نقش حیاتی موزه‌ها در جوامع بشری نقشی بدیع، ماندگار و مروج ناب‌ترین پدیده‌های فرهنگی است.موزه‌ها از معدود مراکز حفظ یادگاران نسل گذشته هستند. هر یک از این اشیا در عین بی‌زبانی به هزار زبان سخن می‌گویند.
موزه باستان‌شناسی گرگان در سال ۱۳۵۵ خورشیدی با عنوان «موزه سنگ مزار» آغاز به کار کرد و در بهمن‌ماه سال ۱۳۶۷ با افزوده شدن مجموعه ارزشمندی از اشیای باستانی، با نام موزه باستان‌شناسی به کار خود ادامه داد.
این موزه از سال ۱۳۹۱ تحت مرمت و بهسازی قرار گرفت و درنهایت مورخ ۱۷ خردادماه ۱۳۹۶ خورشیدی با فرم و محتوای جدید فعالیت خود را از سر گرفت.
با ورود به حیاط موزه به‌عنوان بخش نخست بازدید و ورودی آن، سنگ مزارها و خمره‌های سفالی و صندوقچه‌های چوبی را می‌توان مشاهده کرد.بازدیدکنندگان می‌توانند در این بخش با انواع سنگ مزارهای دوره اسلامی (از سده ۹ ه.ق تا عصر حاضر) از جمله ریشه‌ای، صندوقچه‌ای و گهواره‌ای و به‌علاوه با اهمیت جایگاه مذهبی، اعتقادی و هنری آن‌ها نزد مردم منطقه آشنا شوند.
سالن اصلی موزه از لحاظ محتوایی شامل بخش‌ها و موضوعات مختلفی است که با ۱۹ ویترین، ۲۵ تابلو و بخش اتاق پژوهش پذیرای بازدیدکنندگان است.
در موزه باستان‌شناسی گرگان درمجموع ۲۳۲ شی‌ء باستانی ارزشمند متعلق به دوره‌های مختلف تاریخی از حدود ۷۵۰۰ تا ۱۰۰ سال قبل (دوره‌های پیش‌ازتاریخ و تاریخی اسلامی) در ویترین‌ها در معرض نمایش قرار گرفته‌اند که شامل ظروف و اشیای سفالی، فلزی، سنگی، شیشه‌ای، گلی، سکه‌ها و نسخه خطی است.
ویترین‌ها در مجموعه موزه باستان‌شناسی گرگان متناسب با موضوعات و دوره‌های گوناگون ارائه شده‌اند که به ترتیب به‌صورت دوره نوسنگی و مس، دوره برنز و اشیای منتخب مجموعه تپه بازگیر مینودشت، دوره آهن، دوره هخامنشی‌ـ‌اشکانی، دوره ساسانی و به‌ویژه دیوار بزرگ گرگان، سکه‌های دوره‌های پیش از اسلام و دوره اسلامی، نسخه خطی (دوره قاجار)، دوران اسلامی شامل شش بخش سده‌های اولیه، سده‌های میانی، سده‌های متأخر اسلامی، ظروف شیشه‌ای، ظروف فلزی و کاشی‌های تزئینی نمایش داده شده‌اند.
یکی از بخش‌های نوین و کاملاً به‌روز موزه باستان‌شناسی گرگان، اتاق پژوهش است که در راستای اهداف بزرگ آموزشی و پژوهشی موزه به‌صورت یک بانک اطلاعاتی عمل کرده و اطلاعات کامل‌تر و تخصصی‌تر در مورد موضوعات تاریخی‌ـ‌باستان‌شناسی، اشیای موجود در ویترین‌ها و محتویات تابلوهای موزه را در اختیار بازدیدکنندگان به‌ویژه دانشجویان و دانش‌آموزان و متخصصان رشته‌های مختلف قرار می‌دهد.
پژوهشگران علاقه‌مند به این حوزه، می‌توانند با مراجعه به این سامانه پژوهشی و مطالعه مقالات و داده‌های علمی به‌روز هم بر دامنه دانش عمومی خود افزوده و هم با صلاحدید شورای پژوهشی موزه، در قالب ارائه و بارگذاری مقالات و پژوهش‌های علمی‌ـ‌تخصصی، بر محتویات بانک اطلاعات موزه بیفزایند.
یکی از مهم‌ترین و آموزشی‌ترین امکانات موزه باستان‌شناسی گرگان که باعث می‌شود مراجعه‌کنندگان بیش از پیش با تاریخ استان گلستان و محوطه‌های باستان‌شناسی آن آشنا شوند، بخش مانیتور سالن اصلی موزه است که با وجود یک صفحه نمایش بزرگ همه‌روزه و در تمامی ساعات بازدید، مستندهای تاریخی و آموزشی به ویژه مستند دیوار بزرگ گرگان، برای بازدیدکنندگان پخش می‌شود و بر ارزش‌ها و جنبه‌های آموزشی و سمعی و بصری موزه می‌افزاید.
موزه باستان‌شناسی گرگان واقع در خیابان شهدا، چهارراه امام‌زاده واقع شده است.