

در نه کیلومتری روستای شمی از دهستان «سوسن» در شمال شهرستان ایذه، آثاری باستانی متعلق به دوره الیمائیه 171- 138 قبل از میلاد مشتمل بر مجسمه معرف سردار پارتی، سنگهای مرمری، گورستان باستانی کشف شده است. مجسمه سردار پاراتی تمام قد به ارتفاع 285 و عرض 70 سانتی متر با جنس برنز است. کشف این مجسمه منحصر به فرد، تاریکی های تاریخی دوره پاراتی در سرزمین ایلامیان را روشن ساخت. این مجسمه اینک در موزه ایران باستان به نمایش گذاشته شده است.

محوطه باستانی ارجان

محوطه باستانی ارجان در کنار رودخانه «مارون» در 12 کیلومتری شمال شرقی بهبهان واقع است. وسعت این محوطه باستانی حدود 500 هکتار است. در اولین مطالعات پیرامون شهر قدیم ارجان، قدمت این شهر به دوره ساسانیان (224- 652 میلادی) نسبت داده شده ولی در سال 1316 خورشیدی در نزدیکی این محوطه باستانی، آثار یک آرامگاه متعلق به حدود هزاره دوم قبل از میلاد و به دوره ایلامی کشف شد که باب جدیدی در باستانشناسی این محوطه تاریخی گشود. ویژگی این آرامگاه استفاده از ملاط قیر و اندود گچ به لحاظ جلوگیری از نفوذ رطوبت همجواری با رودخانه مارون بوده است. یکی از کشفیات مهم این محوطه تاریخی جام طلایی ارجان است. شکل حلقه طلائی (قدرت) ارجان تجسمی از یک لوتوس (نیلوفر آبی) است که حامل پیامهای ذهنی و اساطیری است. این حلقه طلائی 237 گرم وزن دارد و متصل به یک دسته مجوف است. قدمت این حلقه قرن هشتم قبل از میلاد است. تا کنون نظیر این حلقه طلائی در هیچ یک از حفاریهای علمی بدست نیامده است.

معرفی جاذبه های طبیعی :

مهمترين ارتفاعات بالاي دو هزار و 500 متر استان خوزستان: تاراز، تلگه، تورك، دوتو، كله، مونگشت است كه دامنه‌ برخي از اين كوه‌ها از جنگل پوشيده شده و در نوع خود جذابيتي خاص ايجاد كرده است.

کوه تورك ایذه

كوه تورك جزو دهستان سوسن شهرستان ايذه است. اين كوه در فاصله 91 كيلومتری شمال باختری ايذه با ارتفاع 3319 متر واقع شده است. اين كوه سرچشمه رودخانه های آب بازفت و لب است. تورك از شمال باختری به كوه لم لی متصل است و جزو كوهستان زاگرس به شمار می رود.

كوه جنگلی دوتو

كوه جنگلی دوتو در دهستان هپرو، در 58 كيلومتری جنوب خاوری ايذه واقع شده است. ارتفاع اين كوه حدود 3170 متر است. اين كوه از جنوب به كوه كله متصل است و از شمال به كوه ليراب می پيوندد. دامنه های خاوری اين كوه به دره رودخانه سيراب و دامنه های باختری آن به دره رودخانه صيدون متصل می شود. در دامنه باختری اين كوه درياچه درميان دو كوه كله و دوتو قرار دارد و آب از زمين و اطراف آن می جوشد. دامنه های اين كوه از جنگل پوشيده شده و جزو كوهستان مونگشت از كوهستان بزرگ زاگرس به شمار می رود.

کوه كله

كوه كله در دهستان هپرو و در 59 كيلومتری جنوب خاوری ايذه واقع شده است. ارتفاع اين كوه حدود 3010 متر است. اين كوه از شمال به كوه دوتو متصل است. رودخانه صيدون از باختر، رودخانه اعلاء از جنوب و رودخانه های ليراب و سمه از خاور آن عبور می كنند. در دامنه باختری اين كوه چشمه ای است كه آب آن در يك درياچه كوچك جمع می شود. اين درياچه كه«دوتو » نام دارد در ارتفاع حدود 1680 متری قرار دارد. كوه كله جزو كوهستان مونگشت از كوهستان بزرگ زاگرس به شمار می رود و دامنه های آن از جنگل پوشيده شده است.

کوه قلعه نجف

كوه قلعه نجف به ارتفاع 1765 متر در دهستان اسوار بخش مركزي شهرستان رامهرمز و در 37 كيلومتري جنوب خاوري شهر رامهرمز واقع است. سرچشمه آب دره نج ، آب ابوالفارس و رودخانه تلخ از اين كوه است. رشته اي از مجاور روستاي دالون واقع در شمال باختري تا تنگ انارج واقع در جنوب خاوري به طول 26 كيلومتر كشيده شده و رودخانه تلخ، سراسر دامنه خاوري آن را طي مي كند. اين كوه پوشيده از جنگل و جزو كوهستان بزرگ زاگرس است.

کوه چادون

كوه چادون به بلندي 2430 متر در دهستان اسوار بخش مركزي و در 53 كيلومتري جنوب خاوري شهر رامهرمز و شمال خاوري روستاي دره بيد واقع است. رودخانه هاي سندان و تلخ از اين كوه سرچشمه مي گيرند. از باختر به كوه تنبلان مي پيوندد. تنگ سندان كه در خاور اين كوه قرار دارد آن را از سياه كوه جدا مي كند. اين كوه پوشيده از جنگل و جزو رشته كوه سفيد كوهستان بزرگ زاگرس است.

کوه تنبلان

كوه تنبلان به بلندي 2110 متر در دهستان اسوار (ابوالفارس) از بخش مركزي و در 43 كيلومتري خاور شهر رامهرمز، جنوب روستاي دره بني قرار دارد. اين كوه از شمال باختري به كوه بنار كموتران و كوه گردكي، از جنوب به كوه چتلين، از شمال به كوه سام و از جنوب خاوري به كوه مهره متصل است. جزو رشته كوه سفيد از كوهستان بزرگ زاگرس به شمار مي رود و پوشيده از جنگل است.

کوه گردكي

كوه گردكي به بلندي 1513 متر در دهستان رستم آباد بخش مركزي در 32 كيلومتري شمال خاوري شهر رامهرمز، شمال باختري روستاي دالون واقع است. اين كوه از جنوب خاوري به كوه تنبلان و كوه بنار كموتران متصل مي شود و رودخانه اعلا از دامنه شمالي ان مي گذرد. قسمت بزرگي از اين كوه از جنگل پوشيده شده و جزو كوهستان بزرگ زاگرس به شمار مي رود.

کوه مهره

كوه مهره به ارتفاع 2849 متر در دهستان اسوار بخش مركزي و در 54 كيلومتري جنوب خاوري شهر رامهرمز، جنوب روستاي ماوي واقع است. اين كوه از شمال باختري به كوه تنبلان، از جنوب به كوه چادون و از جنوب خاوري به سياه كوه متصل است و جزو رشته كوه سفيد از كوهستان بزرگ زاگرس به شمار مي رود. اين كوه پوشيده از جنگل است و در مرز شهرستان هاي رامهرمز، ايذه و كهكيلويه قرار دارد.
خوزستان عظمت خود را به رودخانه های متعددی كه در این سرزمین جاری اند، مدیون است. خوزستان علاوه بر دارا بودن زمین های حاصلخیز و رسوبی نظام آبیاری منظمی نیز دارد به طوری كه این سرزمین از دیر باز به واسطه ی وجود این رودخانه ها موقعیت مهم و بزرگی داشته است. رودخانه هایی كه در دشت خوزستان جریان دارند. نه تنها از نظر اقتصادی بلکه به لحاظ گردشگری نیز دارای اهمیت بسیار اند. این رودخانه ها که منشأ آن ها كوهستان های بختیاری، لرستان و فارس هستند، از شمال و خاور به سوی جنوب باختری سرازیر شده و جلگه خوزستان را به منطقه حاصلخیز و آبادی تبدیل كرده اند.

رودخانه کارون

کارون بزرگ، رودی که درسنگ نوشته های باستانی کرن، کرنک وکوهرنگ نامیده شده و اولین تمدن های بشری درکنار آن شکل گرفته است، با طول حدود 850کیلومتر و عرضی متفاوت، از دره های تنگ وعمیق سرچشمه خود در ارتفاعات زاگرس میانی تا بستر پهن و گسترده در مصب، جریان یافته و بزرگترین و طویل ترین رود ایران و خاورمیانه است. رودخانه ابتدا در جهت عمومی شمال غرب و سپس در جهت جنوبی از میان بلندی و پستی های زاگرس به سمت جلگه خوزستان حرکت کرده و پس از خروج از کوهستان و اتصال تعداد زیادی رود به آن، در شمال شوشتر به دو شعبه تقسیم می شود. شعبه خاوری گرگر یا دودانگه و شعبه باختری که بزرگ تراست شطیط یا چهاردانگه نامیده می شود. دو رود منشعب شطیط و گرگر و رودخانه دز که بزرگترین ریزآب های کارونند در حوالی محلی به نام بند قیر در نزدیکی شوشتر بهم متصل می شوند و کارون بزرگ و حیات بخش را می سازند. پس از آن رودخانه وارد اهواز می شود و با مشروب ساختن نواحی حاشیه ای شهر، از وسط آن عبور کرده و از سمت جنوب شهرستان به سمت خرمشهر جریان می یابد. در شرق شهر خرمشهر به دوشاخه تقسیم می شود. شاخه غربی به نام بهمنشیر به جنوب غربی جریان یافته و از طریق خورموسی به خلیج فارس راه می یابد و شاخه شرقی از جنوب خرمشهر گذشته و به اروند رود می ریزد. داستان حیات، قصه ای جدانشدنی از نام کارون است. براساس مطالعات انجام شده، در رودکارون 32 گونه ماهی زندگی می کند که تقریباً شامل18% گونه های آب شیرین ایران است. شیربت، توینی، لوتک، حمری، برزم، نازک، اتره، شلج، کپور، گاراء نا، بنی، کتان، سلیمانی، بیاح، مارماهی، اسیله، چمو شماری از ماهیان ساکن در رودخانه اند. از گیاهان غوطه ور و برآمده از آب کارون می توان به نی، گرز، هفت بند، آب تره(بولاغ اوتی)، سازو (تنجدصوف)، اویارسلام، نخل مردابی و تیزک اشاره کرد که ضمن تامین اکسیژن آب به عنوان منبع سرشار از مواد غذایی مورد استفاده آبزیان قرار می گیرند. قورباغه هایی با خصوصیات ظاهری و جثه های متفاوت و انواع لاک پشت از دیگر جانداران رود به شمار می روند که معمولاً در کانال ها وشبکه های آبیاری قابل مشاهده اند. بیشه زارهای پوشیده ازپده ، گز و جاز، در دوسوی کارون که تا زمانی نه چندان دور جولانگاه گوزن زرد، یوزپلنگ و گربه وحشی خوزستان بود و ساحل زیبای کارون امروزه زیستگاه ده ها نوع پرنده بومی مانند حواصیل، گاوچرانک، اردک مرمری، دال، کبک، تیهو، دراج، یلوه، فاخته، سبز قبا، ماهی خورک، هدهد چکاوک، دم جنبانک، چلچله، سار، توکا، گنجشک است. این بیشه زارها همه ساله در فصول سرد پذیرای صدها هزار مرغ مهاجر مانند کشیم، پلیکان، بالکان، بوتیمار، حواصیل، کفچه، لک لک، فلامینگو، غاز، آنقوت، تنجه، کله سبز، اردک، بلدرچین، درنا، هوبره، صدف خوار، پرستو، سینه سرخ، بلبل وحتی عقاب وشاهین و کرکس است که با توجه به اقلیم خاص استان و به امید هوایی مطبوع و غذای کافی در قالب دسته های بزرگ به مهمانی زمستانه دشت بخشنده خوزستان و رود پرآب کارون می آیند. عرض زیاد و بستر نسبتاً عمیق رودخانه، امکان کشتیرانی درآن را مهیا نموده است به طوری که تا اوایل قرن جاری این رودخانه تا اهواز، بخشی از مسیر آبی حمل کالا به شمار می رفت. اما امروزه در محدوده شهر اهواز به دلیل عدم لایروبی بستر رود و احداث پلهای متعدد امکان کشتیرانی وجود ندارد.

روستا مال آقا

مال آقا روستایی در 32 کیلومتری شهرستان باغملک با بافت سنتی که کاملا بافت قدیمی خود را حفظ کرده است. مال آقا درمنطقه ای کوهستانی از رشته کوههای زاگرس جای گرفته که رودخانه ای مواج و سرد از کنار آن می گذرد و مسیر فرح بخش و زیبایی را ایجاد کرده است، همه ساله، به ویژه در دو فصل بهار و تابستان گردشگران بسیاری از جای جای خوزستان برای گذراندن اوقات فراغت و گردش به این مکان خوش آب و هوا سفر می کنند. علاقمه مندان دیدار این روستای زیبا از شهر باغملک که به سمت مال آقا حرکت می کنند با پشت سر گذاشتن شهر قلعه تل و طی حدود چهار کیلومتر راه با دیدن تپه ها و کوه ها و نسیم خنک کوهستان و جنگلهای انبوه بلوط، گویی وارد دنیایی دیگر شده اند. کمی جلوتر، روستای تمبی با قدمتی چند هزار ساله و بافتی زیبا در دل کوهستان در مقابل دیدگان گردشگران قد علم می کند و آنان را به یاد صفا و صمیمیت روستا می اندازد مکانی که روستایی باستانی را با همین نام مدفون شده در زیر پا دارد. گفته می شود چندی پیش تعدادی از اهالی روستا در پی حفاری خانگی بطور اتفاقی با بخش هایی ازمنطقه مدفون شده با آثار باستانی گران قیمت و ارزشمندی مواجه شدند.
تالاب ها از پدیده های جالب طبیعی هستند، در خوزستان تالاب، «هور» می گویند. تالاب چاله هایی هستند که از آبهای سطحی یا زیرزمینی اشباع شده است. تالاب ها به دلیل ذخیره آبی و آرامش موجود در آنها، همواره زیستگاه های مناسبی برای حیات وحش اند. تالاب ها از نظر کنترل سیلاب، تغذیه آبهای زیرزمینی، امکانات تفریحگاهی، زمینه های تحقیقاتی و صید پرندگان از اهمیت ویژه ای برخوردارند.

مهمترین تالاب های خوزستان عبارتند از

تالاب هورالعظیم، شادگان، بامدژ، شاهور، بندون، تمبی و برمه شور. دریاچه های معروف و متعددی نیز در این منطقه وجود دارد. دریاچه سد دز، دریاچه پشت سد نیز امكانات فراوانی برای بهره برداری های گردشگری فراهم خواهد آورد. دریاچه سد کرخه نیز از دیگر جاذبه های آبی این منطقه است که امکانات زیادی برای بهره برداری های جهانگردی فراهم آورده است. سد کارون یا سد شهید عباس پور نیز دارای دریاچه بزرگی است که از قابلیت های جهانگردی برخوردار است.

تالاب شادگان

تالاب دیدنی شادگان با مساحتی بالغ بر 400 هزار هکتار دارد و از رودخانه‌های جراحی و کارون همچنین جزر و مد خلیج فارس تغذیه می‌کند. این تالاب از شمال به شادگان و خور دورق و از جنوب به رودخانه بهمن شیر آبادان و از غرب به داخوبن و از شرق به آبهای خورموسی محدود می‌شود. نقش این تالاب در عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی منطقه بسیار مهم است. این تالاب به عنوان پناهگاه بین‌المللی حیات وحش شادگان منطقه حفاظت شده محسوب می‌شود. پوشش گیاهی درون تالاب چراگاه و منبع تأمین علوفه دام 132 روستای اطراف است. دو گونه از دوزیستان و پنج گونه از خزندگان و حدود 154 گونه پرنده در این تالاب زندگی می‌کنند. از مهمترین پرندگان می‌توان به پلیکان زرد، فلامینگو و سبز قبای هندی اشاره کرد. 36 گونه نیز در این تالاب زندگی می‌کنند. تالاب شادگان 38 درصد تالابهای بین‌المللی ایران و 66 درصد تالابهای جهان را تشکیل می‌دهد. تالاب شادگان از لحاظ رتبه‌های ثبت شده در یونسکو در گذشته در رتبه پنجم جهانی قرار داشتن ولی متأسفانه به علت ورود آلاینده‌های صنعتی به این تالاب و دخل و تصرفات مصنوعی در اکوسیستم آن، مرتبه بین‌المللی آن تا رده بیست ‌و دوم نزول کرد.
غارها، فضاهای خالی ای هستند که با گذشت میلیون ها سال در کوه ها پدید می آیند. غارها چه در ایران و یا دیگر جاهای جهان در زمین هایی که آهکی یا دولومیتی هستند به وجود می آیند و بیشتر آنها مربوط به دوران دوم زمین شناسی هستند. تشکیل آنها به به این صورت بوده که گاز کربنیک موجود در هوا هنگام بارندگی و حل شدن در آب و نفوذ به رگه ها و سنگ های آهکی در میلیون ها سال، سبب انحلال تدریجی سنگ های اصلی شده و حفره ها و مجاری بزرگ زیر زمینی را ساخته است. گاهی این سوراخ ها محل گرد آمدن آب و ایجاد مخازن و رگه های آب زیر زمینی می شوند. استان خوزستان از جمله جاهایی است دارای زمین آهکی و دولومیتی می باشد، بنابراین برخی غارها در آن کشف شده که از جاذبه های طبیعی زیبا و شگفت آوری برخوردارند و منابع ارزشمند گردشگری به حساب می آیند.

غار اشكفت سلمان ایذه

غار سلمان در فاصله سه كيلومتري جنوب باختري شهر ايذه كنوني، در انتهاي دره‌اي واقع شده است. اشكفت سلمان محوطه اي وسيع است كه در درون صخره طبيعي كوه به صورت سرپناهي با آثار آبرفتي و يك چشمه آب شيرين گوارا كه از درون غاري كوچك و باريك بيرون مي‌آيد تشكيل مي‌شود. روبه روي مجموعه اشكفت سليمان در سمت راست و در منتهي اليه كوهي كه روبه روي آن است دو نقش نيم رخ برجسته كه در درون دو چهارگوش معقر حجاري شده‌اند،‌ وجود دارد. در خاور اين دو لوحه اشكفت بزرگ يعني سايه بان خميده‌ كوه قرار دارد كه در زير آن بر روي بدنه كوه يك كتيبه مستطيل شكل ميخي و چند نقش حجاري شده و در زير اين كتيبه كه در ارتفاع قرار دارد، محل نشستن و تختگاه و يا انجام مراسمي ديده مي‌شود.

غار پبده

یکی از مهمترین غارهای استان خوزستان، غار پبده در شمال شهرستان لالی است که آثار زندگی از 17 هزار سال پیش در آن به دست آمده است.

دره شوی دزفول

دره زيبای شوی در حاشيه خاوری رودخانه سزار در باختر كوه سالن قرار گرفته و يكی از مناطق تاريخی استان به شمار می رود. آبشار شوی كه زيباترين آبشار ايران محسوب می شود در اين دره جاری است. اين دره غار تاريخی، زيارتگاه محلی، قلعه و ديگر آثار تاريخی را همراه با روستای تاريخی شوی در خود جای داده است.
بر اثر تنوع آب و هوا نوع خاك، برخي از مناطق خوزستان را جنگل‌هاي تنگ و بوته‌زار، درختچه‌ و درختان پوشانيده است. خوزستان در ادوار گذشته پوشش جنگلي انبوه‌تري داشته است. برخي سياحان نوشته‌اند كه كرانه‌هاي كارون ما بين خرمشهر و اهواز با درختان تبريزي، گز و انواع ديگر كاملاً مشجر بوده است. در دامنه‌ كوه سولك و كوه دزگه جنگل بزرگي از درختان بلوط، بادام جنگلي، بن و غيره وجود دارد. در كرانه رودخانه‌ي كرخه جنگل وجود دارد و در دو طرف رودخانه دز درختان بزرگ و درهمي به چشم مي‌خورد. مسير اكثر رودخانه‌ها سراسر از درختان جنگلي گز پوشيده شده است. درخت سدر يا كنار از گياهان خاص اين منطقه است كه از ميوه، برگ و چوب آن استفاده فراوان مي‌شود. درختان كهور،‌ بده، خرزهره ، استبرق و انواع اكاليپتوس نيز در خوزستان يافت مي‌شود. جنس درختان جنگلي بيشتر بلوط است. مراتع خوزستان از نوع مراتع قشلاقي نامرغوب است كه در مناطق كوهستاني پوشش گياهي غني تري دارد. در فصل بارندگي كه از نيمه آبان شروع مي شود و تا اواخر فروردين ماه ادامه مي‌يابد، كم كم بر روي تپه‌ها و زمين‌هايي كه از خاك مناسب برخوردارند ، گياهان خودرو مي‌رويند. در نواحي مرطوب جنس گياهان از نوع گلسنگ، قارچ و خزه است. در نواحي غير مرطوب انواع گياهان بومي مي‌رويد. پوشش گياهي در ارتفاعات شمال شرقي موجب گرديده كه عشاير اين منطقه به پرورش دام بپردازند. اين منطقه به عنوان مراتع گرمسيري ايل بختياري مورد استفاده قرار مي‌گيرد. پوشش گياهي شمال و شمال شرقي به صورت استپ كوهي و كوهپايه‌اي است و درختاني از قبيل بلوط، بن، ‌انجير، بادام كوهي، كنار،‌ سدر و بوته‌هايي از گون دارد.







آداب و رسوم :

مردم خوزستان تمام عیدهای ملی و مذهبی را جشن می‌گیرند. اهالی شوشتر، دزفول علاوه بر عیدها، جمعه‌ آخر ذیحجه را هم جشن می‌گیرند. لباس نو می‌پوشند و به تفریح‌گاه‌ها می‌روند، زیرا پس از آن ماه های محرم و صفر را عزادارند. در گذشته به رقص و پایكوبی می‌پرداختند و شب تا صبح در فضای باز و محوطه‌های باز به سر می‌بردند و بر این باور بودند كه آن شب ستاره‌ زهره به ستاره مشتری می‌رسد و كسی كه به هم رسیدن این ستاره‌ها را ببیند، هر نیتی بكند برآورده می‌شود. مردم استان خوزستان عید نوروز را مفصل برگزار می‌كنند. از چند روز پیش، كلوچه‌ مخصوصی از آرد، روغن، زیره و رازیانه درست می‌كنند. مراسم آتش افروزی چهارشنبه سوری، مراسم چیدن سفره هفت سین، پوشیدن لباس های نو و رفتن به دید و بازدید نوروزی به شیوه دیگر مناطق ایران در استان خوزستان نیز رایج است. در استان خوزستان روز سیزده را در دو روز جشن می‌گیرند. روز سیزده با احتساب روز عید نوروز و روز سیزده بدون احتساب روز نوروز، اولی را سیزده‌ عید و دومی را سیزده‌ بعد از عید گویند. در ایام نوروز همه به باغ‌ها و تفریح‌گاه‌ها می‌روند. در خانه‌ها یا باغ‌ها بر شاخه‌ درختان تاب می‌بندند و تاب سواری می‌كنند.
خ‍وزس‍ت‍‍ان‌ س‍رزم‍ی‍ن‌ چ‍‍ه‍‍ار ف‍ص‍ل‌، م‍ی‍ن‍ی‍‍ات‍ور ت‍ن‍و‌ع‌ ق‍وم‍‍ی‌ در ک‍ش‍ور ‌اس‍ت‌ ک‍ه‌ م‍ح‍ل‌ ت‍لاق‍‍ی‌ ف‍ر‌ه‍ن‍گ‍‍ه‍‍ا‌ی‌ م‍خ‍ت‍ل‍ف‍‍ی‌ ‌اس‍ت‌ ک‍ه‌ در ‌ع‍ی‍ن‌ ت‍‍اث‍ی‍ر پ‍ذی‍ر‌ی‌ م‍ت‍ق‍‍اب‍ل‌، ‌ه‍ری‍ک‌ ن‍م‍ود خ‍‍اص‌ خ‍ود ر‌ا ح‍ف‍ظ ک‍رده‌ ‌ان‍د. م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ن‍ی‍ز ی‍ک‍‍ی‌ ‌از ش‍‍اخ‍ص‍‍ه‍‍ا‌ی‌ م‍‍ع‍رف‌ ‌ای‍ن‌ ق‍وم‍ی‍ت‍‍هاس‍ت‌ ک‍ه‌ در ‌ه‍ر م‍ن‍طق‍ه‌ و ق‍وم‍ی‍ت‌ ‌از ‌اس‍ت‍‍ان‌، ص‍ورت‌ وی‍ژه‌ ‌ا‌ی‌ د‌ارد. در م‍ن‍‍اطق‌ ‌ع‍رب‌ ن‍شین‌ و در م‍ی‍‍ان‌ ق‍وم‌ ‌ع‍رب‌، م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ب‍ی‍ش‍ت‍ر م‍ت‍‍أث‍ر ‌از م‍ق‍‍ام‍‍ه‍‍ا‌ی‌ ‌ع‍رب‍‍ی‌ و ش‍ب‍‍ا‌ه‍ت‌ خ‍‍اص‍‍ی‌ ب‍ه‌ م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ م‍ق‍‍ام‍‍ی‌ ج‍ن‍وب‌ ‌ع‍ر‌اق‌ د‌ارد. درم‍ی‍‍ان‌ ق‍وم‌ ب‍خ‍ت‍یار‌ی‌ م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ج‍‍ای‍گ‍‍اه‌ خ‍‍اص‍‍ی‌ د‌ارد و در ‌آی‍ی‍ن ه‍‍ا‌ی‌ ش‍‍اد‌ی‌ و م‍‍ات‍م‌، ن‍و‌ازن‍دگ‍‍ان‌ س‍‍از‌ه‍‍ا‌ی‌ م‍ح‍ل‍‍ی‌ ح‍ض‍ور‌ی‌ م‍ش‍‍ه‍ود د‌ارن‍د. م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ب‍خ‍ت‍ی‍‍ار‌ی‌ م‍‍ان‍ن‍د دی‍گ‍ر م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ م‍ح‍ل‍‍ی‌ ‌از س‍‍ادگی خ‍‍اص‍‍ی‌ ب‍رخ‍ورد‌ار ‌اس‍ت‌ ‌ام‍‍ا وج‍ه‌ ت‍ش‍‍اب‍ه‌ و ت‍ف‍‍اوت‍‍ه‍‍ا‌ی‌ زی‍‍اد‌ی‌ ب‍‍ا دی‍گ‍ر م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ م‍ح‍ل‍‍ی‌ د‌ارد. م‍‍ه‍م‍ت‍ر ‌ای‍ن‍ک‍ه‌ س‍‍اخ‍ت‍‍ار م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ب‍خ‍ت‍ی‍‍ار‌ی‌ ب‍‍ا م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ س‍ن‍ت‍‍ی‌ ن‍ی‍ز ت‍ف‍‍اوت‌ چ‍ش‍م‍گ‍ی‍ر د‌ارد. وج‍ه‌ ت‍ش‍‍اب‍ه‌ ‌آن‌ ب‍‍ا دی‍گ‍ر م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ م‍ح‍ل‍‍ی‌ در س‍‍ادگ‍‍ی‌ ن‍‍غ‍م‍‍ات‌ و ‌اس‍ت‍ف‍‍اده‌ ‌از دس‍ت‍گ‍‍ا‌ه‍‍ه‍‍ا و م‍‍ای‍ه‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ ‌ای‍ر‌ان‍‍ی‌ ‌اس‍ت‌ و ت‍ف‍‍اوت‌ ‌آن‌ ‌از ن‍ظر ن‍و‌ع‌ گ‍وی‍ش‌ و ش‍ی‍وه‌ ق‍ر‌ائ‍ت‌ ‌آو‌از‌هاس‍ت‌ . خ‍و‌ان‍ن‍ده‌ ن‍ی‍ز در س‍‍اخ‍ت‍‍ار م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ب‍خ‍ت‍ی‍‍ار‌ی‌ ح‍‍ائ‍ز ‌ا‌ه‍م‍ی‍ت‌ ‌اس‍ت‌ ب‍ه‌ طور‌ی‌ ک‍ه‌ ب‍‍ع‍د ‌از م‍ق‍دم‍ه‌ م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ت‍وس‍ط ن‍و‌ازن‍ده‌، ‌ای‍ن‌ ص‍د‌ا‌ی‌ خ‍وش‌ ‌آو‌از ‌اس‍ت‌ ک‍ه‌ س‍‍اخ‍ت‍‍ار م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ر‌ا ن‍ش‍‍ان‌ د‌اده‌ و ت‍ک‍م‍ی‍ل‌ م‍‍ی‌ ک‍ن‍د. گ‍روه‌ خ‍و‌ان‍‍ی‌ ن‍ی‍ز در م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ب‍خ‍ت‍ی‍‍ار‌ی‌ ق‍‍اب‍ل‌ ت‍وج‍ه‌ ‌اس‍ت‌ زی‍ر‌ا ب‍س‍ی‍‍ار‌ی‌ ‌از ق‍ط‍ع‍‍ات‌ ش‍‍اد"دو‌ال‍ل‍‍ی‌" ت‍وس‍ط خ‍و‌ان‍ن‍ده‌ گ‍روه‌ ک‍ر ‌اج‍ر‌ا م‍‍ی‌ ش‍ود و م‍‍ع‍م‍ولاً خ‍و‌ان‍ن‍دگ‍‍ان‌ گ‍رو‌ه‍‍ی‌ ق‍ط‍ع‍ه‌ ش‍‍ع‍ر کوچ‍ک‍‍ی‌ ر‌ا م‍‍اب‍ی‍ن‌ ‌ه‍ر ب‍ی‍ت‌ ی‍‍ا م‍ص‍ر‌ع‌ ت‍ک‍ر‌ار م‍‍ی‌ ک‍ن‍ن‍د. ب‍ه‌ ‌ه‍رح‍‍ال‌ ب‍‍ای‍د ‌اش‍‍اره‌ ک‍رد ک‍ه‌ گ‍وش‍ه‌ ‌ه‍‍ای‍‍ی‌ ن‍ی‍ز در م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ب‍خ‍ت‍ی‍‍ار‌ی‌ ‌ه‍م‍‍ان‍ن‍د گ‍وش‍ه‌ ‌اول‌ و دوم‌ خ‍س‍رو ش‍ی‍ری‍ن‌ وج‍ود د‌ارن‍د ک‍ه‌ ک‍‍ام‍لاً ب‍‍ا م‍ق‍‍ام‍‍ه‍‍ا‌ی‌ م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ س‍ن‍ت‍‍ی‌ م‍‍ان‌ م‍ت‍ف‍‍اوت‌ ‌اس‍ت‌. ‌ان‍و‌ا‌ع‌ م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ب‍خ‍ت‍ی‍‍ار‌ی‌ ش‍‍ام‍ل‌ ‌آ‌ه‍ن‍گ‍‍ه‍‍ا و ‌آو‌از‌ه‍‍ا‌ی‌ ش‍اد دو‌اللی‌ ، م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ چ‍پ‌ ی‍‍ا ‌ع‍ز‌ا، م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ح‍م‍‍اس‍‍ی‌، م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ت‍‍غ‍زل‍‍ی‌ ‌ع‍‍اش‍ق‍‍ان‍ه‌، م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ گ‍ون‍‍اگ‍ون‌(ش‍‍ام‍ل‌ م‍وس‍ی‍قی بارش‌ بار‌ان‌، ب‍رزگ‍ر‌ی‌، خ‍رم‍ن‌ ک‍وب‍‍ی‌، لالای‍‍ی‌، ک‍وچ‌ ‌اس‍ت‌. د‌ه‍ل‌(ی‍ک‌ س‍‍از ک‍وب‍ش‍‍ی‌ ‌اس‍ت‍و‌ان‍ه‌ ‌ا‌ی‌ ش‍ک‍ل‌ ک‍ه‌ ب‍‍ا چ‍وب‌ خ‍ی‍زر‌ان‌ ن‍و‌اخ‍ت‍ه‌ م‍‍ی‌ ش‍ود)، ک‍رن‍‍ا، س‍رن‍‍ا و ن‍‍ی‌ ش‍ی‍ت‌، ن‍‍ی‌ ‌ه‍ف‍ت‌ ب‍ن‍د و ک‍م‍‍ان‍چ‍ه‌ ‌از س‍‍از‌ه‍‍ا‌ی‌ م‍حلی‌ م‍ورد ‌اس‍ت‍ف‍‍اده‌ در م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ب‍خ‍ت‍ی‍‍ار‌ی‌ ‌اس‍ت‌. در زم‍ی‍ن‍ه‌ م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ش‍وش‍ت‍ر‌ی‌ و دزف‍ول‍‍ی‌(ش‍م‍‍ال‌ ‌اس‍ت‍‍ان‌) ن‍ی‍ز ب‍‍ای‍د گ‍ف‍ت‌ ک‍ه‌ م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ‌ای‍ن‌ م‍ن‍طق‍ه‌ ن‍ی‍ز م‍‍ان‍ن‍د م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ م‍ح‍ل‍‍ی‌ ‌ای‍ر‌ان‌ ب‍رپ‍‍ای‍ه‌ م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ‌آو‌از‌ی‌ ش‍ک‍ل‌ گ‍رف‍ت‍ه‌ ‌اس‍ت‌ و ن‍م‍ود ‌ع‍ی‍ن‍‍ی‌ ‌آن‌ ر‌ا م‍‍ی‌ ت‍و‌ان‌ در م‍ر‌اس‍م‌ ت‍‍ع‍زی‍ه‌، ‌ع‍روس‍‍ی‌ و ک‍‍ار دی‍د. ش‍‍ه‍ر‌ه‍‍ا‌ی‌ دزف‍ول‌ و ش‍وش‍ت‍ر ب‍ه‌ خ‍‍اطر ب‍‍اف‍ت‌ ف‍ر‌ه‍ن‍گ‍‍ی‌ خ‍ود ک‍ه‌ ب‍ی‍ش‍ت‍ر رن‍گ‌ و ب‍و‌ی‌ م‍ذ‌ه‍ب‍‍ی‌ در ‌آن‌ م‍ش‍‍ا‌ه‍ده‌ م‍‍ی‌ ش‍ود ن‍م‍‍ی‌ ت‍و‌ان‍س‍ت‍ه‌ م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ س‍‍از‌ی‌ ر‌ا ب‍ه‌ س‍‍ادگ‍‍ی‌ پ‍ذی‍ر‌ا ب‍‍اش‍د ب‍ه‌ ‌ه‍م‍ی‍ن‌ دل‍ی‍ل‌ ‌اس‍‍اس‌ س‍‍اخ‍ت‍‍ار م‍وس‍ی‍ق‍ی‍‍ای‍‍ی‌ ‌ای‍ن‌ دو ش‍‍ه‍ر ر‌ا ب‍‍ای‍د در م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ‌آو‌از‌ی‌ ج‍س‍ت‍ج‍و ک‍رد. در م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ‌ای‍ن‌ دو م‍ن‍طق‍ه‌ ب‍ی‍ش‌ ‌از 50 گ‍وش‍ه‌ ‌آو‌از‌ی‌ ب‍وده‌ ‌اس‍ت‌ ک‍ه‌ ‌اک‍ن‍ون‌ ک‍م‍ت‍ر ک‍س‍‍ی‌ ت‍م‍‍ام‌ ‌ای‍ن‌ گ‍وش‍ه‌ ‌ه‍‍ا ر‌ا ب‍ه‌ خاطر د‌ارد. ساخ‍تار م‍وس‍ی‍قایی‌ ‌ای‍ن‌ گ‍وش‍ه‌ ‌ه‍‍ا م‍ب‍ت‍ن‍‍ی‌ ب‍ر م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ک‍ن‍ون‍‍ی‌ ‌ای‍ر‌ان‌ ‌اس‍ت.‌ ب‍‍ا ‌ان‍دک‍‍ی‌ ت‍‍غ‍ی‍ی‍ر در ‌اد‌ا‌ی‌ تزیین‌ ‌ها و ت‍ح‍ری‍ر‌ها به‌ گ‍ون‍ه‌ ‌ا‌ی‌ ک‍ه‌ خ‍و‌ان‍ن‍دگ‍‍ان‌ دزف‍ول‌ و ش‍وش‍ت‍ر ل‍‍ه‍ج‍ه‌ خ‍‍اص‍‍ی‌ درخ‍و‌ان‍دن‌ ‌آو‌از‌ه‍‍ا‌ی‌ ‌ای‍ن‌ م‍ن‍طق‍ه‌ د‌ارند. ‌اش‍عار ‌آو‌از‌ه‍‍ا‌ی‌ ‌ای‍ن‌ م‍ن‍طق‍ه‌ ‌ا‌غ‍ل‍ب‌ م‍ض‍‍ام‍ی‍ن‍‍ی‌ زم‍ی‍ن‍‍ی‌ د‌ارن‍د ول‍‍ی‌ ‌ای‍ن‌ ‌اش‍‍ع‍‍ار س‍‍اده‌ د‌ار‌ا‌ی‌ چ‍ن‍‍ان‌ ح‍س‍‍ی‌ ‌اس‍ت‌ ک‍ه‌ ناخ‍ود‌آگاه‌ ‌ان‍سان‌ ر‌ا ب‍ه‌ س‍و‌ی‌ ب‍زرگی‌ م‍‍ع‍ب‍ود و ‌ع‍ظم‍ت‌ ‌ع‍ش‍ق‌ ر‌ه‍ن‍م‍ون‌ م‍‍ی‌ س‍‍ازد. در دور‌ان‌ ق‍‍اج‍‍ار ب‍‍ا ب‍‍از ش‍دن‌ پ‍‍ا‌ی‌ ب‍رخی‌ ن‍و‌ازن‍دگ‍‍ان‌ دزف‍ول‍‍ی‌ و ش‍وش‍ت‍ر‌ی‌ ب‍ه‌ ت‍‍ه‍ر‌ان‌ و ف‍ر‌اگ‍ی‍ر‌ی‌ ردی‍ف‌ م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ‌ای‍ر‌ان‌ س‍‍از و م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ س‍‍از‌ی‌ و‌ارد ‌ای‍ن‌ دو شهر شد. ب‍‍ا ورود م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ س‍‍از‌ی‌ ب‍وی‍ژه‌ ت‍‍ار، ن‍ق‍ش‌ م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ و ‌اس‍ت‍ف‍‍اده‌ ‌از س‍‍از ت‍‍ار رن‍گ‌ و رون‍ق‌ خ‍‍اص‍‍ی‌ ب‍ه‌ م‍وس‍یقی‌ ‌آو‌از‌ی‌ ‌ای‍ن‌ م‍ن‍طق‍ه‌ د‌اد و رف‍ت‌ و ‌آم‍د ن‍و‌ازن‍دگ‍‍ان‌ ب‍زرگ‍‍ی‌ ‌از ‌ای‍ن‌ ش‍‍ه‍ر ب‍ه‌ م‍ح‍‍اف‍ل‌ م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ت‍‍ه‍ر‌ان‌ ب‍‍ا‌ع‍ث‌ ب‍ه‌ وج‍ود ‌آم‍دن‌ ی‍ک‌ رپ‍رت‍و‌ار م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ س‍‍از‌ی‌ ب‍ر‌ا‌ی‌ ‌ای‍ن‌ م‍ن‍طق‍ه‌ ش‍د ک‍ه‌ ش‍‍ام‍ل‌ ق‍ط‍ع‍‍ات‌ چ‍‍ه‍‍ارم‍ض‍ر‌اب‌، رن‍گ، پ‍ی‍ش‌ در‌آمد و ت‍ص‍ن‍ی‍ف‌ م‍‍ی‌ ب‍‍اش‍ن‍د. س‍‍از‌ه‍‍ا‌ی‌ ر‌ای‍ج‌ م‍وس‍ی‍ق‍‍ی‌ ‌این م‍ن‍طق‍ه‌ در و‌ه‍ل‍ه‌ ‌اول‌ ت‍‍ار و س‍پ‍س‌ س‍رن‍‍ا، د‌ه‍ل‌، ن‍‍ی‌ ج‍ف‍ت‍ه‌ و د‌ای‍ره‌ ‌اس‍ت‌ و ب‍‍ا ت‍وج‍ه‌ ب‍ه‌ ‌ه‍م‍س‍‍ای‍گ‍‍ی‌ ‌ای‍ن‌ م‍ن‍طق‍ه‌ ب‍‍ا ف‍ر‌ه‍ن‍گ‍‍ه‍‍ا‌ی‌ م‍ج‍‍اور، ب‍‍ع‍ض‍‍ی‌ ‌از گ‍وش‍ه‌ ‌ه‍‍ا و ق‍ط‍ع‍‍ات‌ در ب‍ی‍ن‌ دو ف‍ر‌ه‍ن‍گ‌ م‍ج‍‍اور م‍‍ان‍ن‍د ش‍وش‍ت‍ر‌ی‌ دزف‍ول‍‍ی‌ و ب‍خ‍ت‍ی‍‍ار‌ی‌ ‌اش‍ت‍ر‌اک‌ د‌ارن‍د.
گرچه امروزه انواع غذاهای ایرانی در استان خوزستان تهیه می شود ولی غذاهای محلی كه از مواد در دسترس و با توجه به شرايط آب و هوايی درست می شوند هنوز جايگاه خاصی دارند. برخی از عادات خوراکی مردم استان خوزستان جالب توجه اند. آن ها خوراک های تابستانی و زمستانی دارند. در تابستان از مهمانان خود با شربت آلبالو، سکنجبین و شربت زعفران پذیرایی می کنند و در زمستان، خرما و ارده به عنوان وسیله پذیرایی استفاده می شود. از لبنیات به مقدار زیاد استفاده می کنند و رنگینک از خوراک های بسیار مقوی و خوش مزه است که در هنگام صرف ناهار و شام مصرف می شود. در این استان در کنار غذاهای محلی و مخصوص استان برای مهمانان تهیه می شود ولی برخی غذاهای محلی در این استان وجود دارند که برای گردشگران جالب است. از جمله مهم ترین غذاهای محلی مردم استان خوزستان ماهی است. قلیه ماهی غذایی خوش مزه و به یاد ماندنی است که در این استان با ماهی و تمبر هندی تهیه می شود. آبگوشت متداول ترین غذای مردم شهر و روستا است.آش دوغ، آش ارده، قلقل، قلیه ماهی، کباب ماهی، ماهی شکم پر، میگو، برزنگک، دال عدسی، درشته( گمنه)، مچبوس، حمیص، خرما گرم، سیر بقله( سیر باقلا)، اوپیازی شادگان، میانگران ایذه، بامدژ اهواز، هورالعظم. نوع بشر بدون سه عامل آب، هوا و غذا قادر به ادامه حیات نیست. با توجه به اهمیت خوراک در ادامه زندگی، انسانها در هر منطقه نوع خوراک و پخت پز خود را داشته اند. همین تفاوت جذابیتهای خاصی در هر منطقه ایجاد کرده است. بسیاری از گردشگران تنها به خاطر تجربه خوراک متفاوت از منطقه زندگی خود به مناطق دیگر جهان سفر می کنند. در بخش مربوط به غذاهای سنتی بختیاریها و لرهای استان خوزستان با انواع خوراک های سنتی ایشان آشنا خواهید شد.

آو تفتالو

مواد لازم: آب، برگه زرد آلو(قیسی)، روغن، پیاز و ترشی ناردون طرز تهیه: ابتدا برگه های زرد آلو را در ظرفی جداگانه داخل آب گذاشته تا خیس بخورند. سپس برگه ها را در ظرفی دیگر به همراه مقداری آب روی حرارت می گذارند تا پخته شود. در حین پختن، ترشی ناردون نیز به مواد اضافه می گردد. در آخر این خوراک به همراه پیاز داغ طبخ می شود.

تلیکه

مواد لازم: تره کوهی، کرفس، دوغ طرز تهیه: ابتدا تره کوهی و کرفس را خرد کرده، در ظرفی حرارت می دهند تا خوب پخته و شیرین شود. سپس این مواد را داخل مشک ریخته و دوغ را به این مواد می افزایند. پس از بستن در مشک، آن را برای 5 الی 6 روز به حال خود رها می کنند تا سفت شده، خود را بگیرد. در نهایت با نان میل می گردد.

شله ماستی

مواد لازم: آب،ماست، برنج-، روغن و نمک طرز تهیه: ماست را در آب محلول کرده و می جوشانند تا خوب یکدست شود. سپس به مواد، برنج نیز می افزایند تا خوب پخته شود. در پایان به این خوراک پیاز داغ نیز افزوده می شود.

کوردیم((khrdim

مواد لازم: برنج، جو، کوردیم(گیاهی کوهی) طرز تهیه: برنج و جو را با کوردیم از شب قبل درون آب گرم قرار می دهند تا پخته شود.

گمنه(gemneh)

موا د لازم: بلغور گندم، آب و ترشی ناردن طرز تهیه: بلغور گندم و آب را در ظرفی ریخته و حرارت می دهند تا خوب جا بیفتد، سپس مقداری ترشی ناردون برای طعم دار شدن به مواد افزوده می شود و در پایان خوراک را به همراه پیاز داغ طبخ می نمایند.

آش توله

توله نوعی گیاه با برگهای نسبتا پهن است که در پاییز و زمستان در بیشتر مناطق خوزستان می روید. برنج، نمک و روغن از مواد لازم جهت تهیه آش توله می باشد. پس از شستن و خرد کردن برگه های توله آن را در آب در حالِ جوش ریخته و نیم پز می کنند. برنج را به آن می افزایند. پس از آبکش کردن برنج، که با توله مخلوط شده است، آن را دم می کنند. به آش توله نارنج یا لیمو خشک اضافه می کنند. در بعضی مناطق مانند رداده آش توله را با دوغ و آرد تهیه می کنند. بدین صورت که توله را به جای آب در دوغ می جوشانند. در شوش توله را همراه با سیر در پیاز داغ سرخ می کنند. از ساق توله هم برای پخت آش توله استفاده می کنند.

او باقلهo baqele

باقلای ِ خشک را می سایند، همراه با نمک و فلفل در آب ریخته، می پزند. هنگامی که باقلا پخته شد، در آن تکه های نان ریخته و می خورند.

کشکینهkaŠkina

گندم را بلغور کرده و دوغ را می جوشانند تا سفت شود که به آن ترخینه می گویند. ترخینه را گلوله گلوله کرده، خشک می کنند. ترخینه را معمولا در تابستان می پزند تا در زمستان استفاده شود. برای پخت کشکینه، به مقدار لازم ترخینه را در پیاز سرخ می کنند.

کپهkapah-

مواد لازم: برنج، لپه، کشمش، روغن و نمک. برنج را تا زمانی که له شود می جوشانند. سپس آن را ورز می دهند و گلوله می کنند. لپه و کشمش را می پزند، به مقدار لازم در میان گلوله های برنج می گذارند و در روغن سرخ می کنند.

آش بلگ e balagšâ

مواد لازم:عدس، نخود، لوبیا، خمیر گندم، گیاهان محلی، ترشی انار و ماست. ابتدا عدس، نخود و لوبیا را می پزند. سپس خمیر گندم را رشته رشته کرده و داخل آن می ریزند. گیاهان محلی را نیز با مقداری ماست، ترشی یا ترشی انار و مقدار لازم آب اضافه می نمایند.

معرفی یک نوع نان سنتی در ایذه(منطقه بختیاری نشین)

نان کلگkalg

نانی که از آرد بلوط تهیه شود، نان کلگ نام دارد. بلوطهای تهیه شده را پس از پوست کندن و خشک کردن در زیر نور آفتاب به وسیله آسیابهای محلی آرد نموده و آرد را داخل سبدی می ریزند و چند گونی روی آن می گذارند. سپس این ظرف را بر سر راه جریان آب قرار می دهند. با این روش تلخی آرد بلوط در مدت 4 الی 5 روز کشیده می شود. با همین آرد، خمیری فراهم شده و نان بلوط بر روی تاوه پخته می شود.

غذاهای سنتی اعراب خوزستان

انواع غذا شامل: قلیه ماهی،ماهی صُبور، ماهی شور، برنج، قوزی، میگو پلو، کُبه انواع شیرینی شامل: لیگمات، معسل، شعث، مهلبیه، شَعریَه

معرفی چند نوع غذا
قلیه ماهی

مواد لازم: ماهی، ادویه، نمک، فلفل، پیاز، سیر، تمبر هندی، لیمون عمانی، سبزی(گشنیز و شنبلیله)گوجه یا رب گوجه طرز تهیه: ابتدا پیاز و سیر را خرد کرده و سرخ می نمایند. سبزی خرد شده را اضافه می کنند و کمی تفت می دهند. ماهی تکه تکه شده را به آن افزوده، سرخ می نمایند و پس از آن، تمبر هندی، لیمو عمانی، نمک و ادویه، گوجه را به مواد قبلی اضافه می کنند و تفت می دهند. در آخر مقداری آب اضافه می کنند و می گذارند تا کاملا پخته شود.

ماهی صُبور

مواد لازم: پیاز،سیر،کشمش، سبزی(گشنیز)،لیمو عمانی،دارچین، ادویه،نمک،ماهی صبور طرز تهیه: ابتدا ماهی صبور را تمیز می کنند، سپس پیاز خرد شده را سرخ می کنند. سبزی خرد شده را به آن می افزایند و به همراه ترکیبات تفت داده شده(دارچین، نمک، ادویه و لیمو عمانی آسیاب شده و کشمش) داخل شکم ماهی می ریزند. شکم ماهی را با نخ می بندند، درون ظرفی به نام gali (سینی دسته دار)گذاشته، جهت پخت در تنور (امروزه در فر) قرار می دهند.

قوزی

گوسفندی را کشته، پوست آن را می کنند و سپس شکم آن را تمیز کرده و مخلفاتی از قبیل برنج، تخم مرغ، زعفران، هِل، مرغ، نمک و دارچین درون ِآن قرار می دهند و آن را کباب می کنند. گاهی اوقات به جای گوسفند از مرغ استفاده می کنند.

کُبّه

مواد لازم: گوشت چرخ کرده، پیاز، لپه، نخود، کشمش، دارچین، فلفل، برنج و نمک طرزتهیه: برنج را همراه مقداری آب در ظرفی ریخته، جهت پخت روی اجاق می گذارند. پس از پخت کامل، آن را خوب له کرده، به صورت گلوله های کوچک در می آورند و درونِ گلوله های که از ترکیبات سرخ شده گوشت، پیاز، نخود، لپه، کشمش، دارچین، فلفل و نمک تهیه شده، قرار می دهند و در روغن سرخ می کنند.

محمر-mohammar

مواد لازم: خرما، آب و برنج. خرما را داخل آب سرد ریخته، هسته های آن را جدا می کنند. سپس برنج را در آب جوش ریخته، می پزند. قبل از آنکه آب آن تمام شود خرما را اضافه می کنند و مانند شیر برنج می پزند.

َشعث

خرما را درون روغن محلی نموده و با حرارت ملایم سر می کنند.

خورشت بامیه(ماراگ بامیه)

به پیاز سرخ شده گوجه خرد شده اضافه می کنند. مقداری گوشت قیمه شده را نیز به همراه ادویه کاری با مواد، تفت داده و بامیه های آب پز شده را نیز اضافه می کنند. معمولا برای خوشمزه تر شدن خورشت بامیه به آن سیر و تمرهندی نیز اضافه می کنند.

ماهی شور(اِم گََََشَت)

ابتدا ماهی شور را با کمی آب می پزند. سپس ماهی را از آب خارج کرده، تکه تکه می کنند. مقداری پیاز سرخ شده و کمی کشمش و ادویه را باهم مخلوط کرده، به پیاز می افزایند. تکه های آماده و پخته ماهی را سرخ می کنند و با مخلوط مواد حاصله تر کیب می کنند. این غذا مخصوص فصل زمستان است.

فلافل

مقداری نخود را به مدت 2 شبانه روز می خیسانند تا نرم شود سپس آن را ریز می کنند(می کوبند). مقداری سیر له شده را با مقداری گوشت چرخ کرده و ادویه نمک و فلفل مخلوط کرده و از کمی آرد برای چسباندن مواد به یکدیگر استفاده می کنند. برای تهیه فلافل مقداری از مواد را در قالبی مخصوص می ریزند و پشت سر هم ماده گرد شده را که پس از پخت فلافل نام می گیرد در روغن می ریزند تا سرخ شود.

خلال مطبوخ

خرمای نارس یا خارک را با آب می پزند.

ِتذخانَه

این غذا با ماهی شور تهیه می شود و در واقع نوعی سوپ است. بدین ترتیب که ماهی شور را با برنج می پزند و حالت سوپ پیدا می کند.

خبس التمر

ابتدا هسته های خرما را خارج ساخته، آنها را خمیر می کنند و بعد خمیر خرما را با روغن مخلوط کرده و آن را روی خمیر آماده نان که صاف کرده اند مالیده و برای ِ پخت روی تاوه قرار می دهند.

ِامفَطَّح (emfattah)

گوسفندی را ذبح نموده، آن را به چهار قسمت تقسیم می کنند. دو ران و کتف آن را به صورت درسته در دیگ بزرگی می گذارند تا آب پز شود و همراه برنج آن را مصرف می کنند. نان خشک را خرد کرده، با روغن و پیاز تفت می دهند. غذاهاي محلي در منطقۀ بهبهان داراي تنوع و گستردگي فراوان مي باشند و ويژگي مهم اينكه غذاهاي سنتي هنوز يكي از اركان مهم تغذيه در اين منطقه بوده و همچنان به قوت خود باقي هستند. انواع غذاهای سنتی شامل: اوانوري owanori (آب انار)، ابوقله owboqle(آب باقلا)، آبگوشت، اوعدسowadas، اوماشك owmâs (آب ماش)، اوپيوزي owpiyozi (آب پياز)، گوينه gevine، اوموهي owmohi(آب ماهي)، برنج، باقلا، آش کارده، اوربنيكwrebenik

شیرینی ها و شربت ها شامل

حلواي آردگندم،حلواي آردبرنج، حلواي شيره خرما، حلواي خرما، پاليلقي، فل، نان شيريني حلواي سياه، قرصك، چوخيزورون، مسقطي،حلواي نشاء، حلواي انگشت پيچ

انواع نان شامل

نان تيري، نان بلبل balbal، بلبل كلخنگي balbalekalxongi، شل شلوšolšolu، تودون tavdun

معرفی چند نوع غذای سنتی

اوانوري owanori (آب انار)

انار را دانه نموده در آب مي جوشانند و در آب آن نان ريز نموده صرف مي كنند. اين غذا در روستاهاي بررسي شده صرف مي گردد.

ابوقله owboqle(آب باقلا)

باقلاي پوست كنده را مي جوشانند تا كاملاً له شود بعد به آن پياز سرخ كرده، روغن و ادويه اضافه مي كنند سپس در آن نان خورد كرده به صورت تريد ميل مي نمايند.

اوپيوزي owpiyozi (آب پياز)

پياز سرخ كرده را با ادويه و آرد بو داده به صورت مايع رقيقي در آورده در آن نان خورد كرده مي خورند.

گوينه gevine

گندم را خورد نموده بو مي دهند بعد مثل برنج دم مي كنند و همراه با ماست مي خورند.

اوموهي owmohi(آب ماهي)

ماهي را پاك نموده همراه با سبزي و آرد بو داده مي جوشانند بعد نان در آب آن خورد كرده همراه با ماهي مي خورند.

آش كارده

گياهي موسوم به كارده كه برگ هاي پهن چون برگ چغندر دارد و بسيار تندمزه است را در آفتاب خشك كرده و بعد آن را با گندم نيم دانه مخلوط كرده كمي خمير مايه و مقداري كمي برنج و سير در آن ريخته روي آتش مي گذارند تا اندكي گرم شود سپس آن را از روي آتش برداشته در جاي گرمي نگه مي دارند تا ترش شود اين مايه "حره" horre يا "آش كارده" ناميده مي شود. مقداري گندم نيم دانه و آب روي آتش مي گذارند تا جوش بيايد اين مايه را به آن اضافه مي كنند. در بهبهان اين آش را مانند حليم در مغازه ها مي فروشند. اين آش مخصوص فصل زمستان است.

اوربنيكwrebenik

ربنيك دانه وحشي است شبيه به زالزالك ولي ترش تر و ريزتر آن را در آب مي جوشانند تا به طور كامل له شود بعد اين دانه ها را در آبكش مي گذارند آنقدر چنگ مي زنند تا آب ترش آن در ظرف زير آبكش جمع شود به اين آب ترش پياز داغ و خرده برنج و مقداري شكر يا شيره خرما اضافه مي نمايند آن را مي جوشانند تا پخته شود بعد در آن نان خرد نموده به صورت تريد مي خورند.اين غذا در فصل پاييز تهيه مي گردد.

شيريني ها و شربت
حلواي شيره

به همان روش حلواهاي فوق است ولي به جاي شكر از شيرۀ خرما استفاده مي شود.

پاليلقي pâlilaqi

خرما را در ظرف يا بشقاب چيده روي آن مخلوط روغن و آرد بو داده مي ريزند و بعد مصرف مي كنند.

فل fel

خرما را با كنجد مخلوط نموده تا خرما و كنجد كاملاً با هم مخلوط شوند و به صورت خمير درآيد.

نان شيريني

آرد، شكر و زردچوبه را مخلوط نموده به مانند نان شيري روي صفحه فلزي مي پزند، اين شيريني به صورت خشك مصرف مي شود.

حلواي سه halvâyese

ارده را در ديگ ريخته با دستگاه آن قدر به هم مي زنند تا تفاله آن جدا شود تفاله آن همان حلواي سه يا حلواي سياه است كه آن را با خرما مي خورند.

حلواي نشاء

ابتدا گندم را سه روز در آب گذاشته تا كاملاً خيس بخورد و باد كند و آب آنرا مرتب عوض مي كنند بعد آن را با چرخ يا دست له مي نمايند. سپس آن را در آبكش گذاشته مي شويند تا تنها تفاله در آبكش بماند زير آبكش نيز ديگ مي گذارند تا شيره گندم در آن بريزد سپس شيره گندم را در سيني هاي بزرگ ريخته تا نشاسته محلول ته نشين شود بعد آب زلال روي آن مي ريزند. محلول را در آفتاب مي گذارند تا كاملاً خشك شود در اين وقت نشاسته گندم به صورت كلوخه هاي كوچك سفيد رنگ در مي آيد. مقداري از اين نشاسته را در كاسه اي آب حل كرده روغن نيز در ظرفي ريخته گرم مي كنند. محلول آب و نشاسته را در روغن ريخته و شكر نيز به آن اضافه مي¬كنند. در مرحله بعد هل و گلاب اضافه مي شود. حرارت زير آن را ملايم نموده با قاشق یا كفگير آن قدر آن را به هم مي زنند تا به صورت دانه هاي ريز درآيد در اين وقت حلواي نشاسته گندم آماده است.

انواع نان


نان تيري

اين نان بدون خمير مايه است. خمير آن را روي صفحه اي مدور چوبي به نام خونچك xončakبا تيري چوبي پهن مي كنند و روي صفحه اي مدور فلزي موسوم به توه toveh كه روي آتش قرار دارد مي اندازند تا بپزد. اين نان به صورت خشك نگهداري مي شود. هنگام مصرف اندكي آب به آن مي زنند تا نرم شود معمولاً اين نان را براي مدت 2 الي 3 هفته مصرف مي پزند.

بلبل كلخنگي balbalekalxongi

اين نان به همان روش بلبل درست مي شود با اين تفاوت كه در خمير آن كلخنگ كه نوعي دانه شبيه به دانه درخت بن ولي نرم و چرب مي باشد اضافه مي نمايند.

شل شلوšolšolu

خميري را به صورت كاملاً رقيق درمي آورند داخل آن مقداري دانه انار مي ريزند و قدري نيز پياز در آن رنده مي كنند بعد آن را به مانند نان بلبل روي توه به صورت مايع مي ريزند. به اين صورت نان نرمي به دست مي آيد كه گاهي به عنوان غذا به تنهائي مصرف مي شود.

اقوام و زبان

اعراب، عمله‌ها ، بختیاری‌ها، بالاگریوه‌ها و کولی‌ها از اقوام ساکن در استان هستند. لری، فارسی با لهجه‌های دزفولی، شوشتری، بهبهانی، آبادانی و خرمشهری (لهجه شهرنشینان) و عربی از زبان‌های رایج در خوزستان هستند.

مشاهیر :

قیصر امین‌پور

قیصر امین‌پور در دوم اردیبهشت ماه ۱۳۳۸ در گتوند شوشتر در شمال استان خوزستان به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در گتوند ادامه داد و در سال ۵۷ در رشته دامپزشکی دانشگاه تهران پذیرفته شد ولی پس از مدتی از این رشته انصراف داد. امین‌پور، در سال ۱۳۶۳ بار دیگر اما در رشته زبان و ادبیات فارسی به دانشگاه رفت و این رشته را تا مقطع دکترا گذراند و در سال ۷۶ از پایان‌نامه دکترای خود با راهنمایی دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی با عنوان "سنت و نوآوری در شعر معاصر" دفاع کرد. این پایان‌نامه در سال ۸۳ و از سوی انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شد. او در سال ۱۳۵۸، از جمله شاعرانی بود که در شکل‌گیری و استمرار فعالیت‌های واحد شعر حوزه هنری تا سال ۶۶ تأثیر گزار بود. وی طی این دوران مسئولیت صفحه شعر هفته‌نامه سروش را بر عهده داشت و اولین مجموعه شعر خود را در سال ۶۳ منتشر کرد. اولین مجموعه او "در کوچه آفتاب" دفتری از رباعی و دوبیتی بود و به دنبال آن"تنفس صبح" تعدادی از غزلها و شعرهای سپید او را در بر می‌گرفت. امین پور هیچگاه اشعار فاقد وزن نسرود و در عین حال این نوع شعر را نیز هرگز رد نکرد. دکتر قیصر امین‌پور، تدریس در دانشگاه را در سال ۱۳۶۷ و در دانشگاه الزهرا آغاز کرد و سپس در سال ۶۹ در دانشگاه تهران مشغول تدریس شد. وی همچنین در سال ۶۸ موفق به کسب جایزه نیما یوشیج، موسوم به مرغ آمین بلورین شد. امین‌پور در سال ۸۲ به‌عنوان عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی برگزیده شد . وی پس از تصادفی در سال ۱۳۷۸ همواره از بیماری‌های مختلف رنج می‌برد و حتی دست کم دو عمل جراحی قلب و پیوند کلیه را پشت سر گذاشته بود و در نهایت حدود ساعت سه بامداد سه‌شنبه هشتم آبان ۱۳۸۶ در بیمارستان دی درگذشت. پیکر این شاعر در زادگاهش گتوند و در کنار مزار شهدای گمنام این شهرستان به خاک سپرده شد. پس از مرگ وی میدان شهرداری منطقه دو واقع در سعادت آباد به نام قیصر امین پور نامگذاری شد.

صنایع دستی :

ب‍‍ا ت‍وج‍ه‌ ب‍ه‌ پ‍ی‍ش‍ی‍ن‍ه‌ ت‍‍اری‍خ‍‍ی‌ م‍ن‍طق‍ه‌ ز‌اگ‍رس‌ ک‍ه‌ در گ‍ذش‍ت‍ه‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ دور م‍‍ه‍د ت‍م‍دن‌ و ف‍ر‌ه‍ن‍گ‌ ‌ع‍ی‍لام‍ی‍‍ان‌ ب‍وده‌، ‌ای‍ن‌ س‍رزم‍ی‍ن‌ پ‍ی‍وس‍ت‍ه‌ ب‍س‍ت‍ر م‍ن‍‍اس‍ب‍‍ی‌ ب‍ر‌ا‌ی‌ رش‍د و ش‍ک‍وف‍‍ای‍‍ی‌ ‌ه‍ن‍ر و ص‍ن‍‍ای‍‍ع‌ دس‍ت‍‍ی‌ در زم‍ی‍ن‍ه‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ م‍خ‍ت‍ل‍ف‌ ب‍ه‌ ش‍م‍‍ار ‌آم‍ده‌ ‌اس‍ت‌. ‌ه‍م‍چ‍ن‍ی‍ن‌ ت‍‍ع‍دد و ت‍ک‍ث‍ر ق‍وم‍‍ی‌ و ف‍ر‌ه‍ن‍گ‍‍ی‌ م‍ردم‌ خ‍وزس‍ت‍‍ان‌ (ب‍خ‍ت‍یاری‍‍ه‍‍ا‌ی‌ س‍‍اک‍ن‌ ش‍م‍‍ال‌ و ش‍رق‌ خ‍وزس‍ت‍‍ان‌، ‌ا‌ع‍ر‌اب‌ س‍‍اک‍ن‌ در ج‍ن‍وب‌ و ‌غ‍رب‌ ‌اس‍ت‍‍ان‌ و س‍‍اک‍ن‍‍ان‌ ب‍خ‍ش‍‍ه‍‍ا‌ی‌ م‍رک‍ز‌ی‌ ک‍ه‌ ‌ع‍م‍دت‍‍ا ش‍‍ه‍ر‌ه‍‍ا‌ی‌ ‌ا‌ه‍و‌از، دزف‍ول‌، ش‍وش‌ و ش‍وش‍ت‍ر ر‌ا ش‍‍ام‍ل‌ م‍‍ی‌ ش‍ود) م‍وج‍ب‌ ش‍ده‌ تا ص‍ن‍‍ای‍‍ع‌ دس‍ت‍‍ی‌ در خ‍وزس‍ت‍‍ان‌ ‌از ت‍ن‍و‌ع‌ چ‍ش‍م‍گ‍ی‍ر‌ی‌ ب‍رخ‍ورد‌ار ش‍ود. وج‍ود ‌ع‍ش‍‍ای‍ر ک‍وچ‌ رو ک‍ه‌ خ‍ود ح‍‍اف‍ظ ‌ه‍ن‍ر‌ه‍‍ا و ص‍ن‍‍ای‍‍ع‌ دس‍ت‍‍ی‌ خ‍‍اص‌ ‌ه‍س‍ت‍ن‍د م‍وج‍ب‌ ت‍ن‍و‌ع‌ رش‍ت‍ه‌ ‌ه‍‍ا و ن‍ی‍ز ت‍روی‍ج‌ ص‍ن‍‍ای‍‍ع‌ دس‍ت‍‍ی‌ ب‍ه‌ دی‍گ‍ر م‍ن‍‍اطق‌ ش‍ده‌ ‌اس‍ت‌.

ک‍پ‍وب‍‍اف‍‍ی‌

ی‍ک‍‍ی‌ ‌از ص‍ن‍‍ای‍‍ع‌ دس‍ت‍‍ی‌ ب‍وم‍‍ی‌ و خ‍‍اص‌ ‌اس‍ت‍‍ان‌ م‍ح‍ص‍ولات‍‍ی‌ ب‍ه‌ ن‍‍ام‌ ک‍پ‍و م‍‍ی‌ ب‍‍اش‍د ک‍ه‌ ب‍‍ا پ‍ی‍چ‍ش‌ س‍‍اق‍ه‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ م‍رک‍ز‌ی‌ و ج‍و‌ان‌ ن‍خ‍ل‌ ب‍ه‌ دور س‍‍اق‍ه‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ ک‍رت‍ک‌ ش‍ک‍ل‌ م‍‍ی‌ گ‍ی‍رد و ب‍‍ا ن‍ق‍ش‌ ‌ان‍د‌از‌ی‌ ک‍‍ام‍و‌ا‌ه‍‍ا‌ی‌ ‌ال‍و‌ان‌، زی‍ب‍‍ای‍‍ی‌ ‌آن‌ چ‍ن‍د ب‍ر‌اب‍ر م‍‍ی‌ ش‍ود. م‍رکز ب‍‍اف‍ت‌ ک‍پ‍و، د‌ه‍س‍ت‍‍ان‌"ش‍‍ه‍ی‍ون‌ " و‌اق‍‍ع‌ در ش‍‍ه‍رس‍ت‍‍ان‌ دزف‍ول‌ ب‍وده‌ و م‍‍ع‍م‍ولاً ب‍ه‌ ش‍ک‍ل‌ س‍ب‍د‌ه‍‍ا‌ی‌ در د‌ار و ب‍دون‌ در ب‍ه‌ ص‍ورت‌ س‍ی‍ن‍‍ی‌ در ‌ان‍د‌ازه‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ م‍خ‍ت‍ل‍ف‌ رن‍گ‍‍ی‌ و س‍‍اده‌ ب‍‍اف‍ت‍ه‌ م‍‍ی‌ ش‍ود.

ح‍ص‍ی‍ر

ح‍ص‍ی‍رب‍‍اف‍‍ی‌ ‌از ق‍دی‍م‍‍ی‌ ت‍ری‍ن‌ ص‍ن‍‍ای‍‍ع‌ دس‍ت‍‍ی‌ و ش‍‍ای‍د ک‍‍ه‍ن‌ ت‍ری‍ن‌ ‌آن‍‍ه‍‍ا در ‌اس‍ت‍‍ان‌ م‍‍ی‌ ب‍‍اش‍د. ‌ای‍ن‌ ‌ه‍ن‍ر- ص‍ن‍‍ع‍ت‌ در خ‍وزس‍ت‍‍ان‌ ب‍س‍یار پ‍ررون‍ق‌ ب‍وده‌ ب‍ه‌ طور‌ی‌ ک‍ه‌ ف‍ر‌آورده‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ ‌آن‌ در ‌ه‍م‍ه‌ ن‍ق‍‍اط ‌ای‍ر‌ان‌ ‌ع‍رض‍ه‌ م‍‍ی‌ ش‍ود. ‌ام‍روز در ن‍ق‍‍اط م‍خ‍ت‍ل‍ف‌ خ‍وزس‍ت‍‍ان‌ ‌ه‍ر ج‍‍ا ک‍ه‌ دس‍ت‍رس‍‍ی‌ ب‍ه‌ ب‍رگ‌ ن‍خ‍ل‌ و ن‍‍ی‌ و ت‍رک‍ه‌ ‌ام‍ک‍‍ان‌ پ‍ذی‍ر ب‍‍اش‍د م‍‍ی‌ ت‍و‌ان‌ ح‍ص‍ی‍رب‍‍اف‍‍ی‌ ر‌ا دی‍د. ش‍‍ه‍ر‌ه‍‍ا‌ی‌ ‌آب‍‍اد‌ان‌ خ‍رم‍ش‍‍ه‍ر، ش‍‍ادگ‍‍ان‌ و دش‍ت‌ ‌آز‌ادگ‍‍ان‌ ‌از م‍ر‌اک‍ز ‌ع‍م‍ده‌ ت‍ول‍ی‍د ‌ای‍ن‌ م‍ح‍ص‍ول‌ ‌اس‍ت‌.

ق‍‍ال‍‍ی‌ م‍ح‍ل‍‍ی‌

ن‍و‌ع‍‍ی‌ ق‍‍ال‍‍ی‌ ب‍‍ا ک‍ی‍ف‍ی‍ت‌ ب‍‍الا و ن‍ق‍وش‌ ب‍س‍ی‍‍ار م‍ت‍ن‍و‌ع‌ در ش‍م‍‍ال‌ ‌اس‍ت‍‍ان‌ ت‍وس‍ط زن‍‍ان‌ و دخ‍ت‍ر‌ان‌ ب‍خ‍ت‍ی‍‍ار‌ی‌ ب‍دون‌ ب‍ک‍‍ارگ‍ی‍ر‌ی‌ ن‍ق‍ش‍ه‌ ‌از پ‍ی‍ش‌ طر‌اح‍‍ی‌ ش‍ده‌ و ف‍ق‍ط ب‍‍ا ت‍ک‍ی‍ه‌ ب‍ر ذ‌ه‍ن‌ خ‍لاق‌ ‌آن‍‍ان‌ ت‍ول‍ی‍د م‍‍ی‌ ش‍ود. ن‍ق‍وش‌ ‌ای‍ن‌ ق‍‍ال‍ی‍‍ه‍‍ا ب‍س‍ی‍‍ار م‍ت‍ن‍و‌ع‌ و چ‍ش‍م‌ ن‍و‌از ‌اس‍ت‌ و ‌اک‍ث‍ر ن‍ق‍وش‌ ‌از طب‍ی‍‍ع‍ت‌ و م‍ح‍ی‍ط ‌اطر‌اف‌ زن‍دگ‍‍ی‌ ‌آن‍‍ان‌ م‍‍ان‍ن‍د گ‍ل‌، ک‍‍اس‍ه‌، م‍‍ا‌ه‍‍ی‌، پ‍رو‌ان‍ه‌، ش‍‍ان‍ه‌ ت‍ش‍ک‍ی‍ل‌ م‍‍ی‌ گ‍ردد. ش‍‍ه‍ر‌ه‍‍ا‌ی‌ م‍س‍ج‍د س‍ل‍ی‍م‍‍ان‌، ‌ان‍دی‍م‍ش‍ک‌ و ‌ای‍ذه‌ ‌از م‍ر‌اک‍ز ت‍ول‍ی‍د ‌ای‍ن‌ م‍ح‍ص‍ول‌ م‍‍ی‌ ب‍‍اش‍د.

سوغات :

خرما، ادویه هفت رنگ، لیف خرما، عبا، حصیر، گبه، فرش، گلیم، سجاده بافی، جاجیم، نمد، خراطی، حصیر بافی، حلوا ارده، حلوا شکری، حلوا کنجدی، شیر ارده، انواع کلوچه سنتی.

خدمات گردشگری :

نام کتابخانه آدرس تلفن
کتابخانه آيت اله بهشتي اهواز -بزرگراه بهبهاني 2220032
کتابخانه آيت اله جزايري اهواز -امام خميني 2216447
کتابخانه حضرت فاطمه زهرا س اهواز -آزادگان 2213465
کتابخانه شهداي زرگان اهواز -زرگان 4463099
کتابخانه شهيدباهنر اهواز -انقلاب 3770066-3784001
کتابخانه شهيددستغيب اهواز -سپيدار 2271318
کتابخانه شهيدرجائي اهواز - کوي تختي 3332905
کتابخانه شهيدمطهري اهواز - شهيدباهنر 2272047
کتابخانه شهيدمفتح اهواز -400دستگاه 2249310-4451887
کتابخانه کوثر پيچ استاديوم اهواز - پيچ استاديوم 3362040
کتابخانه مرکزي دانشگاه شهيدچمران اهواز - گلستان 3332066
کتابخانه مسجدجامع غفاري اهواز - غفاري 2222264
کتابخانه ولايت کوي سعدي اهواز - کوي سعدي 3346140
کتابخانه امام جعفرصادق ع اندیمشک -يساري 4235349
کتابخانه باقرالعللوم کوي رسالتاندیمشک 4233774
کتابخانه شهيدبهشتي اميديه 3226001
کتابخانه شهيددستغيب ایذه - بزرگراه انقلاب 5222097
کتابخانه شهيدمصطفي خميني باغ ملک - امامت 4223077
کتابخانه رودبند دزفول - فتح المبين 2244472
عنوان آدرس
آفتاب لشکربلوارقدمي
آموزش وپرورش امانيه خيابان بهرامي
آينه چهارصددستگاه کوي آل صافي مقابل پاسگاه25
بصيرت خيابان آزادگان خيابان آهنگري کوچه دانشسرا
تالارشهر امانيه جنب فرمانداري
خانه معلم پادادشهر خيابان14
دانشگاه آزاد کوي پيروزي خيابان27آذر
طوبي امانيه جنب بيمارستان رازي
فردوسي امانيه خيابان دز
نفت شهرک نفت نرسيده به فلکه اول فاز5
آدرس شماره تلفن
اهواز – كيان آباد خيابان 15 3385665
اهواز – امانيه خيابان عارف بين منصفي و سقراط پلاك 46 9-3333328
اهواز – كيانپارس خيابان دوم غربي پلاك 68 3389999
آبادان فلكه فرمانداري آخر بهار 12 4424117
خرمشهر – خيابان بهارستان جنب استاديوم 4224210
دزفول بلوار مهريه بطرف ميدان بار روبروي مهمانسراي جهانگردي 6262200
دزفول – خيابان انقلاب خيابان نشاط – مركز تلفن شهري امام خميني 2233070
شوشتر – ترمينال جنب شركت گاز 20820
بهبهان – خيابان طالقاني روبروي باشگاه تختي (تربيت بدني ) مهمانسرا 2227190-2225567
بهبهان – سايت اداري – روبروي دبيرستان جواهر بهبهاني ساختمان اداره مخابرات 2221164
عنوان آدرس تلفن
شهربازي اتوبان آيت ا... بهبهاني چهارراه پادادشهر 5510052
شهربازي لاله بلوار مدرس جنب پل سوم 4449224
پارک جنگلي شهروند زويه ملي راه 4457711

هتل نادری اهواز

هتل نادری اهواز، نخستین هتل از گروه هتل‌های نادری می‌باشد که در سال 1342 توسط حسن نادری فر ساخته شده است.
نشانی: اهواز، خیابان امام خمینی، نزدیک به بیمارستان آریا
اتاق یک تختی: 40
اتاق دو تختی:40
اتاق سه تختی: 10
سوییت: 14
امکانات: کافی نت، رستوران، فست‌‎فود، چای خانه، تاکسی سرویس
تلفن:
2213081-611-0098 سه خط
2229000-611-0098
2225757-611-0098
فکس: 2222610-611-0098

هتل کاروانسرا آبادان

هتل کاروانسرا آبادان از سال 1350 مورد بهره برداری قرار گرفته است. پس از جنگ تحمیلی کار بازسازی آن توسط دادستانی انقلاب اسلامی خوزستان از محل بودجه ستاد بازسازی مناطق جنگی آغاز گردید و طی سالهای 1374-1370 مورد بازسازی اساسی قرار گرفت.
تلفن: 3334002 (0098631)

هتل پارسیان آبادان

هتل چهار ستاره آزادی آبادان در سال 1347 با نام هتل Persian ساخته شد. این هتل در جنگ تحمیلی متحمل خسارات زیادی شد و پس از جنگ در سال 1372 بازسازی آن آغاز و در سال 1374 با نام هتل آزادی آبادان کار خود را دوباره آغاز نمود و اکنون با نام هتل پارسیان آزادی آبادان در حال بازسازی دوباره می‌باشد.
فاصله تا مرکز شهر:10دقیقه
فاصله تا فرودگاه بین اللملی آبادان: 10دقیقه
فاصله تا بندرکشتیرانی آبادان: 5 دقیقه
فاصله تا ایستگاه قطار خرمشهر: 20 دقیقه
فاصله تا شهر خرمشهر: 15 دقیقه
تلفن : 9-3330060 - 0631 فكس: 3330053 - 0631

هتل پارک آبادان

هتل پارک آبادان یکی از هتل‌های 3 ستاره این شهر است. تلفن : 2222775 (0098631)
هتل پارس آبادان : هتل پارس آبادان یکی از هتل‌های 3 ستاره آبادان می‌باشد.
تلفن : 2227246 (0098631)

هتل کیوان آبادان

هتل کیوان یکی از هتل‌های 3 ستاره شهر آبادان است.
تلفن: 2223883 (0098631)
نشانی: آبادان، خیابان شاهپور، رو به روی درب دوم بیمارستان امام خمینی.
کلیه حقوق مادی و معنوی سایت برای وزارتخانه میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی محفوظ می باشد. | 1263
طرح پس زمینه
اندازه اسکین
قاب عریض
اندازه فونت
پیش فرض