شعار سال جهش تولید
شعار سال جهش تولید
جستجو

استان : لرستان

  • معرفی استان
  • معرفی جاذبه های تاریخی-فرهنگی
  • معرفی جاذبه های طبیعی
  • آداب و رسوم
  • مشاهیر
  • صنایع دستی
  • سوغات
  • خدمات گردشگری

معرفی استان :


استان لرستان در باختر ایران واقع شده و از شمال به استان های مرکزی و همدان ، از جنوب به استان خوزستان ، از خاور به استان اصفهان و از باختر به استان های کرمانشاه و ایلام محدود می شود . این استان از نظر جغرافیایی بین 46 درجه و 51 دقیقه تا 50 درجه و 3 دقیقه درازای خاوری و 32 درجه و 37 دقیقه تا 34 درجه و 22 دقیقه پهنای شمالی قرار گرفته است . پست ترین نقطه استان لرستان با ارتفاع 500 متر از سطح دریای آزاد در جنوبی ترین ناحیه آن واقع شده است و قله سن بران اشتران کوه با 4050 متر ارتفاع، بلندترین نقطه استان لرستان به حساب می آید که در شرق استان واقع شده است . استان لرستان دارای آب و هوای متنوعی است . در زمستان هنگامی که در شمال استان برف و کولاک و سرمای شدید جریان دارد، قسمت های جنوبی آن از هوای مطبوع و بارانی برخوردار است. بررسی های اقلیمی نشان می دهند که خرم آباد زمستانی معتدل و تابستانی گرم دارد . بروجرد زمستانی سرد و تابستانی معتدل دارد . الیگودرز نیز زمستانی بسیار سرد و تابستانی معتدل دارد . بر اساس سرشماری سراسری سال 1375 جمعیت این استان 1656000 نفر برآورد شده است.









استان يزد در فلات مركزي ايران به سبب موقعيت جغرافيايي، داراي آب و هواي اقليمي گرم و خشك بياباني است؛ اما شرايط محلي دگرگوني هاي محدودي را در آن پديد آورده است: از يك سو، ارتفاعات شيركوه شعاع وسيعي از منطقه را تحت تأثير عوامل مثبت قرار داده، به گونه اي كه در دره ها و كوهپايه‌هاي آن هوا نسبتاً ملايم و داراي آب و هواي ييلاقي است. از سوي ديگر، وجود كويرهاي نمك و دشت هاي وسيع و لخت و عريان در مركز و مشرق استان، بر ميزان درجه خشكي و شدت شرايط كويري آن افزوده است. در اين استان، نوسان دما در تابستان و زمستان و حتي در شب و روز زياد است. درجه حرارت هوا در طول سال، بين حداقل بيست درجه سانتيگراد زير صفر تا چهل و شش درجه سانتيگراد بالاي صفر در نوسان است. از اين رو، استان يزد داراي دو فصل است: فصل بلند گرما (اسفند تا مهر) و فصل كوتاه سرما (از آبان تا اواخر بهمن). معمولاً سردترين ماه‌هاي سال اين استان، دي و بهمن و گرم‌ترين آن تير است. اين استان در فصل تابستان، داراي روزهاي بسيارگرم و شب هاي اغلب خنك و دلنشين است. در تابستان با اين كه هوا در كفه‌هاي‌كويري و بياباني‌گرم و آزاردهنده است، ولي در ارتفاعات شيركوه، دره ها خنك و خوش آب و هواست و اغلب خانواده‌هاي يزدي در اين فصل به آن نواحي مي روند.









ازنا :

ازنا در شمال شرقی استان لرستان قرار دارد. به روايتی حدود 600 سال قبل ارامنه به اين محل مهاجرت نموده و بنای شهر ازنا را نهاده كه بعدها مسلمانها نيز به آنها پيوستند . وجهه تسميه اين شهر به سبب جابجايی و احداث مجدد شهر بوده كه به دليلی مكان قبلی غير قابل سكونت شده است . ازنا به معنی از نو ايجاد شده است . علت توسعه شهر ازنا احداث تاسيسات شركت نفت در سال 1312 هجری و خط آهن در سال 1316 هجری مي باشد . بنابراين خطوط راه آهن نقش موثری در توسعه و پيشرفت ازنا داشته است .

اليگودرز :

اليگودرز در شرق استان لرستان و از نقاط مرتفع وكوهستاني استان محسوب مي شود . وجهه تسميه اليگودرز به روشني مشخص نيست لكن احتمال دارد از اسم طايفه اي ( الگودرز يا گودرزي ) كه اكنون در محل فعلي شهر مستقر مي باشند ، گرفته شده باشد . اين منطقه به گواه مطالعات باستان شناسي آثار هزاره هاي پنجم و چهارم پ.م مشاهده شده و نيز در هزاره هاي سوم ، دوم و اول پ . م داراي اهميت ويژه اي بوده است . شهر فعلي داراي بافتي جديد مي باشد .

بروجرد :

شواهد و اشارات تاريخی حاکی است كه بروجرد از شهرهای قبل از اسلام بوده و دلايل زبانشناسی نيز واژه بروجرد را با تركيب دو جزء "برو" "گرد" موجوديت اين شهر را به پيش از اسلام مي رساند زيرا كه گرد در زبانهای قديمی ايران به معنای شهر مي باشد . شهر در آغاز دوره قاجار وسعت گرفت شهر فعلی بروجرد دارای بافت قديمی بسيار زيبايی است و ساختمانهای قديمی و خانه های مسكونی آن از تزيينات جالب چون در و پنجره ارسی های بديعی برخوردار است .

پلدختر :

اين شهرستان در جنوب استان لرستان قرار دارد. وجهه تسميه اين شهر به خاطر وجود پلی از دوره تاريخی ساسانی بر روی رودخانه كشكان است كه به پل دختر معروف بوده و اين نام به شهر مذكور نيز اطلاق گرديده است . بنا بر مطالعات انجام گرفته آثار متعلق به هزاره هاي چهارم و پنجم پ. م تا عصر حاضر گزارش شده است . اوج پيشرفت فرهنگی و تمدنی اين منطقه مربوط به دوره ايلام نو - هخامنشی و دوره پارت است .

خرم آباد :

خرم آباد مركز لرستان باستانی در دره ای باصفا و بر ساحل رودخانه خرم آباد قرار دارد . به زعم بسياری از محققان زمانی شهر مهم ايلامی خايدالو (هيدالو) برجای آن قرار داشته است . ظاهراً شهر قديمی شاپورخواست (سابرخواست) در دوره ساسانی و قرون نخستين هجری دارای مسجد جامع و بازارها و ساختمانهای بسياری بوده و بافاصله کمی در ساحل چپ رودخانه جای داده شده ، بوده است . هنوز بقايايی از ديوارهای بزرگ و پهن كه از سنگ و ملاط به سبك دوره ساسانی است از محاذی شهر كنونی تا روستای تير بازار ديده مي شود .

دورود :

: دورود در قسمت شمال شرقی استان لرستان قرار دارد . در خصوص وجهه تسميه اين شهر چند نظريه وجود دارد . قبلاً اين شهر بين النهرين ناميده مي شد كه به جهت قرار گرفتن بين دو رود مي باشد . نام اصلی و اوليه دو رود بنگله بوده سپس به بحرين تبديل شده است . از زمان تأسيس ايستگاه راه آهن در اين محل نام دورود را كه فارسی بحرين است ، برای آن انتخاب نمودند .

نورآباد دلفان :

اين شهرستان در شمال استان لرستان قرار دارد . در خصوص وجهه تسميه منطقه به دلفان به جهت وجود طايفه دلفان در اين منطقه مي باشد . آثار مربوط به دوره نوسنگی در اين منطقه يافت مي شود. منطقه دلفان به واسطه اشيای مفرغی دارای اهميت خاصی است . شايان ذكر است در اين شهرستان فرقه ای به نام اهل حق وجود دارد كه از فرقه های قديمی است و دارای عقايد باستانی و اسلامی مي باشند .

الشتر ( سلسله ) :

از شهرهای كهن و باستانی استان لرستان الشتر است . اين شهرستان در قسمت شمالی استان لرستان قرار دارد و از آب و هوا و اراضی حاصلخيزی برخوردار است و به علت قرار گرفتن بر سر راه باستانی اهميت ويژه ای داشته است . در اغلب كتابهای تاريخی و جغرافيايی بعد از اسلام نام آن به صورتهای ليشتر ، لاشتر ، الاشتر و اشتر ضبط شده است.

كوهدشت :

كوهدشت در قسمت غربی استان لرستان و در ميان دشت پهناور و حاصلخيز كوهدشت و در بين کوههای چنگری ، سرخ دم ، گردله ، سرسورن و كژنه محصور شده است . لفظ كوهدشت در بعضی كتب "كورشت" و يا "كودشت" آمده است . نقاشي های صخرهای هوميان 1 و 2 مربوط به 40000 سال پيش و نقوش صخره ای ميرملاس و دوشه متعلق به دوران ما قبل تاريخ دليل براين ادعا است .
بررسي هاي زبان شناسي و فرهنگي نشان دهنده پيوستگي قومي لرها با ديگر اقوام ايراني به ويژه شعبه پارسي است . بين هزاره سوم و اول پيش از ميلاد به هنگام مهاجرت اقوام آريايي شعبه اي از اين اقوام موسوم به كاسيها به لرستان آمدند و با بوميان منطقه در آميخته و بدين ترتيب نژاد تازه اي پديد آمد كه بعدها به لر شهرت يافتند .
پيش از اسلام آيين ها و مذاهب مختلفي در لرستان رايج بود . اولين نشانه هاي آليز زروان كه گفته مي شود دين زرتشت از آن نشأت گرفته در لرستان ديده مي شود . بعدها آيين مهر پرستي در كنار دين زرتشتي در لرستان پديد آمد . همچنين پرستش بانو آناهيتا الهه آبها نيز در لرستان شايع بود . پس از ورود اسلام ، مردم لرستان نيز همچون ساير اقوام ايران به اين دين آسماني گرايش پيدا كردند . از قرن هشتم هجري به بعد بتدريج مردم لرستان آيين تشيع را پذيرفتند و هم اكنون لرستان يكي از مناطق مهم شيعه نشين ايران به شمار مي آيد .

معرفی جاذبه های تاریخی-فرهنگی :


قلعه فلك الافلاك :

قلعه فلك الافلاك بر بلنداي تپه اي باستاني و طبيعي ، در مركز شهر خرم آباد واقع شده است . اين اثر ارزشمند داراي هشت برج و دو حياط مستطيل شكل مي باشد . ارتفاع بلندترين ديوار تا سطح تپه 5/22متر و مساحت كلي آن 5300 متر مربع است . پلان بنا به صورت هشت ضلعي نامنظم است .

قلعه زاغه (زاخه) :

اين دژ در شهرستان كوهدشت و در بخش رومشگان واقع شده و تماماً از سنگ ساخته شده است . سبك و نوع طاق آن با ساير آثار موجود در استان متفاوت است سنگهاي بكارگرفته شده در اين بنا بصورت حجاري شده و قلوه سنگ مي باشد . دمورگان اين اثر را از آثار دوره ايلامي مي داند اما بنا بيشتر خصوصيات معماري ساساني را دارد . بيشتر قسمتهاي آن در زير خاك مدفون است .

قلعه مظفری :

قلعه تاریخی مظفری در خيابان 24 متري در امتداد خيابان امام خميني شهر الشتر واقع شده است . اين بناي جنوبي داراي دو طبقه است که در ضلع شرقي آن يك برج دايره شكل متصل به بنا مشاهد مي گردد . مربوط به دوران قاجاریه میباشد

قلعه كوهزاد ( وزنيار ) :

اين بنا در شهرستان كوهدشت و در بخش رومشگان واقع شده است . تمامي قسمتهاي برجاي مانده بنا از سنگ و ملاط است و قسمت شمالي آن سالم تر از ساير قسمت هاست . سبك طاق اين قلعه شباهتهايي با قلعه زاخه در همين منطقه دارد . موقعيت قلعه بصورتي است كه چشم انداز بسيار زيبايي از درة سيمره و منطقه طرهان و رومشكان را در برمي گيرد . اين اثر منسوب به آيين مهر پرستي و مربوط به دوره اشكاني (پارتي) مي باشد .

قلعه منگره :

اين قلعه يكی از دژهای مهم و تاريخی خرم آباد است كه روی قله ای به نام «دز» در باختر روستای گرداب ساخته شده و به نيمه دوم قرن پنجم مربوط است . مساحت قلعه نزديك به 2000 متر مربع و سطح اختصاصی ان شامل 12 اتاق است. اين قلعه تا سال 795 هجری قمري ، يعنی تا هنگام حمله امير تيمور به لرستان ، اهميت نظامی خود را حفظ كرده بود . اكنون از قلعه منگره تنها ديوار تاق های فرو ريخته آن به جای مانده است .

پل‌ شاپوري‌ :

در فاصله‌ دو كيلومتري‌ جنوب‌ غربي‌ خرم‌آباد و در غرب‌ شهر قديمي‌ «ايزدخواست‌» يكي‌ از شاهكارهاي‌ معماري‌ و پل‌سازي‌ دوره‌ ساساني‌ باقيمانده‌ است ‌. اين‌ پل‌ 28 تاق‌ در جهت‌ غربي‌ ، شرقي‌ داشت‌ كه ‌امروزه‌ فقط‌ شش تاق‌ آن‌ باقي‌ مانده‌ است ‌. سطح‌ هر پايه 66 متر (6 *11) و ارتفاع‌ كنوني‌ آن‌ 16 متر است . تاق‌ها باسنگ‌هاي‌ حجاري‌ شده ‌، ساخته‌ شده‌اند .

پل‌ كرودختر :

در غرب‌ سرطرهان‌ بر روي‌ رود سيمره‌ در جاده‌ خرم‌ آباد – انديمشك ‌، پل‌ كرودختر واقع ‌شده‌ است ‌. محل‌ پل ‌، به‌ نام‌ «سي‌ پله‌» مشهور است ‌. اين‌ پل‌ چهار چشمه‌ داشته‌ كه‌ تاق‌ دو چشمه‌ آن‌ باقي‌ مانده‌ است ‌. اندازه‌ دهانه‌ هر تاق‌ يا چشمه‌ 11 متر و ارتفاع‌ آن‌ تا بستر خشك‌ 2/19 متر است ‌. دو پايه‌ شرقي‌ و غربي‌ آن‌ به‌ كوه‌تكيه‌ دارند . طول‌ پل‌ 16 متر است‌ .

پل آجري ( گپ ) :

پل آجري در مركز شهر خرم آباد و بر روي رودخانه گلال واقع شده است . اين پل دو قسمت شرقي و غربي شهر را به هم متصل نموده و داراي 24 چشمه طاق است . طول آن بيش از 350 متر ،پهناي آن 5/8 متر و ارتفاع آن از كف رودخانه تا روگذر پل 8 متر مربع است . اين اثر ارزشمند در زمان شاه سلطان حسين صفوي ساخته شده و منسوب به حسين خان والي لرستان مي باشد . در دوره قاجاريه به پل محسنيه معروف گرديد .

پل‌ خرم‌آبادي :‌

«پل‌ خرم‌آبادي‌» دومين‌ پل‌ بزرگ‌ شهر خرم‌آباد است‌ كه‌ ساختمان‌ آن‌ به‌ هزينه‌ يكي‌ از معاريف‌ شهر (شادروان‌ حاج‌ علي‌ اصغر ناصري‌ خرم‌آبادي‌) در سال‌ 1333 شمسي‌ آغاز در سال‌ 1335 به‌ پايان‌رسيد . اين‌ پل‌ امروزه‌ نيز مورد استفاده‌ قرار مي‌گيرد .

پل خرم آباد :

بر روی رودخانه ای كه از ميان شهر خرم آباد می گذرد پلی از دوره صفويه به يادگار مانده كه هنوز هم مورد استفاده است . اين پل در گذشته دارای 20 چشمه بود كه به جز موج شكن ها و پايه ها ، بقيه آن با آجر و ملاط ساخته شده است . ارتفاع پل 18 متر است . اين پل سنگ نبشته‌ای به طول دو متر دارد و در عرض و حواشی آن نام برخی از سوره های قرآن در دو سطر حك شده است .

پل رودخانه کشکان رود خرم آباد :

اين پل بين خرم آباد و انديمشک و بر روی رودخانه کشکان رود قرار دارد و قسمتی از آن خراب شده است . اين پل دارای 13 دهانه بوده است . ارتفاع آن درحدود 20 متر است سنگ های پايه آن بسيار بزرگ و تراشيده می باشد . بنای اصلی اين پل را عده ای به دوره ساسانيان منسوب می دارند کتيبه ای به طول و عرض يک متر و ضخامت 75 سانتي‌متر بر روی پل نصب بوده است .

پل كاكارضا سلسله :

در مسير راه الشتر به خرم آباد (شاپور خواست) پلي بر رودخانه «ولم» در دره «كاكارضا» وجود داشته است كه خرابه هاي آن هنوز پابرجا هستند . مصالح اين پل از سنگ بود و ساخت پايه هاي آن به دوره پيش از اسلام مربوط مي شود . اين پل ظاهراً در دوره حكم‌راني بدر بن حسنويه ، تعمير و تجديد بنا شده بود .

پل كلهر :

در بخش ملاوي شهر ستان پل دختر آثار دو پل تاريخي بر جاي مانده است كه هر دوي آن ها روي رود "كشگان " احداث شده اند . از آن دو يكي پل كلهر است و ديگري پل "كر و دختر" كه در فاصله ۶۵ كيلو متري جنوب پل كلهر قرار دارد . آثار پل مملو يا كلهر در تنگه شمالي دهكده زيباي مملو بر سر راهي كه از طرهان به"ميانكوه" مي رفته ، هنوز باقي است . بناي اوليه پل به قرن چهارم هجري قمري مربوط است .

مسجد جامع خرم آباد :

مسجد جامع خرم آباد در سال ٩۷۰هجري قمري به دستور (شاه پرور سلطان)_ دختر (آغور بيك) (همسر شاه رستم از اتابكان لر كوچك ) ساخته شد . اين مسجد در سال ۱۱۱۰هجري قمري به دستور شاه سلطان حسين صفوي تعمير شد و سنگ نوشته مربوط به اين فرمان هم اكنون در بخش سنگ نوشته‌هاي تاريخي ( دژ شاهپور خواست ) نگهداري مي شود . بيش از نيم قرن پيش هنگام خيابان كشي ، قسمتي از مسجد قديمي ويران شد . . اين بنا تا پس از جنگ جهاني دوم رونقي نداشت . در سال ۲۲۳۱ هجري شمسي ، گروهي از اهالي منطقه آن را ترميم كرده و در شمال و جنوب آن حجره هايي ساختند و آن را به حوزه علميه تبديل كردند ..

مسجد جامع بروجرد :

اين مسجد قديمي در شرق بروجرد واقع شده و از بناهاي تاريخي و جالب توجه شهر بروجرد است . تاريخ ساخت بناي مسجد بر اساس كتيبه موجود سال ۸۶۰۱ هجري قمري است . در ورودي مسجد دو لنگه است و در سال ۲٩۰۱ هجري قمري به دستور شخصي به نام سلطان محمد ساخته شده است . سنگ نبشته اي به طول 38 * 25 سانتي متر نصب شده كه به زمان شاه عباس اول مربوط است .

مسجد سلطاني :

مسجد سلطاني بروجرد ، يكي از حوزه هاي علميه ديني فعال ايران است كه ۶۱ حجره دارد . اين حجره ها داراي درهاي ارسي مشبك بوده اند كه اينك تنها ، اندكي از آن باقي مانده است . اين درها، هر يك شاهكاري از درهاي مشبك هستند . بر ايوان غربي و بر ديوار جنوبي ايوان، سنگ نبشته اي از زمان فتحعلي شاه قاجار باقي مانده كه نشان مي دهد در زمان حكومت محمد تقي ميرزا حسام السلطنه براي رفاه اهالي بروجرد ، ماليات خبازان را بخشيده اند .

مسجد اميرالمؤمنين :

مسجد اميرالمؤمنين شهرستان بروجرد در فهرست آثار تاريخي كشور به ثبت رسيد . قدمت اين مسجد تاريخي كه در مركز شهر بروجرد قرار دارد و با استفاده از معماري سنتي و شيوه طاق و زنجير ساخته شده است به دوران قاجار مي رسد.

مسجد قلعه :

مسجد قلعه يكی از مساجد قديمی بروجرد است كه در كوی دو دانگه واقع شده و به مناسبت قرار گرفتن در كنار حصار و قلعه سابق شهر به اين نام مشهور شده است . اين مسجد از آثار قرن 14 هجری است كه در سال 1310 ه. ق شبستان و در سال 1311 ه. ق ايوان آن به اتمام رسيده .

گنبد شاه محمد كوهدشت :

در انتهاي شمالي طرهان، بر دامنه كوههاي «تت» و «درامار» كنار رود سيمره گنبد و مقبره شاه محمد واقع شده كه زيارتگاه مردم لرستان و كرمانشاه است . اصل بنا چهار گوش است كه در بالا به هشت ضلعي تبديل شده است . ديوار هر ضلع با كاشي هاي مشبك زينت داده شده است گنبد آن درگذشته دو جداره بوده كه امروزه تنها گنبد زيرين آن باقي مانده است .









خانه مصری :

خانه تاریخی مصری در بافت قديم شهر بروجرد ( محله صفا ) و در مجاورت پارك صامتيه (آرامگاه صامت بروجردي) قرار دارد و با توجه به موقعيت بنا (برخيابان اصلي) و مجاورت آن با بناهاي تاريخي ديگر (خانه افتخارالاسلام ، خانه بيرجندي ، حمام سيد و ...) داراي ارزش كالبدي - اجتماعي خاصي مي باشد.

خانه آخوند ابو :

خانه تاریخی آخوند ابو در بافت قديم شهر خرم آباد و ضلع شمالي مقبره اي معروف به مقبره باباطاهر ، ضلع غربي قلعه فلك الافلاك و در سمت راست خيابان دوازده برجي قرار دارد . اين خانه متعلق به آخوند ابو بوده كه بنا به نقل محلي به منظور انتصاب به قاضي القضاتي شهر از بحرين دعوت شده بود . بر اساس بررسي اوليه اين بنا در اواسط دوره قاجار ساخته شده است .

خانه حاج افتخارالاسلام :

شهر تاریخی بروجرد دارای چهار محله به نام های دودانگه ، صوفیان ، رازان و بروا و یخچال است . همه محله ها پیرامون بازار اصلی شهر و در حد فاصل دو مسجد جامع و سلطانی قرار گرفته اند . در محله صوفیان گذری است که آن را کوچه آقا می گویند . در این بخش به صورت متمرکز سه خانه قدیمی (خانه حاج آقا کمال طباطبایی ، خانه مغیث الاسلام و خانه افتخار الاسلام) در کنار هم قرار دارند زمان ساخت اين بنا مربوط به دوره قاجار و وجه تسميه آن نيز به نام صاحب آن يعني حاج افتخارالاسلام نبوي طباطبائي يكي از نوادگان ميرزا محمد جد طباطبائي هاي بروجرد است .

حمام اشترينان :

حمام تاریخی اشترينان در شهر اشترينان از توابع بروجرد واقع شده و از نظر موقعيت جغرافيايي در منطقه زاگرس و داراي آب و هوايي معتدل مي باشد . اين حمام در محله اي به نام گودرزي ها واقع شده و قدمت آن احتمالاً مربوط به اواخر قاجار بوده و بنا به گفته اهالي محل توسط فردي خير احداث شده است .

حمام گپ(آسیا) :

حمام تاریخی گپ (آسیا) که بخش اصلی آن بر روي چهارستون سنگي قرار گرفته ، در دوران قاجاریه ساخته شده است . این حمام به وسيله چند پله ارتباطي از خيابان مجاور (خيابان حافظ) به سربينه مرتبط مي گردد كه در حدود سه متر از سطح خيابان پائين تر است.در گوشه شمال شرقي ورودي حمام گرم (در حد فاصل حمام گرم و حمام سرد) فضايي كوچك با پوشش تاقي ساخته شده كه بخشي از آن جهت استقرار دلاك و بخشي ديگر جهت انجام كارهاي نظافتي تعبیه شده است . در زمان ساخت حمام سوخت مورد نياز چوب ، هيمه ، خار و خاشاك و ديگر مواد سوختي مشابه بودند كه فضاهاي انبار مورد نياز آن ها هنوز هم باقي است .

بازار ميرزا سيدرضا :

بازار سرپوشيده يا كاروان سرای ميرزا سيدرضا در سال 1301 هجری قمری به همت ميرزا سيدرضا كه زاده نقوش بود ، در خرم آباد ساخته شد . ميرزا سيدرضا ابتدا مستوفی حكومت بود و سپس به مقام نايب الحكومتی رسيد . اين بازار كه سال ها مركز داد و ستد و فعاليت های اقتصادی شهرهای اطراف خرم آباد نيز بود دو راسته دارد . راسته خاوری شامل 24 دهنه دكان و راسته شمالی شامل 16 دهنه دكان و محوطه و صحن بارانداز با 24 دهنه دكان است .

بازار قديمی بروجرد :

بازار بزرگ بروجرد از مراکز قدیمی این شهر است که نبض اقتصادی منطقه را در دست دارد . ساختار فعلی بازار بزرگ بروجرد در دوران قاجار طراحی شده است که همراه با مسجد سلطانی ( امام خمینی) از دیدنی های جالب مرکز شهر بروجرد به حساب می آید . بازار بروجرد بطور کلی شامل سه دسته از بخش های مختلف است. راسته بازارها ، کاروانسراها و مراکز جانبی راسته بازارها : بخش عمده بازار بروجرد را راسته های مختلفی تشکیل می دهند که هر یک اختصاص به شغل و حرفه خاصی دارند . بزرگترین راسته بازار بروجرد ، به راسا مشهور است که ساده شده راستا و راسته است و بعضا به اسم بازار بزرگ یا راسته بازار هم شهرت یافته است .

کاروانسرای چارتا :

این کاروانسرا در دامنه جنوبی کوه کیالو و بعد از کاروانسرای سرو گل و قبل از کاروانسرای رزه واقع شده است . اطراف کاروانسرای خالی از سکنه بوده .پلان کاروانسرا مستطیل شکل و به ابعاد 525 × 28/5 با جهت شرقی غربی می باشد . ورودی بنا در قسمت جنوبی می باشد . کاروانسرای چارتا در بین کاروانسراهایی که تاکنون شناسایی شده بزرگترین طول را با52/5 متر دارا می باشد . علاوه بر آن کمترین عرض را با 5/28 متر ما بین کاروانسراهایی که تاکنون شناسایی شده به خود اختصاص داده است . برخلاف کاروانسراهای گذشته در این کاروانسرا مطلقاً از آجر استفاده نشده است.

کاروانسرای "میشوند" :

این کاروانسرا به فاصله حدود 60 متری رودخانه" میشوند" سرحد فاصل کاروانسرای آوسر و کاروانسرای سرو گل در شمال منطقه کوه خرگوشان در رشته کوه کیالو واقع شده است . ارتفاع کاروانسرا از سطح رودخانه حدوداً 20m است . کاروانسرا با پلان مستطیل شکل چهار برج در چهار گوش می باشد که تنها برج غربی آن پابرجاست و بقیه برجها تخریب شده است .

کاروانسرای چمشک :

این کاروانسرا در دامنه کوه شخسک در مسیرراه باستانی شاپور خواست به خوزستان در روستای پشت تنگ چشمک واقع در 46 کیلومتری خرم آباد واقع شده است . پلان آن تقریباً مربع و در ساخت آن از سنگ ، آجر و ملات گچ استفاده شده است . ناودانهای آن همه از سنگ و دارای بارویی با کنگره های نیم دایره تزئینی است . کاروانسرای چمشک دارای 19 اتاق ، دو اصطبل و سه حیاط می باشد .

کاروانسرای گوشه شینه شاه (شهنشاه ) :

کاروانسرای گوشه در حدود 20 کیلومتری جنوب خرم آباد و بعد از کاروانسرای میرزا سید رضا و قبل از کاروانسرای چمشک به فاصله یک منزلی خرم آباد واقع شده است . کاروانسرای گوشه در داخل روستای گوشه به فاصله 50 متری شمال غرب مقبره شجاع الدین خورشید سرسلسله اتاکبان لرکوچک واقع شده است . بنای موجود کاروانسرای به نظر می رسد از دوره صفوی بوده و تعمیراتی نیز در دوره قاجار در آنان انجام شده . مردم منطقه این کاروانسرا را به عنوان کاروانسرای شاه عباسی می شناسند .

تپه‌هاي‌ باباخاني‌ :

در فاصله‌ يك‌ كيلومتري‌ دهانه‌ شمالي‌ «سنگ‌ موسي‌» در بخش‌ چگني‌خرم‌آباد ، دو تپه‌ به‌ فاصله‌ 200 متر از يكديگر قرار دارند كه‌ تپه‌ شرقي‌ را «باباخاني‌» و تپه‌ غربي‌ را «تخته‌ چراغ‌» مي‌گويند . روي‌ هر دو تپه ‌، سفال‌هاي‌ شكسته‌ بسيار وجود دارد . به‌ احتمال‌ زياد ، طبقه‌ اول‌ تپه‌ها به‌ دوره‌ اسلامي‌ و طبقات‌ زيرين‌ آن‌ به‌ دوره‌هاي‌ پيش‌ ازاسلام‌ مربوط‌ است ‌.

تپه‌ كرگونه‌ :

اين‌ تپه‌ در شمال‌ دهستان‌ «تشكن‌» از توابع‌ بخش‌ چگني‌ خرم‌آباد و در دامنه‌ سفيد كوه‌ واقع ‌شده‌ است ‌. از اين‌ تپه ‌، انواع‌ ابزارهاي‌ سنگي‌ مانند : تيغ‌ چاقو و قطعات‌ سفال‌ به‌ رنگ‌هاي‌ مختلف‌ كه‌ برخي‌ از آن‌ها به‌ دوره‌ شوش‌ اول‌ مربوط‌ مي‌شود ، يافت‌ شده‌ است ‌.

تپه‌ سراب‌ ناوه‌كش‌ :

در مركز روستاي‌ سراب‌ ناوه‌كش‌ بخش‌ چگني‌ خرم‌آباد ، در ضلع‌ شمالي‌ چشمه‌اي ‌، يك‌ تپه‌ بزرگ‌ وجود دارد كه‌ در مقطع‌ جنوبي‌ آن ‌، قسمتي‌ از ديوار پيدا شده‌ كه‌ با سنگ‌هاي‌ بزرگ‌ و ملاط‌ و قلوه ‌سنگ‌ ساخته‌ شد است ‌. اين‌ بنا ممكن‌ است‌ قسمتي‌ از يك‌ قلعه‌ بزرگ‌ دوره‌ ساساني‌ باشد . در فراز تپه‌ نيز انبوهي ‌از سفال‌ شكسته‌ وجود دارد .

تپه هاي باستاني ازنا :

در اطراف ازنا قلعه و يا روستاهای بسيار قديمی وجود داشته که متعلق به قبل از ظهور اسلام بوده و در طی قرن های متمادی مخروب و به صورت تپه در آمده‌اند در اصطلاح محلی به اين تپه‌ها چغا گفته می شود .

تپه خانجان خاني خرم آباد :

در جنوب دهستان ده پير قرار گرفته و دارای آثار سفالی ساسانی است . از قسمت های بريده آن كوزه های محتوی استخوان پيدا شده است . روی اين تپه ، در ميان خانه های روستايی قبری قرار دارد كه مورد احترام است و به «سرمگو» مشهور است . پايه ستون های سنگی متعدد موجود اين محل علی الظاهر به دوره پارت ها مربوط است

تپه قرق :

تپه قرق در روستايی به همين نام در 24 كيلومتری جنوب خاوری بروجرد قرار دارد . پنج طبقه از اين تپه مشخص و آشكار شده است . در اين تپه ، سفال های منقوش هم زمان تپه گيان و نيز كوهدشت لرستان يافت شده است . نقش سفال ها به رنگ اخرايی و به اشكال هندسی يا سبدباف است . سفالينه های عصر اشكانی نيز در اين تپه ديده شده است .

تپه قلاميان (رميو) :

در فاصله سه كيلومتری بروجرد در روستای رميو (رميان) تپه ای نسبتاً بزرگ است كه به نام همين روستا خوانده می شود و در اهميت آن همين بس كه آثار چندين تمدن را می توان در آن باز يافت . اين محل حتی تا قرن نهم يكی از قلعه های مهم بوده و اين همان قلعه ای است كه به فرمان امير تيمور گوركانی از نو ساخته شد و سيف الدين قله اش به كوتو والی آن منسوب شد .

تپه حمام دلفان :

اين تپه كه در 25 كيلومتري دلفان و در روستاي يارآباد واقع شده ارتفاع زيادي ندارد و از قديم به حمام معروف بوده است . در اطراف تپه گورهاي باستاني بسياري وجود دارد كه گويي اهالي روستا و ديگران بيشتر با حفاري غيرمجاز ؛ اشياي به دست آمده از طلاي منقوش را به غارت و يغما برده اند . در آن روزگار گويا يكي از آيين هاي رايج تدفين ، سكه گذاشتن در دهان مردگان بوده است . بدين گونه اگر در قبري آثار باارزش ديگري يافت نمي شد ؛ دست كم سكه‌اي از دهان جمجمه‌‌اي پيدا مي‌شد . يكي از سكه هاي به دست آمده از اين تپه به دوره ساساني تعلق دارد .

تپه هاي چغاسبز و كفتارلو :

اين دو تپه باستاني در دهستان رومشكان كوهدشت واقع شده اند . آثار به دست آمده از تپه چغاسبز ، با ظروف شوش اول مطابقت دارند . از قسمت هاي كاوش شده اين تپه كوزه ، ديگ ، خمره‌هايي با نقش پرنده و شكارهاي كوهي و نقش هاي ساده و ظروف بدون نقش بيرون آورده شده است . ظروف تپه كفتارلو ، هم عصر با ظروفي هستند كه از تپه گيان نهاوند به دست آمده اند .

تپه پياره :

تپه پياره در محلي به نام «كول وايم» در طرهان كوهدشت واقع شده است . اندازه اين تپه 200×300 متر و ارتفاع آن 10 متر است كه بر دره‌اي به نام «باريكه» مشرف است. در اين تپه ، دو نوع گور ديده شده است . گورهايي كه در آن اسكلت انسان با اشياي سفالي و مفرغي و مجسمه هايي از حيوانات و گاه سلاح هاي جنگي مانند خنجر ، گرز و تبر به دست آمده است و گورهايي كه در كنار آن‌ها اسكلت اسب يا ابزارهاي برنزي از قبيل دهنه ، ركاب و ... يافت شده است .

تپه دركه :

يكي از تپه هاي مهم پيش از تاريخ كه از چشم دانشمندان و باستان شناسان دور مانده تپه‌اي به نام دركه است . اين تپه در شمال خاوري كوهدشت و در فاصله 24 كيلومتري روستاي «ابوالوفا» واقع شده است . از طبقه مياني تپه ظروف سفالي و برخي ظروف مفرغي يافت شده كه سفال هاي آن به رنگ قرمز و مشابه ظروف سه پايه داري هستند كه پروفسور «گريشمن» آن‌ها را از طبقه سوم «تپه گيان» بيرون آورده بود .

امامزاده جعفر :

نمونه ای از معماری عصر سلجوقی به چشم می خورد . درگاه ورودی مقبره ، خاوری و دارای دو نشيمن است كه با كاشی های عصر صفوی و قاجاری مزين شده است . درگاه دری از چوب به اندازه 5/1×2 متر دارد كه كنده كاری شده و بر حاشيه آن نيز اياتی از قرآن حك شده است . تاريخ بنای ساختمان 1203 هجری قمری است . اصل قبر در طبقه زيرين است كه اتاق اجری سردابه آن به بلندی سه متر ساخته شده و اندازه آن 3/10×70/2 متر است.

بقعه امامزاده قاسم :

اين بقعه در جاپلق بروجرد و در سه کيلومتری خاوری ايستگاه راه آهن قرار دارد . بنای تاريخی امامزاده قاسم متعلق به قرن هشتم هجری قمری و دوره شاهرخ تيموری است . اين بنا شامل صحنه و مقبره و گنبد هرمی شکل آجری است . اهميت و شهرت اين بقعه به علت دارا بودن مجموعه های ظريفی از هنرهای نجاری است . تاريخ سال 738 و 808 و 850 هجری قمری در روی درب چوبی آن حکاکی شده است . بر روی اين در کتيبه تاريخی به خط رقاع برجسته حکاکی شده و از متن آن چنين بر مي‌آيد که اين مزار برای قاسم بن زيد در شهر محرم الحرام سال 738 هجری قمری ساخته شده است .

امامزاده محسن (ع) :

بقعه امامزاده محسن بن علی (ع) كه به اعتقاد اهالی از اعقاب حضرت زين العابدين (ع) است ؛ بر سينه كوه مشهور به «ديارگاه» در فاصله 28 كيلومتری جنوب خاوری بروجرد در روستای مصفا بر قسمت شمالی و بالای روستا قرار گرفته است . در وسط قبری است كه بر روی آن ضريحی از چوب مشبك با نقوش ستاره‌ای قرار دارد . درب ورودی مقبره به بلندی 70/1 متر از جنس چوب و قديمی است كه تيكه كاری هايی به اشكال هندسی دارد.

امامزاده ويليان (ويليو) :

اين مزار كه مدفون آن "ابوالعباس احمد بن ابراهيم" وزير است ، در 24 كيلومتری جنوب باختری بروجرد قرار دارد . مقبره او از نظر فرم بنا به جز قسمت طاق حرم چندان قديمی به نظر نمی رسد و دارای ايوان دو گلدسته و گنبد است . در اطراف آن گورستان قديمی است كه قدمت آن به قرن ششم هجری می رسد و اغلب سنگ قبرهای آن به خط كوفی است .

موزه مردم شناسي :

موزه مردم شناسی لرستان به عنوان یکی از غنی ترین موزه های مردم شناسی کشور در اردیبهشت ماه سال 1381 در قلعه فلک الافلاک افتتاح گردید . این موزه با 12سالن و راهرو هایی مرتبط به آن صحنه هایی بسیار بدیع و چشم نوازی را از زندگی بومی مردم لرستان به نمایش گذاشته است . موضوعات به نمایش گذارده شده در این موزه عبارتند از : باورها و اعتقادات درباره چشم زخم ها و تولد ، ابزار و وسایل روشنایی سنتی ، کتابت و لوازم مربوط به آن ، پوشاک سنتی مردان و زنان ، ابزار و صنایع کشاورزی بومی ، لوطی ها ، آهنگر محلی ، گالری عکس از مناظر طبیعی و زندگی مردم ، صحنه هایی از مراسم عروسی ، گالری عکس هایی دوره قاجار ، مشاغل سنتی خراطی ، سراجی ، گیوه دوزی ، ورشو سازی ، ویترین هایی از ظروف و وسایل مهمانوازی ،مراسم سوگواری و گورنگاره های حجاری شده ، سالن مخصوص نمایش فیلم و اسلاید ، مرد موتاب ، زنان در حین بافت سیاه چادر ، قالی، گلیم ، جاجیم ، ویترین نمونه هایی از بافته های لری ، ماکتی از سیاه چادر ، صحنه هایی از فعالیت زنان عشایر و روستایی ، سالن موسیقی و نمایش انواع سازهایی لری و چهره های برجسته موسیقی لرستان ، صحنه ای از شکار ، آسیاب آبی و سالن ابزار و وسایل پخت نان . این مجموعه با بهره گیری از ابزار و وسایل گرد آوری شده از صحنه های واقعی زندگی روزمره مردم و چیدمان مناسب آنها در ویترین ها و صحنه های ایجاد شده گذاشته شده است . منظره های خاطره انگیزی را در ذهن هر بیننده ای بر جای گذارد . در سالن اول موزه با اشیای مربوط به تولد آغاز می گردد . اشیایی با باورها کهن نظیر طلسم ها ، خر مهره ها (کژک) ، آویزه های اسپند ( دیی دیی ) ، قاب قرآن ، ریش کل ، پر های خروس ، سر کبک و مهره های رنگین . ابزار و وسایل روشنایی نظیر پی سوزها ، چراغ لامپا ، چراغ موشی و وسایل کتابت مانند کتب قدیمی ، قلمدان ، جوهر دان ، عینک ها و قباله های قدیمی و همچنین اشیای مربوط به ایام سوگواری محرم و تعزیه گردانی و پوشاک مردان و زنان همراه با زیور آلاتی که زنان ایل به هنگام شادی به خود می آرایند . از جمله اشیای را که در ویترین این سالن به نمایش گذارده شده است .









معرفی جاذبه های طبیعی :


روستای وفایی :

شهرستان بروجرد ، بخش اشترنیان ، دارای رودخانه ، باغات میوه ، سرچشمه و جنگل

روستای درب گنبد :

شهرستان کوهدشت ، دارای مقبره امامزاده شاه محمد (ع) ، بازارچه محلی و رودخانه

روستای ولی عصر :

شهرستان پلدختر ، بخش مرکزی ، دارای تالاب های سه گانه و پارک مصنوعی

روستای کمندان :

شهرستان ازنا ، بخش مرکزی ، دارای رودخانه ، باغات میوه و زندگی عشایری

روستای حشمت آباد :

شهرستان دورود ، بخش مرکزی ، همجوار رودخانه ، چشمه و جنگل

روستای دره تنگ علیا :

شهرستان الشتر ، بخش مرکزی ، همجوار رودخانه ، جنگل ، درختان گردو و بیشه

روستای شول آباد :

شهرستان الیگودرز ، دارای آبشار آب سفید ، رودخانه و ایستگاههای پیک نیکی

روستای بیشه :

شهرستان خرم آباد ، بخش سپید دشت ، دارای آبشار بیشه ، رودخانه سزار ، بازارچه محلی، جنگل

درياچه كيو (كی يو) :

درياچه كيو در كنار پاركی در خرم آباد واقع شده است و آب آن از چشمه تأمين می شود . اين درياچه ، زيبايی خاصی به شهر بخشيده است . مساحت آن هفت هكتار و عمق آن بين سه تا هفت متر است . اين درياچه از ارزش های گردشگری درون شهری برخوردار است .

درياچه گهر (گل گهر) :

علاوه بر همه زيبايي هاي اشتران‌كوه درياچه‌ گهر گوهر ديگري است كه در زمره درياچه هاي كوهستاني و مرتفع اين منطقه به شمار مي آيد . اين درياچه از ذوب برف های اشتران‌كوه و انباشت آب آن در پشت سد يا آب بندی كه از ريزش كوه پديد آمده ، به وجود آمده است . فراوانی نسبی آب های ورودی به اين درياچه باعث می شود ، سرزير آب به درياچه پايينی (بزرگ) بريزد . درياچه گهر مانند آبگيری است كه از چشمه ها ، آبشارها و سراب های اشتران‌كوه پرشده و آب آن در تابستان و زمستان ثابت است . بيشتر سطح درياچه گهر در زمستان يخ می بندد . این دریاچه از لحاظ زیست بوم و محیط طبیعی اهمیت زیادی دارد و به علت نداشتن راه ماشین رو تا حد زیادی از خرابی و آلودگی به دست انسان به دور مانده است. اين درياچه بر روى گسل اصلى امروزى زاگرس قرار دارد . بنابراين اين درياچه احتمالاً در اثر جنبش گسل دورود و رويداد يك زمين لغزش- سنگ ريزش تشكيل شده است .

تالاب بیشه دالان بروجرد :

این تالاب زیستگاه پرندگان مهاجر در فصل زمستان و نیز پرندگان بومی و تأمین کننده بخشی از آب منطقه است .

تالاب های پل دختر :

پلدختر را می توان شهر تالاب های لرستان نامید ، این شهر دارای تالاب های فصلی و دائمی است که تالاب گری بلمک با 14 هکتار وسعت بزرگترین آنهاست .تالابهای پلدختر در تابستان دارای هوای گرمسیری و در زمستان معتدل می باشند تالاب تكانه ، تالاب لفانه ۱و۲ ، تالاب زردابه ، تالاب سياه ، تالاب بلمك ، تالاب جمجمه ، تالاب كبود ، تالاب ۱و تاف ۱ و ۲ ، تالاب بيشه دالان تالاب گلم سوزه و تالاب پيكه از دیگر تالاب های شهرستان پلدختر به شمار می آیند .

غار دوشه‌ :

غار تاريخي‌ دوشه‌ در روستاي‌ كرشوراب‌ از توابع‌ بخش‌ چگني‌ خرم‌آباد واقع‌ شده‌ است ‌. غار دوشه‌ حاوي‌ نقاشي‌ها و كتيبه‌هاي‌ تاريخي‌ متعدد و جالب‌ توجه‌ است‌ . ارتفاع‌ سقف‌ تا كف‌ غار در حدود پنج ‌متر است‌ و داخل‌ آن‌ به‌ شكل‌ دايره‌اي‌ منظم‌ است ‌. بر ديوارهاي‌ مسطح‌ اين‌ غار در حدود 110 نقش‌ با رنگ‌ سياه ‌نقاشي‌ شده‌ و بر ديواره‌ غربي‌ آن‌ نيز به‌ جز نقش‌هاي‌ ياد شده‌ ، دو كتيبه‌ وجود داشته‌ كه‌ يكي‌ به‌ كلي‌ از بين‌ رفته‌ و ديگري‌ نيز محو شده‌ است ‌. مهم‌ترين‌ علت‌ سالم‌ ماندن‌ نقوش‌ كتيبه‌ ، دوري‌ آنها از عوارض‌ طبيعي‌ است‌ . در دهانه‌حفره‌هاي‌ انتهايي‌ غار ، استخوان‌هاي‌ انسان ‌، حيوان‌ و سفال‌هاي‌ شكسته‌ يافت‌ شده‌ است ‌. اين‌ غار اعجاب‌انگيز جزو ميراث‌ ملي‌ ايران‌ در استان‌ لرستان‌ بشمار مي‌رود .

غار كوگان‌ :

اين‌ غار يكي‌ از معدود غارهاي‌ مصنوعي‌ است‌ كه‌ به‌ دست‌ انسان‌ در دل‌ كوهستان‌ها بوجود آمده‌ است ‌. اين‌ غار در فاصله‌ هشت كيلومتري‌ خرم‌آباد - كرمانشاه‌ واقع‌ شده‌ است‌ . غار كوگان‌ جزو غارهاي‌ چند طبقه‌است‌ كه‌ دسترسي‌ بسيار سختي‌ دارد . اين‌ غار دژ مانند به‌ استناد سكه‌هايي‌ كه‌ در اطراف‌ آن‌ به‌ دست‌ آمده ‌، به‌ دوره ‌اشكانيان‌ تعلق‌ دارد و طي‌ قرون‌ متمادي‌ به‌ عنوان‌ يك‌ محل‌ سكونت‌ دائمي‌ مورد استفاده‌ قرار گرفته‌ است ‌.

غار قاژه‌ يا مغار :

اين‌ غار در جنوب‌ شرقي‌ "كوه‌ يافته‌" از بخش‌ چگني‌ خرم‌ آباد واقع‌ شده‌ است‌ كه‌ در داخل‌ آن ‌، تعدادي‌ استالاكتيت و استالاگميت دارد . دهانه‌ غار به‌ سوي‌ شرق‌ است ‌. در داخل‌ غار ، حوضچه‌ آب ‌سرد نسبتاً بزرگي‌ با بيش‌ از 5/1 عمق‌ وجود دارد . اين‌ غار ، اقامتگاه‌ موقت‌ شكارچيان‌ است ‌.

غار قمري‌ :

غار قمري‌ در غرب‌ دره‌ خرم‌ آباد واقع‌ شده‌ است‌ و سطح‌ داخلي‌ دهانه‌ آن‌ بيش‌ از 200 متر است ‌. طول‌ راهرو غار ، باريك‌ و طولاني‌ است‌ و تاكنون‌ انتهاي‌ آن‌ كشف‌ نشده‌ است‌ .

غار كلماكره پل‌دختر :

«كلماكره» به زبان محلی به معنی جايگاه بز (كل كوهی) و انجير است . اين غار در 20 كيلومتری شمال باختری شهرستان «پل دختر» واقع شده و از جنبه های طبيعی و فرهنگی ، در زمره غارهای با ارزش كشور است . «كلماكره» در يك منطقه باستانی ، در ارتفاعات معروف به كوه محله و در يكی از دره باغ ها واقع شده است . اين غار از نظر ساختار ، در سازندهای آهكی دوره كرتاسه به وجود آمده و با توجه به ته نشست های رسوبی و آهكی فراوان، حاوی استالاگتيت (چكنده ها) و استالاگميت (چكيده های) بسيار زيباست .

پوشش گیاهی و جنگل ها :

سطح جنگلهای لرستان حدود 750 هزار هکتار است که به این وسعت حدود 1250000 هکتار مرتع نیز باید اضافه نمود . در بعضی دامنه ها جنگلهای تنک و پراکنده و در برخی دیگر جنگلهای انبوه و نیمه انبوه دیده می شود . بیشتر جنگلهای لرستان از نوع بلوط است در غرب دره ها و کنار جویبارها و رودها ، گیاهان و نباتات رطوبت پسندی چون بید ، صنوبر و خر زهره دیده می شود . دیگر انواع درختان جنگلی لرستان عبارتند از: زالزالک ، پسته وحشی ، مازو ، زیتون ، گلابی وحشی ، شن ، تاک ، ارجن ، نارون ، انجیر ، گردو ، انار ، آلبالو وحشی ، گیلاس وحشی ، مو ، زبان گنجشک ، توت ، کرنجیل ، ون و ارغوان . غیر از درختان جنگلی ، انواع نباتات دارویی و معطر مثل گل گاو زبان ، خاکشیر ، گل ختمی ، آویشن ، عناب ، ترنجبین ، هلیله ریحان ، گل بنفشه ، پر سیاوش ، کاسنی ، گل محمدی ، گل سرخ ، شقایق ، بید مشک ، لاله ، زنبق ، شیرین بیان و نرگس نیز در استان می روید . همچنین نباتات خوراکی چون پاقزان ، پی نام ، پیشوک ، شنگ ، زرشک ، کنگر وحشی ، ریواس ، حاجی بیان، فرفیان ، پونه و نعناع نیز به دست می آید .

منطقه حفاظت شده اشترانكوه :

اشترانكوه‌ يكي‌ از مناطق‌ منحصر به‌ فرد استان‌ لرستان‌ است‌ كه‌ به‌ لحاظ‌ برخورداري‌ از شرايط‌ ويژه‌ اكولوژيكي‌ و توپوگرافي‌ زيستگاه‌ مناسب‌ و مستعدي‌ براي‌ رشد و تكثير وحوش‌ به ‌ويژه‌ پستانداران‌ بزرگ‌ است‌ و به‌ همين‌ دليل‌ از ديرباز به‌ عنوان‌ يك‌ شكارگاه‌ ممتاز مورد توجه‌ عشاير و اعيان‌ و اشراف‌ بوده‌ است . وجه‌ تسميه‌ اين‌ نام‌ وجود نيم‌ دايره‌ چال‌ها و معابر خط‌الراءس‌ بين‌ قلل‌ منطقه‌ است‌ كه‌ افراد محلي‌ آن را به‌ كوهان‌ و گردن‌ شتر شباهت‌ داده‌اند.

منطقه حفاظت شده سفيدكوه :

منطقه حفاظت شده سفيدكوه در استان لرستان بين18/48 تا 43/47 عرض طول شرقي و 49/33 تا 29/33 عرض شرقي واقع شده است . مساحت آن 71477 هكتار مي باشد . این منطقه دارای پوشش گياهي بلوط ، ارژن ، كيكم ، ‌انجير وحشي ،‌ زالزالك ، ‌آلبالوي وحشي ، گلابي وحشي ،‌ بنه ، گون ، درمنه ، چوبك و آويشن است . همچنین منطقه حفاظت شده سفيدكوه دارای پستاندارانی چون كل و بز ،‌ قوچ و ميش ، خرس قهوه اي ، پلنگ ، ‌گراز و گرگ است .

دشت سیلاخور :

این دشت در شمال شرقی استان واقع شده و دو شهر بروجرد و درود را در منتهی اليه شمال و جنوب خود در بر گرفته است . دشت سیلاخور با قریب 70 هزار هکتار مساحت وسیعترین دشت استان است .

دشت الیگودرز :

این دشت در شرق استان واقع شده و بالغ بر 60 هزار هکتار مساحت دارد و در ارتفاع بیش از 1500 متر از سطح دریا قرار دارد .

دشت الشتر :

این دشت در شمال استان و در میان مناطق کوهستانی با ارتفاع بالاتر از 1500 متر قرار گرفته است. این دشت بستر پر تراکم ترین نقاط روستایی کم جمعیت استان به شمار می رود و مساحت آن بالغ بر 30 هزار هکتار است .

دشت کوهدشت :

این دشت در غرب استان واقع و در ارتفاعی بین 1000 تا 1500 متر از سطح دریا قرار دارد . و مساحت آن 40 هزار هکتار است .

دشتهای پراکنده :

در این استان دشتهای پراکنده و کم عرض وجود دارند که عموماً در طرفین رودخانه های مهم قرار گرفته اند از جمله دشت كرگاه در جنوب خرم آباد ، دشت ازنا در شرق خرم آباد ، چغلوندی ، نورآباد ، طرهان و خاوه در شمال استان ، رومشکان در جنوب و جایدر در جنوب غرب را می توان نام برد .

کوههای شرقی و جنوب شرقی :

در این ناحیه که مرتفع ترین قلل استان واقع شده ، اشترانکوه با حدود 4050 متر ارتفاع از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد یافته و دارای قلل متعدد می باشد در جنوب اشترانکوه کازنهستان و در غرب آن کوه سرسبز واقع شده است . این کوهها در تمامی سال پوشیده از برف می باشند و از منابع آبی مهم استان به شمار می روند دریاچه های زیبای این کوهها در حوزه آبریز رودخانه دز قرار دارند .

کوههای شمالی :

در شمال استان کوههای مرتفع از قبیل گرین با 3623 متر ، رخاش 3592 متر ، میش پرور با 3587 متر و خرگوشناب وجود دارد . این کوهها در حد فاصل بروجرد و الشتر قرار گرفته و به صورت سدی ارتباط بخش شمال غربی با شمال شرقی را از یکدیگر قطع نموده است .

کوههای مرکزی :

رشته کوهی که بخش میانی شهر خرم آباد را در برگرفته ، سفید کوه نام دارد . این کوه در شمال غربی شهر قرار گرفته از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد دارد و ارتفاع آن 2931 متر می باشد و نیز کوه هشتاد پهلو با 2991 متر در این ناحیه قرار دارد .

کوههای غربی :

کوههای موجود در غرب استان كه کوهدشت را در بر گرفته اند عموماً به صورت موازی در جهت شمال غرب به جنوب شرق امتداد یافته که مهمترین آنها عبارتند از کوه هنجیس با 2642 متر ، پشتکوه با 2002 متر مله کوه با 2004 متر ، کوه بلوران با 1902 متر ارتفاع و چند رشته از انتهای غربی استان قرار گرفته اند .

کوههای جنوبی :

بخشهای جنوبی استان از رشته کوههای کمتری ( در مقایسه با سایر نواحی ) برخوردار است مهمترین کوههای این بخش عبارتند از : کوه از ، گراخو ، کو ، سراب و کوه گریوه .

اشترانكوه :

اشتران كوه رشته كوهی به درازای تقريبی 50 كيلومتر است كه در محدوده اليگودرز و بروجرد در جهت شمال باختری – جنوب خاوری امتداد دارد . اين رشته كوه يكی از زيباترين كوه های كشور به شمار می رود كه يخچال های طبيعی و دايمي آن در تمام سال برف و يخ پوشيده شده است . اشتران‌كوه قلل متعددی دارد كه بلندترين قله آن معروف به چال كبود و به نام «سن بران» است كه 4100 متر از سطح دريا ارتفاع دارد . چال های اشتران‌كوه و قله هاي مهم آن به ترتيب از باختر به خاور عبارتند از : چال های ميشان ، كبود ، بران ، فيال سون ، پنجم ، پيار و چال همايون . چال همايون آخرين چال مهم اشتران‌كوه است كه قله مرتفع كفت همايون با 4000 متر ارتفاع در آن قرار دارد .

كوه تمندر :

رشته كوه تمندر در نواحی بريرود و زلفی شهرستان اليگودرز واقع شده است و دارای چهار رشته شمالی ، جنوبی ، خاوری و مركزی است . رشته شمالی دو قله از ناو دره سر را در بر می گيرد كه به ترتيب 3200 و 3500 متر ارتفاع دارند . رشته مركزی دارای شش قله به نام های قله مركزی تمندر ، هما ، قله شمالی ، خاوری و جنوبی تمندر و قله جنوبی دره سر است كه همه آن ها بيش از 3500 متر ارتفاع دارند . قله مركزی تمندر 3900 متر ارتفاع دارد . رشته شمالی تمندر دو قله فرسش و قله جنوبی را شامل می شود. رشته جنوبی تمندر نيز شامل يك خط الراس 15 كيلومتری است كه در انتهای باختری آن قله مخروبه قديمی به نام قلعه دختر قرار دارد .

کوه گرین :

بیشتر مساحت آن در شمال استان لرستان و بخشی نیز در استانهای همدان و کرمانشاه قرار دارد . طول آن به بیش از ۱۸۰ کیلومتر می رسد . قله های بلند آن شامل یال کبود در کوه چهل نابالغان با ارتفاع تقریبی ۳۸۵۰ متر در جنوب نهاوند ، قله ۱۸ یال در بروجرد و نیز قله ولاش (۳۶۲۳ متر)در شمال الشتر است . دیگر قله های آن شامل بازگیر و چهل تن می شود . گرین از غرب به دلفان ، از شمال به شهرستان نهاوند ، از شرق به شهرستان بروجرد و از جنوب به شهرستان سلسله محدود می شود . گرین در گویش محلی گرّو و در گویش لکی گروین نامیده می شود و یکی از کانونهای آبگیر دائمی لرستان است که رودهای دز و گاماسب را تغذیه می کند . از مرتفع ترین و زیباترین قله های این رشته کوه ، قله ولاش است که مسیر صعود آن از روستای پرسک در شرق الشتر یا از ونایی و تیزه زن در بروجرد ممکن می باشد .

کوه چهل نابالغان :

چهل نابالغان یکی از کوه های عظیم زاگرس در مرز استان لرستان و استان همدان است . چهل نابالغان از شمال به نهاوند ، از جنوب به الشتر ، از غرب به شهرستان دلفان و از شرق به بروجرد محدود است . بلندترین قله آن یال کبود با ارتفاع تقریبی ۳۸۵۰ متر است . چهل نابالغان بخشی از رشته کوه بزرگ گرین است و دسترسی به آن بیشتر از الشتر یا نهاوند امکان پذیر است . سراب گاماسیاب در دامنه شمالی این کوه قرار دارد.

رودخانه خرم‌آباد :

اين رودخانه دايمي است با طول 80 كيلومتر از ريزابه‌هاي بسياري كه همگي آن‌ها از ارتفاعات پيرامون خرم‌آباد سرچشمه گرفته‌اند ؛ پديد مي‌آيد . اين رودخانه نخست از دره شمال خاوري كوه لپوپياده به سوي جنوب خاوري روان شده سپس به موازات خرم آباد به نصرآباد جريان مي‌يابد و پس از عبور از دره خاوري سفيد كوه به شهر خرم آباد وارد مي‌ شود . در اين شهر با ريزابه بزرگي كه از بلندي‌هاي خاوري سرازير شده مخلوط مي‌شود و در جنوب شهر نز با رودخانه تنگ بهرام كش در هم مي‌آميزد و رو به باختر تغيير مسير داده و به دهستان كرگاه وارد مي‌شود . در اين دهستان با رودخانه دره نسب مخلوط مي‌ شود و پس از عبور از دهستان ويسيان دردهستان هويان به رود كشگان مي‌ريزد . حوزه اين رود ، خليج فارس و درياي عمان است .

رودخانه سزار اليگودرز :

رودخانه سزار كه شاخه اصلی رود دز است ، آب های خود را از مناطق كوهستانی اليگودرز ، ازنا ، دورود ، اشترينان و بروجرد دريافت می كند و در مسير راه آهن سراسری به سوی جنوب ايران سرازير می شود . اين رودخانه در پايين دست، رودخانه دز ناميده شده و سد بزرگ دز روی اين رودخانه ساخته شده است. از شاخه های مهم سزار ، رود تيره است كه پس از دريافت آب های اشترينان (گله رود ، سراب سفيد ، كرتول و چند رود ديگر) به رودخانه ماربره (كه از به هم پيوستن آب های اليگودرز ، دورود و ازنا تشكيل می شود) می پيوندد .

آداب و رسوم :


موسيقی لری با موسيقی "رديف دستگاهی" پيوند نزديکی دارد . بخش مهمی از اين موسيقی از طريق كمانچه و كمانچه نوازی محلی در موسيقی رسمی ايران "رديف" نيز تأثير گذاشته است . اغلب موسيقی های محلی لرستان در دستگاه ماهور و بيش تر با ساز کمانچه اجرا می شوند . موسيقی های لرستان به چهار بخش موسيقی كار ، موسيقی مراسم ، موسيقی عروسی و موسيقی ترانه های روز تقسيم شده است . ترانه ها و رقص های متداول لری بيش تر حماسی هستند و ترانه هايی كه جنبه تغزل دارند ، در بين مردم از تداول كم تری برخوردار هستند . رقص های بومی لری گاهی با وزن و سرعت آهسته و گاهی با تندی بيشتر اجرا و در همه حال به صورت گروهی اجرا می شود .
غذاهای محلی و سنتی از مهم ترین جاذبه های اجتماعی به شمار می روند . تقريباً همه انواع خوراک ها در اين استان تهيه و طبخ می شود ولی متداول ترین آنها عبارتند از : عدس پلو با گوشت ، باقلاپلو ، كباب چنجه ، کباب بختیاری ، شوله ، کباب بروجردی ، آش پخازه ، آش شوربا ، كپه‏‏ ، کال جوش یا كله جوش ، جگروز ، اناردونگ ، نوژی آو و انواع کوفته .

پوشاك زنان لر :

پوشاك زنان لر بنا به موقعيت اجتماعي ، اقتصادي و از طرفي شرايط سني از ويژگي هاي مشخصي برخوردار است . پوشاك زنان جوان لر با پارچه هاي الوان در رنگها و طرح هاي شاد با سربندهاي زيبا و رنگي مي باشد . زنان مسن تر پارچه هائي به رنگ تيره و طرح اي ساده و سربندي سياه و سفيد را ترجيح مي دهند . روسريهاي زنان لر كه در زبان محلي به آن " گل وني " مي گويند . زيبائي خاصي به سر زنان لر مي دهد . اين روسريها كه معمولاً ابريشمي مي باشند و در طرح ها و رنگهاي مختلف به كار مي روند . با گره زيبائي به دور سر پيچيده مي شود گوشه هاي آن هم به صورت آويزان بر پشت سر قرار مي گيرد . پيراهن زنان لر داراي برشي ساده ، بلند و گشاد است با طرح هاي گلدار و رنگهاي الوان . شلوار پوشاك زنان لر از لحاظ تركيب و جنس پارچه دو قسمتي و دو رنگي است . معمولاً از دمپا تا حدود بالاي زانو، پارچه ساده با نقشبندي و نواردوزي شده است و قسمت بالاتر به رنگ ديگر و گلدار مي باشد . قسمت هاي ديگري بر روي پيراهن زنان قرار مي گيرد از جمله " كلنجه " كت مخملي كه در جلوي بدن بسته نمي شود ، بقيه و لبه هاي دم آستين و دور شكاف آن يراقدوزي و نواردوزي شده است . " سرداري " كه پوششي است بلند تا به پشت پا ، جلوي آن بدون دگمه است با آستيني تا آرنج كه اغلب از مخمل با الوان مشكي ، سبز و قرمز تهيه مي شود . دوره هاي آستين و دامن آن به پهناي دو تا سه انگشت يراقدوزي و نواردوزي شده است . " كت " كه نيم تنه را مي پوشاند ، نواردوزي ندارد و با دكمه در جلو بسته مي شود . " جليقه " كه هميشه باز است و دكمه ندارد و در قسمت جلوي آن يراقدوزي ، سكه دوزي شده است .

پوشاك مردان لر :

مردان لر داراي پوشش ساده اي مي باشند . جنبه هاي تزئين آن كمتر مي باشد . شلوار آنان به طرح و هيبت شلوارهاي كردي است . پيراهن آنان با برش ساده و اغلب به رنگ سفيد و گاه رنگين مي باشد . قسمت ديگر آن ( ستره ) است كه در طرح هاي گلدار و شاد براي مراسم شادي و جشن و طرح هاي ساده با رنگهاي كم مايه در انجام مراسم تشريفاتي و عزا بكار مي آيد . كلاه نمدي ، شال و گيوه نيز از خصوصيات ويژه لباس مردان لري مي باشد .

پوشاک عشایر :

تماشای شیوه زندگی عشایر کوچ نشین یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری اجتماعی استان لرستان را تشکیل می دهد . عشایر استان لرستان دارای مسکن خاص خود ، صنایع دستی و لباس های رنگارنگ و دیدنی خود هستند و به همین لحاظ برای بازدیدکنندگان جذاب هستند . به طور کلی عشاير ایران که معيشت و آداب و رسوم خاص خود را دارند در ايران يكی از جذاب ترين شيوه های زندگی اجتماعی به شمار می آيند . استان لرستان به سبب شرایط آب و هوایی و کوهستانی بودن خود ، محل ییلاق و قشلاق ایل ها و عشایر استان های اطراف است . عشاير و طايفه هاي لرستان در يك تقسيم بندي به دو بخش لر و لك تقسيم مي شوند كه از نظر لهجه ، سنن ، آداب و رسوم و برخي مسايل مذهبي با يك ديگر تفاوت دارند .
دال پلون - کلاو رونگی - کرون - زرمشتکی - جوزو - کوشک - چال پشکلی - قووه - کمربن بازی - لینگرو - زورو - اله چو - چو زر - هیلو - گلو ماه - گرزو
زبان مردم لرستان به دو زبان لري و لكي صحبت مي كنند كه اولي زبان اكثر شعبات قوم لر مي باشد و دومي در بين برخي از طوايف لرستان بخصوص مناطق شمالي لرستان (مناطق الشتر ، كوهدشت و نور آباد ) رايج است . بر اساس مطالعات زبان شناسي ، زبانهاي لري و لكي جزو زبانهاي هندو - اروپايي به شمار مي آيند . زبانهاي ايراني شامل زبانهاي ايراني شرقي و زبانهاي ايراني غربي مي باشد . لكي و لري جزو زبانهاي ايراني غربي محسوب مي شوند . بسياري از واژه هاي لري اغلب ريشه هاي باستاني دارند و به احتمال تعداد زيادي از اين واژه ها مربوط به زبانهاي كاسي و عيلامي مي باشد . گفته مي شود زبان پارسي در زمان امپراتوريهاي هخامنشي ، اشكاني و ساساني در لرستان گسترش يافته است . در بين زبانهاي جنوب غربي ايران ، زبان (گويش) لري بزرگترين رابطه را با زبان فارسي دارد كه هر دوي آنها دنباله پارسي ميانه ، زبان پارتيان قرن هشتم بعد از ميلاد هستند . همانگونه كه مي دانيم پارسي ميانه ، زبان پارتيان و ساسانيان بود كه به تدريج تغيير شكل داده و به صورت زبان فارسي نزديك است كه بعضي معتقدند اين زبان در گذشته نه چندان دور از فارسي منشعب شده است .

مشاهیر :


دكتر سيد جعفر شهيدي :

سيد جعفر شهيدي فرزند سيد محمد سجادي در سال 1306 هجري شمسي در شهر بروجرد به دنيا آمد . سيد جعفر شهيدي از دانشمندان و مفاخر بزرگ ادبي ايران بشمار مي رود . دوران تحصيل ابتدائي و اندكي از متوسطه را در بروجرد و سپس ادامه آن را در تهران بسامان رسانيد . استاد شهيدي قبلا بنام سجادي معروف بود كه بعدها تغيير شهرت داده و با نام شهيدي در مراكز علمي و دانشگاهي شهرت پيدا كرد . دكتر شهيدي چند سالي را در عوالم طلبگي در قم سپري و محضر آيت الله بروجردي و بسياري از مراجع و بزرگان ديني را درك كرده بود . برخورد با شادروان دكتر محمد معين باب آشنائي و معرفي وي را به حضور استاد علامه ، مرحوم دهخدا فراهم نمود و بعد از تشكيل سازمان لغت نامه دهخدا ، معاونت سازمان رابعهده گرفت. اخذ درجه دكتري با امتياز والا و استادي دانشكده ادبيات در فاصله سالهاي 1340 به بعد جزء مرحله دوم زندگاني استاد شهيدي است . بعد از مرگ مرحوم دكتر محمد معين ، استاد شهيدي مسئوليت اداره سازمان لغت نامه دهخدا را به عهده گرفت . او در زمينه هاي ادب عرب و فارسي استادي بنام است و درك محضر و مجالست با اساتيدي نظير بديع الزمان فروزانفر ، دهخدا ، جلال همائي و دكتر محمد معين اعتبار علمي و معنوي او را دو چندان كرده است . تأليفات و مقالات علمي و ادبي اين استاد بزرگ فراوان است كه از جمله آنان ميشود به اين آثار اشاره كرد : زندگينامه ابوذر غفاري ، انقلاب بزرگ ، زندگي حضرت سجاد (ع) ، زندگاني حضرت فاطمه (س) ، زينب (س) شيرزن كربلا ، محدوديت در اسلام ، جنايتكاران چه مي انديشند ، تصحيح و حاشيه بر كتاب دره نادره ، ميرزا محمد خان استر آبادي كه از نثر هاي مصنوع متكلف است و تعليقات دكتر شهيدي بر آن و بررسي دقائق و مشكلات تنها با خامه قدرتمند ايشان توانسته است مقبوليت عامه پيدا كرد . آخرين و بارزترين كار دكتر شهيدي ترجمه بسيار اديبانه و آگاهانه ای از كتاب نهج البلاغه علي (ع) مي باشد . اين ترجمه در سال 1369 بعنوان كتاب سال شناخته شد . استاد شهيدي در حال حاضر در مقطع دكتري ادبيات فارسي چند ساعتي را به افاضه علمي مشغول است و بقيه اوقات را در سازمان لغت نامه دهخدا به نظارت و مديريت سپري مي كند

صنایع دستی :


صنایع دستی رایج لرستان :

به سه نوع عشايري ، روستايي و شهري قابل تقسیم است .

صنايع دستي عشاير :

سياه چادر ، چيت ، قالي و گليم

صنايع دستي روستايي :

قالي ، گليم ، رنگرزي و جاجيم بافي

صنايع دستي شهري :

خراطي ، ورشوسازي ، قالي بافي و گليم بافي

صنایع دستی بومی لرستان :

فرش بافی ، ورشو سازی ، گلیم بافی ، قلمزنی روی ورشو ، جاجیم بافی ، خراطی چوب ، نمد مالی ، ساخت و قلم زنی مصنوعات ورشویی ، سیاه چادر بافی ، گیوه دوزی و گیوه بافی


سوغات :


ورشو :

گستردگی این هنر به حدی بوده است که نام شهر بروجرد و ورشو با هم آمیخته شده اند . این فلز به صورت ورق از کشور آلمان و لهستان به ایران وارد می شده است و با داشتن جلا و مقاومت طولانی در مقابل پوسیدگی ، آنرا « ژرمن سیلور » نیز اطلاق می کردند . هنرمندان دیار بروجرد ، با استفاده از فن چکش کاری و خم کاری و استفاده از دستگاههای ساده و همچنین نیروی بازوی خود ، به خلق آثار فلزی بسیار زییایی از ورقهای ورشوئی می پرداختند .

گیوه دوزی :

گیوه از دوقسمت اصلی « زیره » و« رویه» تهیه می شود . ساخت زیره به وسیله دو لایه چرم که یکی از آنها توسط اشخاصی به نام (آجیه کو ) با نخهای نسبتاً ضخیمی آج انجام می شود . پس از آج با استفاده از لایه های مقوا و چرم زیر آجیه شده دوره دوزی و آماده اجرا و مراحل بعدی کار که شامل بافت دور گیوه و نیز رویه آن می باشد با استفاده از نخ های نازکتر و ظریفتری با سوزنهای کوچک و ریز بافته می شود .

هوراسبان :

هوراسبان وسیله خورجین مانندی است که به وسیله زنان بافته می شود کلیه مراحل و مکانیزم بافت آن مانند گلیم است ، با این تفاوت که ابعاد آن با گلیم فرق می کند . هور اسبان برای نگهداری و حمل اشیاء قیمتی نظیر پول و ... و اشیای قیمتی زنانه بکار می رود . هور اسبان را هنگام کوچ بر روی اسب قرار می دهند و آنرا با نخ های رنگی و تقریباً به شکل قالی می بافند . این وسیله قبلاً به عنوان جهیزیه به دختران عشایر داده می شود .

جل :

از دیگر دست بافت های زنان عشایر لر که در میان همه کوچ نشینان دیده می شود جل است . جل برای پوشش چهار پایان ( اسب - قاطر - الاغ ) و به منظور جلوگیری از خراش پوست حیوان به هنگام حمل بار و حفظ آن در مقابل سرما مورد قرار می گیرد . جل نیز به وسیله دار افقی (تمدار) بافته می شود . مدت زمان لازم برای بافت آن در صورتی که توسط دو زن بافنده انجام می شود دو روز کافی است .

خدمات گردشگری :


نام آدرس تلفن
هتل استقلال خرم آباد - بلوار دکتر شریعتی - میدان دانشجو 2203099 - 92217405 -0661
هتل شقایق خرم آباد - خیابان دکتر شریعتی - میدان امام حسین 4201066 - 4203390 -0661
هتل مهمانسرای شهرداری خرم آباد - بلوار دکتر شریعتی 066-14222269
هتل کارون خرم آباد - خیابان شریعتی 2205408- 0661-2208836
هتل مهمانسرای سراب کیو خرم آباد - سراب کیو - میدان 22 بهمن 3225672 -0661
هتل مهمانسرای شهرداری ازنا - خیابان ارشاد 4222269 - 4220388- 0666
هتل مهمانسرای الیگودرز الیگودرز - خیابان ارشاد 2223599 - 2228222- 0664
هتل زاگرس بروجرد - خيابان تختي - تپه چغا 93504901- 0662
هتل استقلال بروجرد بروجرد - خیابان بهار 264017 - 2623858- 0662
نام آدرس
رستوران سرچشمه خیابان سرچشمه
رستوران شمشاد چهار راه بانک
رستوران امیران خیابان انقلاب
رستوران یلدا چهار راه بانک
رستوران زعفران طلایی جنب پارک صخره ای
رستوران گپ خیابان مطهری
طرح پس زمینه
اندازه اسکین
اندازه فونت