شهرستان رشت

شهرستان رشت شهر رشت در دوره پيش از اسلام و دست كم در دوره ساسانيان وجود داشته است .در زماني كه حكومت ساساني رو به فروپاشي مي رفت

شهرستان آستانه اشرفيه

آستانه اشرفيه يكي از مراكز مهم مذهبي و زيارتي گيلان است. وجود مقبره حضرت سيد جلال الدين در اين شهر، اهميت آن را دو چندان كرده است. اين شهر در گذشته كوچان ناميده مي شد.

شهرستان بندر انزلي

قديمي ترين زماني كه در متون تاريخي از انزلي ياد شده، سال 863 هجري قمري است كه در آن زمان يك دهكده كوچك بوده است.

شهرستان تالش

شهرستان تالش تالش و تاليش را به عربي طبلستان مي گويند. هشتپر مركز اين شهرستان وسيع است كه در گذشته سفارود و پس از آن، كرگان رود نام داشت.

شهرستان رودسر

شهرستان رود سر در زمان هاي قديم به بخشي از رانكوه در شرقي ترين ناحيه گيلان تعلق داشت. اين منطقه از شمال به درياي خزر، از جنوب به رودبار (عمارلو) و از غرب به ديلمان و لاهيجان محدود مي شد.

شهرستان رودبار

با آنكه پيشينة تمدن رودبار و نواحي پيرامون آن، به دو هزار سال پيش از ميلاد مسيح مي رسد، در متون تاريخي كمتر به نام اين شهر اشاره شده است.

شهرستان فومن

فومن در دوران اسلامي به عنوان مركز بخش بيه پس ( بخش غربي گيلان ) شناخته مي شد. فرمانراوايان اين منطقه را عمدتاً از خانواده آل اسحاق مي دانند

شهرستان لاهيجان

بناي شهر لاهيجان به لاهيج ابن سام ابن نوح نسبت داده مي شود. اين شهر، در گذشته دارالاماره يا دارالامان و سپس لاهيجان المبارك خوانده مي شد.

شهر لنگرود

نام لنگرود براي نخستين بار در سال 512 ه . ق در متون تاريخي ذكر شده است . اين سال مصادف با مرگ سلطان محمد پسر ملك شاه آلب ارسلان است.

شهرستان آستارا

آستارا، شهری کوچک در ساحل غربی دریای خزر و در شمالی‌ترین نقطه استان گیلان و آخرین نقطه مرزی ایران و جمهوری آذربایجان است.

شهرستان شفت

شفت از نواحي بسيار قديمي با پيشينة تمدني كهن در گيلان به شمار مي آيد كه در متون مختلف تاريخي، بارها از آن نام برده شده است. مركز شفت،‌ گوراب شفت خوانده مي‌شد كه در نزديكي روستاي نصيرمحله امروزي قرار داشت و آثاري از آن بجاي مانده است. از مراكز ديدني اين شهرستان به قلعه رودخان شفت مي‌توان اشاره كرد.

قبل از مهاجرت اقوام آريايي به ايران، صفحات شمالي ايران يعني نواحي جنوب درياي مازندران، مسکن اقوامي مانند کادوسيان، آماردها، کاسپيان و تپوري ها و ... بود. استرابن که در40ق. م تا40 ميلادي مي زيست اقوام گلامي، کادوس، ماردي و بعضي قبايل گرگاني را ساکنان نواحي شمال کوه پراخواتراس (البرز) دانسته است. در گذر زمان اعراب کادوسيان را طيلسان خواندند. بعدها اين نام نيز تغيير يافت و امروزه آنها را تالش يا تالشان مي نامند.
در اوستا بارها از ناحيه گيلان به عنوان "ورن" يا ورن چهارگوش" نام برده شده است. در فرگرد اول، ونديداد گيلان را محل تولد فريدون دانسته و آمده است: "چهار دهمين کشوري که من (اهورا) بيافريدم ورن چهارم گوشه باشد در آنجايي که فريدون کشنده اژي دهاک تولد يافت".
تاريخ گيلان با تكيه بر پاره اي اشاره ها و كاوش هاي باستان شناختي به دورة پيش از آخرين يخبندان (بين 50 تا 150 هزار سال پيش) مي‌رسد. با مهاجرت آريايي ها و ديگر اقوام به اين سرزمين، از آميزش مهاجران و ساكنان بومي منطقه، قوم هاي جديدي پديد آمـدند كه در اين ميان دو قوم گيل و ديلم اكثريت داشتند. از همان آغاز، فرمانروايان اين قوم ازآزادي كامل برخوردار بوده اند و هيچ گاه در برابر بيگانگان و يا در مقابل حكمان ديگر، تسليم نشده اند و حتي به اطاعت دولت ماد در نيامده‌اند.
در قـرن ششم پيـش از ميلاد،‌ گيلانيان با كوروش هخامنشي متحد شدند و دولت ماد را سرنگون كردند. در زمان ساسانيان، گيلان استقلال خود را از دسـت داد و اردشير بابكان به ياري ارتشي مركب از 300 هزار مرد جنگي و نزديك به 10 هزار سواره گيلان را تسخير كرد.
پس از پيروزي عرب هاي مسلمان بر ايرانيان،‌ گيلان به مأمن علويان تبديل شد. در حدود سال 290 هجري قمري، مردم گيلان و ديلم كم كم به مذهب علويان روي آوردند و در گسترش آن نيز كوشش بسيار كردند. سلسلة ديلميان در دوران فرمانروايي خود به بغداد لشگر كشيدند و خليفة عباسي را شكست دادند. مغولان در زمان اولجايتو موفق شدند براي مدت كوتاهي اين سرزمين را تصرف كنند. گيلانيان در به قدرت رسيدن صفويان نقش مهمي را ايفا كردند. در زمان سلطنت شاه عباس اول ،‌ گيلان استقلال خود را از دست داد. در سال 1071 هجري قمري، قواي روسيه به دستور پتر كبير به گيلان حمله برد و رشت را تا سال 1145 هجري قمري در اشغال خود نگه داشت. گيلك ها در پيروزي انقلاب مشروطيت نيز سهمي عمده داشتند. آنها در سال 1287 هجري قمري تهران را فتح كردند. نقش مردم گيلان در نهضت ميرزا كوچك خان جنگلي نيز از نمونه هاي درخشان تاريخ اين سرزمين است.

مسجد اكبریه

در محله « گابنه » در شهر لاهیجان واقع شده وتاریخ ساخت آن مربوط به زمان حكومت فتحعلی شاه قاجار است. ساخت این مسجد به دلیل سعایت بدخواهان حاكم وقت لاهیجان به دربار شاهی و كاخ نامیدن این مسجد، نیمه كاره رها شد.

مسجد صفی

این مسجد كه به نام های دیگری چون "مسجد سفید" یا "مسجد شهیدیه" نیز نامیده شده، محلی است كه شاه اسماعیل به هنگام فرار به گیلان در زمان كودكی مدتی، در جوار آن اقامت داشت.

مسجد گلشن

این مسجد در محله ی راه پشته، در غرب رودخانه لنگرود قرار دارد و در دوران قاجاریه ساخته شده است. ازاره ی دیوارهای شبستان، كاشی آبی رنگ منقوش به نقوش گیاهی و هندسی است.

مسجد انزلی محله

این مسجد در شمال غربی پل خشتی، نزدیك رودخانه لنگرود قرار دارد و در زمان قاجار شكل گرفته است. سیاحان متعددی در زمان قاجار از این مسجد نام برده اند.

اسپی مزگت ( مسجد سفید)

مسجد سفید كه در گویش تالشی به اسپی مزگت مشهور است، در كنار رودخانه « دینا چال » در میان جنگل های انبوه و در بین راه مواصلاتی انزلی به هشتپر ( تالش ) جای گرفته است. بعضی آن را « آق مسجد» و نیز « مسجدعبداللهی» می نامند.

مسجد جامع جورشر

این مسجد در جورشر لشت نشا واقع شده و بنیان آن « محمدخان » و « میر اسماعیل » در دوره قاجار بوده اند. بر اساس كتیبه موجود، بنا در سال 1318 هـ . ق مرمت شده است.

مسجد جامع لاهیجان

این مسجد در ضلع غربی میدان سردار جنگل ( چهار پادشاه) واقع شده و در دوره ی كیاییان بنا گردیده است.

بقعه زنجیر آستانه ( سید علی غزنوی )

این بقعه در روستای « تجن گوكه » لاهیجان واقع و به دوره كیاییان تعلق دارد. بنا پلانی مربع به اضلاع 5/14 متر دارد. اتاق حرم دارای گنبد و گوشواره هایی در اطراف بوده است.

بقعه آقا سید حسین و بناهای همجوار مسجد ، مقبره منجم باشی

این بقعه در شمال بازار لنگرود قرار دارد و متعلق به یكی از حكام كیایی است. زمان ساخت بقعه مربوط به دوره كیانیان است.

بقعه میرشهید ( امیر شهید )

بقعه میر شهید در شمال شرقی شهرستان لاهیجان واقع، و در دوره قاجاریه ساخته شده است. پلان مربع شكل بقعه مركب از اتاقی در وسط و ایوان های جانبی با ستون های چوبی در حاشیه آن است.

بقعه ملاط

این بقعه در روستای « ملاط» در جنوب شرقی لنگرود قرار دارد و مدفن 12 تن از سادات كیایی است. سید رضی كیا هنگام احداث این محل، بناهای متعدد و بازار بزرگی پدید آورد.

بقعه شیخ زاهد گیلانی

این بقعه در قریه "شیخانور" یا "شیخانه بر" در سه كیلومتری شرق لاهیجان، در دامنه كوه و در میان مزارع سرسبز چای واقع شده است و مدفن شیخ زاهد "تاج الدین ابراهیم گیلانی" از معاریف و دراویش بزرگ و اساتید شیخ صفی الدین اردبیلی است.

بقعه سید ابوجعفر ثایری حسنی

این بقعه در جنوب چابكسر ، در روستای میانده قرار دارد و مدفن سید ابو جعفر ملقب به ثایر بالله برادرزاده ناصرالكبیر (الاطروش ) است. سید ابوجعفر آخرین شخصیت علوی بود كه در گیلان قیام كرد.

بقعه سید جمال الدین اشرف

این بقعه در آستانه اشرفیه قرار دارد واز بناها و بقاع قدیمی است كه به علت سیلاب ها و ویرانی های متعدد چندین بار از نو ساخته شده است. سید جلال الدین اشرف از سادات علوی قرون اولیه اسلامی است كه در گیلان ساكن بود.

بقعه شاه میل لرزان

این بقعه در دهكده شاه میل لرزان خطبه سرا واقع و مدفن "امام سلطان محمود شاه دینوری" از اولاد امام زین العابدین (ع) است.

بقعه شیخ تاج الدین محمد خیوی

بقعه مدفن "شیخ تاج الدین محمد خیوی" از اهالی مشكین شهر یا خیوه سابق است كه در لمیر محله ی شهرستان آستارا قرار دارد.

بقعه میر شمس الدین

این بقعه در قسمت شمال غربی میدان شهدا، در محله اردو بازار لاهیجان واقع شده و از بناهای دوره كیاییان است.

بقعه آقا سید محمد

این بقعه در روستای « پینچا» از توابع آستانه اشرفیه قرار دارد و در دوره كیاییان و صفویه ساخته شده است.

کاخ اختصاصی قلعۀ رودخان شفت

این قلعۀ مهم تاریخی مدت ها تخت گاه و مرکز فرمان روایان گیلان بوده است و در ناحیه کوهستانی بخش علیای رود رودخان و در 16 کیلومتری جنوب شرقی فومن قرار دارد. قلعۀ رودخان، دژی محکم و بزرگ است که بیش از پنج هکتار وسعت دارد.

قلعۀ بُندبُن قاسم آباد

در روستای بُندبُن قاسم آباد برجی قدیمی به ارتفاع 12 متر سربرآورده که راهروهای زیرزمینی دارد و نقشی دفاعی داشته است.

قلعۀ لیسار

این قلعه در 18 کیلومتری مرکز شهرستان تالش، در منطقۀ "هره دشت" نزدیک "نوندان" واقع شده است و به صورت دژی بسیار مستحکم با نقش حفاظتی، بر روی تپه ای که حدود 150 متر از زمین های اطراف خود بلندتر است، قرار دارد.

خانۀ منجم باشی

خانوادۀ منجم باشی گیلان، هم زمان با روی کار آمدن آغامحمد خان قاجار صاحبِ نام و عنوان شدند و نخستین عضو این خاندان که منجم باشی لقب گرفت.

خانۀ دریابیگی

یکی از خانه های قدیمی لنگرود، خانۀ دریابیگی از خانواده های سرشناس گیلان است.

خانۀ محمد صادقی

از بناهای مسکونی دورۀ قاجاری است که در بافت قدیمی شهر لاهیجان قرار دارد. ساختمان آن دارای یک تالار و یک شاه نشین با تاق گنبدی و سقف مقرنس کاری شده و اُرُسی های مشبک است.

خانۀ حاج سید هاشم بحرانی

از آثار دورۀ قاجاری می باشد و در شهر رشت واقع شده.

خانه ابریشمی

اين بنا در ضلع جنوب شرقی ميدان صيقلان و در انتهای کوچه شاعری وقاع شده است . بافت پيرامونی اين خانه از جلوه ای نسبتا سنتی و تاريخی برخوردار است . اين بنا يکی از ارزشمندترين ساختمان های متعلق به عصر قاجاريه است.

خانه قدیری

اين بنا با ديوار باربر و کف بندی چوبی به صورت دو طبقه در سبزه ميدان واقع شده دارای معماری زيبايی است

کاخ اختصاصی

این کاخ در محوطۀ یک پارک و جنب ساختمان فرمانداری شهرستان رودسر واقع شده.

کاخ میان پشته

این کاخ در میان باغی دل انگیز و بزرگ به مساحت تقریبی 17 هکتار در غازیان بندر انزلی ساخته شده و از یک سو مشرف به دریا است و هم اکنون در اختیار نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران است.

کاخ قشلاقی ضرغام السلطنه

این کاخ در داخل شهر هشتپر واقع شده و معماری آن تلفیقی از سبک های غربی و سنتی است. قدمت تاریخی این ساختمان به دورۀ قاجاریه می رسد و به عنوان یک بنای مهم و شاخص، در نام گذاری شهر تالش نیز مؤثر بوده است.

کاخ های ییلاقی ضرغام السلطنه

این آثار در روستای "مریان" و "آق اولر" که از زیباترین مناطق گردشگری کشور به شمار می روند واقع شده اند.

عمارت معتمدی

این ساختمان که در بلوار بندر انزلی واقع شده و هم اکنون پاسگاه نیروی انتظامی است، در سال 1234 هجری قمری (1198 خورشیدی) به دستور "معتمدالدوله میرزاعبدالوهاب" در دو طبقه ساخته شده است.

عمارت گمرک

از دیگر بناهای تاریخی گیلان، عمارت گمرک بندر انزلی و محل استقرار نیروی دریایی است که هر دو به دورۀ پهلوی مربوط است. این بنا در گذشته مورد استفادۀ دستۀ موزیک ارتش بود و لذا به "ساختمان موزیک" شهرت یافته است.

عمارت شهرداری

عمارت شهرداری انزلی که نمونه ای از معماری دورۀ پهلوی در گیلان است، در قسمت بالای پارک بلوار واقع شده و مشابه دیگر بناهای دورۀ پهلوی است که برای فرمانداری ها و شهرداری ها ساخته شده اند.

عمارت كلاه فرنگی

این عمارت كه در میان پارك شهر رشت ( باغ محتشم ) جای گرفته ، از بناهای زیبای شهر رشت به شمار می آید.

عمارت صدری ( كاخ سرداری )

این عمارت توسط میرزا حسین خان صدراعظم ، در زمان اولین مسافرت ناصرالدین شاه به اروپا در انزلی ساخته شد.

حمام گلشن

این بنا که در مرکز محلۀ میدان و در مجموعۀ بافت قدیم شهر لاهیجان قرار دارد، به دورۀ قاجار و روزگار سلطنت فتحعلی شاه مربوط است و به دستور حاج علی اکبر خان، حاکم وقت، ساخته شده است.

• حمام های حاج آقابزرگ، پیرسرا، حاجی در محلات ساغریسازان و گلستان رشت مربوط به دورۀ قاجاریه.
• حمام دیلمان در لاهیجان مربوط به دورۀ قاجاریه.
• حمام های قدیمی کیاکلایه و حاج میرزا احمدی در لنگرود مربوط به دورۀ قاجاریه.
• حمام های قدیمی گلشن و طاهر گوراب در فومن مربوط به دورۀ قاجاریه و اوایل دورۀ پهلوی و حمام قاجاری آق اولر در تالش.

پل آجری پونل :

این پل در چهار كیلومتری جاده رضوان شهر به تالش قرار دارد و در دوره صفویه بنا و در دوره قاجاریه بازسازی شده است.

پل خشتی تجن گوكه :

این پل در دهكده تجن گوكه از توابع لاهیجان قرار دارد و دارای دو چشمه با طاق جناقی است. در پایه های میانی و جانبی پل اتاقك های كوچكی برای بیتوته ی كاروانیان احداث شده بود.

خشت پل تیمجان :

خشت پل تیمجان در روستای تیمجان در غرب رودسر قرار دارد و از پل های دوره صفوی و قاجار است. این پل بر روی رودخانه ی كهنه گوراب كه قبلاً محل عبور راه شاه عباسی بود، احداث شده است.

پل غازیان :

پل غازیان یكی از پل های معروف دوره معاصر است كه غازیان را به بندر انزلی متصل می كند. این پل از سال 1314 تا 1318 توسط مهندسین خارجی كه بیشتر سوئدی و از شركت سنتاب (آلمان ) و شركت موتلا ( سوئد) بودند، ساخته شده است.

پل گازروبار :

این پل در جاده ی رشت به صومعه سرا بر سر رودخانه گازروبار ساخته شده و شالوده ی آن به دوره صفوی و قاجار باز می گردد.

پل خشتی لاهیجان :

پل خشتی لاهیجان در شمال غربی لاهیجان در محله پرده سر قرار دارد و متعلق به دوره كیاییان است. در ساخت مجدد این پل در زمان قاجاریه، حاجی جعفرخان بنا را تعمیر كلی كرد.

پل خشتی لنگرود :

بر اساس اطلاعات كتاب "تاریخ خانی" تا سال 912 هـ . ق در شهرلنگرود فقط پلی چوبی موجود بود. از این رو ساخت این پل را می توان به زمان حكام كیایی گیلان منسوب دانست.

پل خشتی لوشان :

این پل در شهرستان لوشان ، جنوبی ترین شهر استان گیلان و در مسیر رشت – قزوین در فاصله 93 كیلومتری مركز استان، واقع است. پل خشتی لوشان روی رودخانه شاهرود ( یكی از شاخه های سفید رود) ساخته شده است.

پل خشتی نال كیاشهر :

این پل در راه قدیمی لاهیجان به لنگرود، بین روستاهای لیالستان و نال كیا شهر قرار دارد و به نام سازنده ی آن "حاج یحیی پردسر" نیز نامیده می شود.

پل خشتی نیاكو :

پل خشتی نیاكو نزدیك روستای نیاكو از توابع لاهیجان قرار دارد. طول پل 50 متر و عرض آن 80/5 متر است.

تی تی کاروان سرا

در کنارۀ راست رودخانۀ نسیم رود در مسیر راه لاهیجان به دیلمان، یک کاروان سرای قدیمی که از سنگ های رودخانه و آجر و گچ ساخته شده است، به چشم می خورد که به دورۀ صفوی تعلق دارد. بانی کاروان سرا، "تی تی خانم" عمۀ یکی از شاهان صفوی است.

کاروان سرای لات

این کاروان سرا که نزد اهالی محل به کاروان سرای شاه عباسی نیز شهرت دارد، در 35 کیلومتری جنوب رشت و در چهار کیلومتری امام زاده هاشم بر سر جادۀ رشت – قزوین واقع شده است.

موزه نیروی دریایی

موزه نیروی دریایی در بندر انزلی ( كاخ رضاشاه ) در میان باغی وسیع با چشم اندازی زیبا رو به دریا، عمارتی است متأثر از معماری گذشته اروپا كه در تقابل با معماری گیلان شكل گرفته است.

موزه تاریخ چای ایران

لاهیجان یكی از قدیمی ترین و زیباترین شهرهای استان گیلان است كه قرن ها مقر حكومت سادات كیایی بود. این شهر به شهر چای اشتهار دارد ؛ زیرا چای كاری در ایران برای نخستین بار به همت حاج محمد میرزا كاشف السلطنه چای كار در سال 1319 هـ . ق در لاهیجان آغاز شد و به سرعت در این شهر و دیگر مناطق سواحل جنوبی دریای مازندران توسعه یافت.

موزه رشت

بناي موزه رشت با قدمتي حدود100سال در زميني به وسعت 700متر مربع وزير بناي به وسعت 560متر مربع قرار دارد. اين بنا متعلق به ميرزا كوچك خان كسمايي يكي از ياران ميرزا كوچك خان می باشد.

موزه تاريخ طبيعي

بناي اين موزه در سال1357در زيرزميني به مساحت 300مترمربع در دو طبقه جمعا به مساحت440 مترمربع در ساختمان اداره كل حفاظت محيط زيست تاسيس گرديد،راه اندازي و تجهيز اين موزه ازسال1383 برعهده شركت فني، هنري نگارستان بوده است.

موزه حيات وحش

اين موزه تخصصي با مجوز رسمي از سازمان محيط زيست استان گيلان در سال 1384توسط آقاي فرهاد شرفي در داخل بافت شهرك تاريخي ماسوله راه اندازي شد.

موزه مردم شناسي

در مدخل ورودي شهرك تاريخي مالوسه به همت آقاي فرهاد شرفي به عنوان موسس و پشتيباني شهرداري مالوسه و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري گيلان مجموعه اي از اشياي مربوط مربوط به فرهنگ مردم ماسوله در ساختمانی به وسعت 70 متر مربع ، در سه اتاق به نمایش درآمده است.

موزه آبزیان دانشکده عالی علمی کاربردی میرزا کوچک خان

برای آموزش علوم و صنایع شیلاتی به دانشجویان رشته شیلات در مقطع کاردانی و کارشناسی، توسط متخصصان و استادان، در این مجتمع موزه ای در فضایی به وسعت 90 متر راه اندازی شده است.

موزه میراث روستایی گیلان

موزه میراث روستایی گیلان اولین اکو موزه ای است که در رابطه با معرفی تاریخچه و نوع فرهنگ و زندگی مردم در فضای باز ایجاد شده است . در این موزه معیشت، کار، مسکن، صنایع دستی و انواع فضاهایی که در یک حوزه خانوادگی وجود دارد بازسازی و به نمایش در آمده است.

دریای خزر

با وسعتی در حدود 438.000 کیلومتر مربع، بزرگ ترین دریاچۀ جهان است. این دریا در میان ایران و کشورهای روسیه، ترکمنستان، قزاقستان و آذربایجان گسترده است. کناره های جنوبی آن، از خلیج مختوم قلی تا آستارا، به خط ساحلی ایران مربوط است. دریای خزر بیش از 6380 کیلومتر ساحل دارد که در حدود 992 کیلومتر آن از آستارا تا مصب رود اترک متعلق به ایران است. چشم انداز شمالی کناره های آن را دریای نیلگون و تا حدودی آرام خزر تشکیل می دهد و چشم انداز جنوبی آن را (جز بخش غربی که بیشتر آن مرتفع و مردابی است)، جنگل های انبوه دامنه های البرز پوشانده است. در فرا سوی جنگل ها، قله های سربه فلک کشیده و پوشیده از برف خودنمایی می کنند که زیبایی خاصی به منطقه بخشیده اند.

آب های معدنی

چشمه ی آب گاز سنگرود

در روستای سنگرود از توابع دهستان عمارلو شهرستان رودبار قرار دارد.

چشمه كلشتر منجیل

این چشمه حدود یك كیلومتر پایین تر از سد سفیدرود در فاصله پانصدمتری جاده اصلی قزوین به رشت قرار دارد.

چشمه آب معدنی ماسوله

در ابتدای ورودی شهر تاریخی ماسوله در كنار پارك شهر قرار دارد.

چشمه چشماگل

در روستای طالم از توابع سنگر قرار دارد.

چشمه ماستخور

در روستای ماستخور نزدیك رودبار در جبهه غربی سد منجیل قرار دارد.

چشمه آب معدنی سجیران

در اشكور بالا، نزدیكی روستای سجیران واقع است.

چشمۀ آب معدنی زمزمه

این چشمه در شهرک ماسوله در کنار رود خلشتربا (ماسوله رودخان) قرار دارد. آب چشمه، مواد آهنی فراوان و طعمی تلخ دارد. رنگ آب در طول مسیر آن تا "ماسوله رودخان"، نارنجی است.

چشمۀ آب معدنی علی زاخوانی

این چشمه بالاتر از بازار ماسوله قرار دارد و آب آن، از طریق لوله ای با دبی (آبدهی) سه لیتر در ثانیه به خارج جریان می یابد. آب چشمه، دارای "بی کربنات" است و در درمان نارسایی گوارشی بسیار مؤثر است.

چشمۀ آب شورلاکان

در انتهای جادۀ رشت – لاکان، یک جادۀ خاکی دیده می شود که این نقطه را به شهر صنعتی متصل می کند. در میانۀ جاده، روستای "آقاداناپیر" قرار دارد که در شرق آن، جنگل انبوه و زیبا دامن گسترده است. چشمۀ آب شورلاکان، در دل این جنگل و در جنوب رشت قرار دارد.

چشمۀ چشماگل سه شنبه

این چشمه در روستای "طالم سه شنبه" از توابع بخش سنگر در 12 کیلومتری جادۀ رشت – قزوین واقع شده است.

چشمه های آب معدنی سنگرود

این دو چشمه در روستای سنگرود از توابع دهستان عمارلو (رودبار) واقع شده اند و به چشمه "آب گاز" و چشمه "آب کولور" معروف هستند.

چشمۀ آب معدنی سجیران

این چشمه در منطقۀ "اِشِِکوَر بالا" در بالادست روستاهای نیلوجیرکل و سجیران (در قسمت شمال شرقی) قرار دارد.

تالاب انزلی

از جمله زیباترین مناظر آبی گیلان است. این تالاب محل تخم ریزی آبزیان و پناهگاه و مأمن پرندگان بومی ومهاجر است. در داخل تالاب ، جزایر زیبایی وجود دارد ودوشهر زیبای انزلی وآب كناردرساحل آن قراردارند.

تالاب امیر کلایه (شیخ علی کل)

تالاب امیر کلایه که در گذشته آن را "شاله کل" هم می نامیدند، در بخش "شیرجو پشت" در شمال لاهیجان و در 28 کیلومتری شمال غربی لنگرود، در نزدیکی جادۀ بندر کیاشهر (حسن کیاده) به لنگرود قرار دارد.

تالاب استیل

" تالاب زيباي استيل" يکي از جاذبه‌هاي طبيعي شناخته شده و مهم شهر آستارا به شمار مي‌رود، اين تالاب در 7 کيلومتري شهر آستارا در حاشيه جاده لوندويل به آستارا قرار دارد.

جنگل های

گیلان از مناظر طبیعی زیبای گیلان است. جذابیت جنگل های گیلان در تنوع گونه های جنگلی آنهاست و همین امر آنها را از جنگل های سوزنی برگ متمایز می سازد. سطح زمین های جنگلی گیلان را در فواصل درختان ، فرشی از چمن می پوشاند. جنگل های گیلان با این بستر سبز، امكانات زیادتری را از نظر تغذیه ، حیات وحش و اوقات فراغت فراهم ساخته است. جنگل های سراوان - نزدیك رشت – جنگل های تالش، جنگل های لاهیجان و جنگل های دیلمان از جمله جنگل های زیبا و دیدنی گیلان است.

ییلاق های واقع در مسیر دره رودخانه پل رود

دره بسیار زیبای پل رود، پس از گذشت از روستای دیماین به نواحی ییلاقی این ناحیه می رسد. دره پل رود به دو شاخه تقسیم می شود و هر یك به ییلاق های واقع در مسیر خود می رسد.

ییلاق های دیلمان و اسپیلی

ییلاق های این ناحیه ، هم از نظر چشم انداز و هم از نظر آثار تاریخی و فرهنگی دارای اهمیت بسیار است. ییلاق های نواحی رودبار ؛ این ییلاق ها را می توان به دو قسمت تقسیم كرد: نخست ییلاق های واقع در شرق سفیدرود كه عمدتاً در عمارلو، توتكابن و پره سر قرار دارند.

ییلاق های تالش و آستارا

ماسوله جنوبی ترین ییلاق تالش است و پس از آن ییلاق های ماسال و شاندرمن قرار دارند. ییلاق « تالش دولاب »، ییلاق « مریان»، ییلاق « سوباتان » در این منطقه ، از این زمره اند. شهر آستارا، از طریق گردنه حیران به نواحی ییلاقی آستارا مربوط می شود.

نواحی ییلاقی جواهر دشت

در ارتفاعات شرق گیلان قرار دارد و ییلاق نواحی چابکسر و واجارگاه و رحیم آباد به شمر می روند.

رشته کوه های غربی

رشته کوه های غربی گیلان که بلندی های تالش، ماسوله و پشت کوه را در بر می گیرد و از درۀ رود آستارا تا تنگ منجیل گسترده است. این رشته کوه مانند سدی میان آذربایجان و دریای مازندران قرار گرفته است و مانع عبور بخار آب به ناحیۀ آذربایجان می شود. از قله های مهم این ناحیه، قلۀ "بکروداغ" یا "بغروداغ" و "ماسوله داغ" با بیش از 3000 متر ارتفاع است. "بغروداغ" و دریاچۀ نئور از یخچال های معروف این رشته کوه ها هستند.

رشته کوه های شرقی

این ناحیه شامل چندین چین خوردگیِ موازیِ نامتقارن با جهت غربی – شرقی است که از درۀ سفیدرود به سوی مشرق – تا کوه های استان مازندران – ادامه دارد و ناهمواری های ناحیه های دیلمان، لاهیجان، عمارلو و خزران را در برمی گیرد. شیب تند دامنه ها به سوی دریای مازندران و شیب کم آن، به سوی درۀ شاهرود است. از قله های مهم آن می توان به "درفک کوه" با ارتفاع 3500 متر و خشتچال با ارتفاع 3600 متر در شهرستان تالش اشاره کرد. از قله های مهم دیگر استان گیلان، یکی قلۀ شاه معلم با ارتفاع 3096 متر در شهرستان فومن، و دیگری سمام کوه با ارتفاع 2250 متر در شهرستان رودسر است.

ماسوله

در ضلع شرقی یكی از رشته كوههای تالش قرار دارد. این محل كه به سبب نوع معماری خانه هایش شهرتی جهانی یافته است، در شیب كوه واقع شده و نمای خانه های پله ای آن در دامنه سرسبز و سر برافراشته كوه ها و رودخانه ی خروشان "ماسوله رودخان" كه از خط القعر دره می گذرد، از دل انگیزترین و دیدنی ترین مناظر گیلان و ایران است.

کیاشهر

همواره مردابی زیبا در دامان نیزارها خفته است و پوشش گیاهی دل انگیز دارد. این منطقه، یکی از زیباترین فضاهای روستایی استان است.

هرزویل

عمر روستای استثنایی هرزویل، بر پایه مدارک معتبر از 1000 سال هم بیش تر است. ناصر خسرو، شاعر نام دار ایران به این روستا سفر کرده و از آن در سفرنامۀ خود نام برده است. در این روستا درخت سروی وجود دارد که بیش از 1000 سال عمر دارد. آرامگاه آقا سید محمود مرندی و امام زاده ابراهیم که مورد توجه مردم اند، در این روستا قرار دارند.

استان گيلان يکي از غني ترين گنجينه هاي فرهنگ موسيقي را داراست. دکتر اميراشرف آريانپور در کتاب گيلان مي نويسد: اين گنجينه غني فرهنگ موسيقي، برخلاف بسياري از مناطق ايران از وحدت سبک برخوردار نيست. به اين معنا که نقاط مختلف گيلان چه از نظر تنوع آوازها و چه از لحاظ خصوصيات ملودي و ريتم از سبک هاي متفاوتي برخوردارند و اين تفاوت سبک به خصوص بين موسيقي مردم تالش با موسيقي محلي مناطق ديلمان و اسپيلي و ساير نواحي گيلان به چشم مي خورد. به طور کلي مردم تالش سه نوع آهنگ دارند: قديم دستان، تالش دستان و تازه دستان. آهنگ هاي گيلان به ويژه در سياهکل و ديلمان از طبيعت الهام گرفته اند و غالباً به صورت بکر و دست نخورده باقي مانده اند. در سال 255هـ. ق احمد بن توکل، نديم خليفه عباسي معتمد علي الله، در کتابي تحت عنوان "الموسيقي العراقيه" که بخشي از آن درباره موسيقي ديلمان بود آورده است: "آوازخواني مردم خراسان با زنج است که داراي هفت سيم است و زخمه آن مانند زخمه چنگ است و آوازخواني مردم ري و طبرستان و ديلمان با تنبورهاست...". ابونصر فارابي نيز در کتاب "الموسيقي" (339 هـ. ق) از تنبور گيلاني نام برده است: "تنبور خراساني داراي دو سيم است و گونه اي ديگر تنبور جيلي (گيلاني) است. شيوه کوک تنبور گيلاني از شيوه کوک خراسانيان جداست".

پوشاک زنان گيلان

آثار باستاني به دست آمده در سراسر سرزمين گيلان، سوابق زندگي در اين منطقه را به بيش از چهار هزار سال مي رساند. اين آثار خود به عنوان بهترين رهنماي ما براي شناخت چگونگي زندگي پيشينيان ما در اين سرزمين عمل مي کنند. پوشاک مردم گيلان در گذشته هاي دور نيز از ميان اين اشياي به دست آمده قابل شناسايي است.
طرح چهره يک بانوي گيلک که بر روي يک جام پوسيده مفرغي به دست آمده است، نشان مي دهد که زنان گيلان روسري بزرگي بر سر مي گذاشتند و با پيشاني بندي که از روي پيشاني عبور مي کرد و در پشت سر گره مي خورد، روسري را روي سر نگاه مي داشتند.
اين جام مفرغي که از مارليک به دست آمده است، به بيش از سه هزار سال پيش باز مي گردد. همين تصوير نشان مي دهد که بقيه روسري روي دوش و سينه قرار مي گرفت و دنباله آن دوباره از زير چانه به طرف بالا کشيده و در کنار گوش به پيشاني بند متصل مي شد.

پوشاک مردان گيلان

ردپاي پوشاک مردم گيلان از گذشته هاي دور تا سال هاي معاصر به سختي ممکن است و تنها کلاه نمدي و چوموش را مي توان بر جاي مانده از آن دوران دانست.
بوميان گيلان زمين، کت پشمين خشن بافتي به نام "چوخا" يا "چوخه" دارند، شلوار آنها معمولي و پشمي است که ليفه اي يا ميان ساق است و کلاه نمدي و چوموش مکمل لباس آنهاست. پيراهن مردان بيشتر به رنگ قرمز تند يا کمي روشن تر و بدون يقه است. آستين پيراهن راسته و بدون مچ و پيراهن داراي چاک در قسمت راست سينه است. معمولاً اندازه پيراهن بلند نيست. پارچه شلوار مردان گيلک غالباً توسط زنان بافته مي شود.
يک شال نيز براي پيچيدن روي کمر استفاده مي شود که از پارچه دست بافت و با نقوش هندسي و رنگين است. اين شال بيشتر در جشن ها و عروسي ها به کار مي رود. کلاه مردان نمدي و از پارچه زمخت بافت پشمي است. گالشان (دامداران کوهستاني) کلاهي پوستي دارند و علاوه بر آن از شولا يعني بالاپوش نمدي و نيمه بلند استفاده مي کنند.

زبان و گویش :

گیلکی:

این زبان از زبان های ایرانی است که مردم گیلان و دیلمستان بدان سخن می گویند. گیلکی به چند شاخه تقسیم می شود و در جهات شرق و جنوب نیز با یکدیگر اندکی اختلاف دارند.

تالشی:

این زبان از زبان های ایرانی است که هم چنان در بخش هایی از ایران، زنده است. گویش ماسالی زبان تالش با گویش مناطق کوهستانی آن در شفت اندکی تفاوت دارد.

دیلمی:

از زبان های مهم دیگر این استان، زبان دیلمی است که با زبان گیلکی تفاوت های اساسی دارد.